L’inabitazione della Trinità: una verità dimenticata? Studio dogmatico-spirituale-pastorale

Dariusz Kowalczyk

doi:10.31743/twp.2024.18.1.01

Zamieszkanie Trójcy Świętej w człowieku: zapomniana prawda? Studium dogmatyczno-duchowo-pastoralne

Dariusz Kowalczyk

Papieski Uniwersytet Gregoriański w Rzymie , Włochy
https://orcid.org/0000-0002-6469-2443

DOI: https://doi.org/10.31743/twp.2024.18.1.01

Abstrakt

Niewiele katolickich doktryn jest tak dobrze umocowanych w Piśmie Świętym, jak doktryna o zamieszkaniu Trójcy Przenajświętszej w człowieku. Mimo to prawda ta nie jest dziś często obecna w teologicznej refleksji, czy też w przepowiadaniu. Tymczasem nie tylko uważna lektura Nowego Testamentu zaprasza nas do podjęcia misterium zamieszkania Boga w ludzkiej duszy, ale jesteśmy do tego wezwani także przez teksty Magisterium Kościoła (Divinum illud munus Leona XIII, Mystici Corporis Christi Piusa XII) oraz przez liczne świadectwa świętych mistyków (np. Teresa z Avila, Jan od Krzyża, Elżbieta od Trójcy Przenajświętszej, Faustyna Kowalska), dla których właśnie obecność Boga w ich sercach tworzyła fundament wszystkich innych duchowych doświadczeń. Zamieszkanie Boga w człowieku nie jest jedynie jakąś estetyczną, piękną prawdą obok wielu innych prawd, ale oferuje nam nić przewodnią w teologicznej i katechetycznej refleksji. Jedna z przeszkód w prawdziwej teologicznej, duchowej i duszpasterskiej odnowie tajemnicy zamieszkania Boga polega na pewnej jej idealizacji, która każe wiernym myśleć, że to nie jest dla nich, ponieważ nie czują się ani święci, ani godni. Wobec tej sytuacji można by rozwinąć temat kenozy Duchy Świętego, aby pomóc wiernym w dostrzeżeniu pełnej miłości obecności Boga w ludziach, także tych słabych i grzesznych. Jest prawdą, że pojęcie zamieszkania Boga dotyczy – według katolickiej doktryny –
człowieka, który znajduje się w stanie łaski uświęcającej (Spiritus inhabitans), ale – po pierwsze – bycie w stanie łaski nie oznacza jakiejś doskonałości, a po drugie, Duch (Spiritus movens) zbliża się także na swój sposób do wielkich grzeszników, aby ich doprowadzić do stanu łaski.

Słowa kluczowe:

zamieszkanie Boga, Duch Święty, Trójca, łaska, kenoza, mistyka

Bibliografia

Agostino, La Trinità, trad. it. G. Beschin, Roma 2011.

Balz H., Schneider G., Dizionario Esegetico del Nuovo Testamento, ed. it. a cura di O. Soffritti, Brescia 2004.

Benedetto XVI, Luce del mondo, Città del Vaticano 2010.

Benedetto XVI, Sacramentum caritatis (2007).

Bua P., La kenosi dello Spirito Santo. Un percorso nella teologia del Novecento, Roma 2015.

Bulgakov S., Il Paraclito, trad. it. F. Marchese, Bologna 2012.

Concilio Vaticano II, Dei Verbum (1965).

Concilio Vaticano II, Lumen gentium (1964).

Concilio Vaticano II, Optatami totius (1965).

Concilio Vaticano II, Unitatis redintegratio (1964).

Dagnino A.,, Inabitazione, in: Dizionario di Mistica, a cura di L. Boriello, M. Rosaria Del Genio, La Città del Vaticano, p. 651–655.

Elisabetta della Trinità, Scritti, trad. it. D. Giovannini, Roma 1967.

Ferraro G., L’inabitazione dello Spirito Santo nell’insegnamento del Magistero ecclesiastico, „Studia Missionalia” 56 (2007), p. 47–75.

Fransen P., Le strutture fondamentali del nuovo essere, in: Mysterium Salutis, vol. IX, a cura di J. Feiner, M. Löhrer, Brescia 1975, p. 420–425.

Giovanni della Croce, Opere, a cura di Ferdinando di S. Maria, Roma 1975.

Giovanni Paolo II, Dominum et Vivificantem (1986).

Giovanni Paolo II, Familiaris consortio (1981).

Giovanni Paolo II, Udienza generale, 10.10.1990, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/audiences/1990/documents/hf_jp-ii_aud_19901010.html [accesso: 30.10.2023].

Kellermann D., «miškān», in: Grande Lessico dell’Antico Testamento, a cura di G.J. Botterweck, H. Ringgren, H.J. Fabry, Brescia 2005, p. 418–424.

Kowalczyk D., Lo Spirito Santo, presenza silenziosa nella Trinità e in noi, in: Silenzio, polifonia di Dio, a cura di B. Aniello, D. Kowalczyk, Roma 2020, p. 71–84.

Kowalska F., Diario, Roma 2010.

Leone XIII, Divinum illud munus (1897).

Lossky V., La teologia mistica della Chiesa d’Oriente, trad. it. M. Girardet, Bologna 2013.

Moretti R., L’inabitazione trinitaria, in: La Mistica, fenomenologia e riflessione teologica, a cura di E. Ancilli, M. Paparozzi, vol. II, Roma 1984, p. 113–138.

Mühlen H., Una mystica Persona. La chiesa come il mistero dello Spirito Santo in Cristo e nei cristiani: una persona in molte persone, trad. it. G. Corti, Roma 1968.

Neufeld K.H., Inabitazione dell Spirito Santo, in: Lessico di Teologia sistematica, a cura di W. Beinert, trad. it. C. Danna, Brescia 1990, p. 339–341.

O’Donnell J., Trinità e rivelazione, in: Dizionario della teologia fondamentale, a cura di R. Latourelle, R. Fisichella, Assisi 1990, p. 1353–1357.

Pedrini A., Spirito Santo e inabitazione di Dio in noi, „La Rivista del Clero Italiano” 56 (1975) 2, p. 706–714.

Penna R., Lettera ai Romani, II, Bologna 2007.

Philipon M.M., La dottrina spirituale di Suor Elisabetta della Trinità, trad. it. di E. Ortalli, Suora Marcellina, Brescia 1941.

Pio XII, Mystici Corporis Christi (1943).

Rad G. von, Teologia dell’Antico Testamento, I, ed. it. a cura di M. Bellincioni, F. Ronchi, Brescia 1972.

Rahner K., L’esperienza dello Spirito. Meditazioni sulla Pentecoste, trad. it. C. Danna, Cinisello Balsamo (Milano) 2016.

Rossetti L.C., La pericoresi: una chiave della teologia cattolica. A proposito della recente riflessione trinitaria, „Lateranum” 72 (2006) 3, p. 553–575.

Sesbuoüé B., La personalità dello Spirito Santo nella testimonianza biblica, nella teologia trinitaria recente e nell’esperienza storica della Chiesa e degli uomini, in: La personalità dello Spirito Santo. In dialogo con Bernard Sesboüé, a cura di S. Tanzarella, Cinisello Balsamo 1998, p. 21–60.

Strzelczyk G., L’esperienza mistica come locus theologicus. Status questionis, Varese 2005.

Teresa di Gesù, Opere, Roma 1981.

Vanni U., L’ebbrezza nello Spirito, Roma 2008.

Pobierz