Christian Roots of Europe in the Teachings of Benedict XVI
Józef Warzeszak
The Cardinal Stefan Wyszyński University , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-2301-817X
Abstract
The author of the article tried to show – based on the speeches of Benedict XVI to Europeans – what the Christianity, especially the Catholic Church, has brought to the European civilization. Well, the Christianity brought the monotheistic religion – the revealed faith in God in the Trinity of Persons. It cleansed of polytheism and idolatry; it brought rational religion and freed from irrational myths and superstitions; it brought a culture of word, and, over the centuries, it eliminated illiteracy; it introduced the ethos of work, musical culture and a number of its other kinds, the works of charity. It shaped the identity of nations and the identity of Europe. The author also presents the Pope’s assessment of the contemporary political, social and ideological situation in Europe. He pointed out that the union of Europe ensures peace on the continent and in the world, as well as economic and civilization development. This union is to lead, according to the original assumptions, to unity, not to uniformity; wholesome secularism must respect the autonomy of the Church. The respect of universal and Christian values is the base of a successful future. Christianity serves “purification of the reason”, contributes to the formation of conscience and an integral humanism. Worshiping God means caring for man.
Keywords:
Faith of God, european roots, christian culture, identity, unity, ehtics, ideologiesReferences
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele (KDK), Poznań 2002.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis” (RH) (1979).
Jan Paweł II, Adhortacja „Ecclesia in Europa” (EE) (2003).
Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. na Le Bourget, „Insegnamenti di Giovanni Paolo II”, 3 (1980) 1, s. 1579–1592.
Jan Paweł II, Homilia w czasie beatyfikacji apostoła środowisk pracowniczych, „Insegnamenti di Giovanni Paolo II” 9 (1986) 2, s. 808–819.
Benedykt XVI – kard. J. Ratzinger, Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Kielce 2005.
Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża, Częstochowa 2005.
Benedykt XVI, Encyklika „Caritas in veritate” (CaVe) (2009).
Benedykt XVI, Przemówienia są dostępne na stronie internetowej Watykanu: http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/it.html [dostęp: 10.03.2021] lub w polskim wydaniu „L’Osservatore Romano” [L’OR].
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z prezydentem Włoch Carlo A. Ciampi i najwyższymi władzami włoskimi na Kwirynale, 24.06.2005 r., L’OR 9 (2005), s. 37–39.
Benedykt XVI, Wywiad z Benedyktem XVI przed wyjazdem do Niemiec, 5.08.2006 r., L’OR 11 (2006), s. 41–47.
Benedykt XVI, Wykład na uniwersytecie w Ratyzbonie, 12.09.2006 r., L’OR 11 (2006), s. 25–29.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie wizyty na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, 3.11.2006 r., L’OR 1 (2007), s. 21–23.
Benedykt XVI, Przemówienie do korpusu dyplomatycznego, 8.01.2007 r., L’OR 4 (2007), s. 51–54.
Benedykt XVI, Przemówienie do delegacji wydziału teologii uniwersytetu w Tybindze, 21.03.2007 r., L’OR 6 (2007), s. 31– 32.
Benedykt XVI, Przemówienie do uczestników kongresu zorganizowanego przez Komisję Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE), 24.03.2007 r., L’OR 6 (2007), s. 34–35.
Benedykt XVI, Przemówienie do uczestników spotkania rektorów i wykładowców uniwersytetów europejskich, 23.06.2007 r.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu ze światem polityki w Wiedniu, 7.09.2007 r., L’OR 10–11 (2007), s. 16–19.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z kardynałami i pracownikami Kurii Rzymskiej, 21.12.2007 r., L’OR 2 (2008), s. 12–15.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z korpusem dyplomatycznym, 7.01.2008 r., L’OR 2 (2008), s. 32–35.
Benedykt XVI, Przemówienie przygotowane do wygłoszenia na uniwersytecie rzymskim La Sapienza w dniu 17.01.2008 r., L’OR 3 (2008), s. 12–16.
Benedykt XVI, Katecheza w czasie audiencji generalnej, Roman pieśniarz, Aula Pawła VI, 21.05.2008 r., L’OR 7–8 (2008), s. 31–33.
Benedykt XVI, Przemówienie do Zgromadzenia Ogólnego Konferencji Episkopatu Włoch, 29.05. 2008 r., L’OR 7–8 (2008), s. 12–14.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie ceremonii powitalnej w Pałacu Elizejskim, 12.09.2008 r., L’OR10–11 (2008), s. 9–11.
Benedykt XVI, Przemówienie do przedstawicieli świata kultury w Kolegium Bernardynów w Paryżu, 12.09.2008 r., L’OR 10–11 (2008), s. 12–16.
Benedykt XVI, Konferencja prasowa Benedykta XVI w samolocie w drodze do Republiki Czeskiej, 26.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 10–11.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z władzami politycznymi i administracyjnymi Republiki Czeskiej oraz z korpusem dyplomatycznym, 26.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 13–14.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie audiencji generalnej po podróży do Republiki Czeskiej, 30.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 23–24.
Benedykt XVI, Przemówienie do korpusu dyplomatycznego, 8.01.2009 r., L’OR 2 (2009), s. 4–8.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z artystami, Kaplica Sykstyńska, 21.11.2009 r.
Benedykt XVI, Przemówienie po koncercie wykonanym w 60- lecie prawa konstytucyjnego RFN i 20-lecie upadku muru berlińskiego, 4.12.2009 r.
Benedykt XVI, Przemówienie do członków Biura Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, 8.09.2010 r., L’OR 10 (2010), s. 28.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z królową w Pałacu Holyroodhouse, 16.09.2010 r., L’OR 10 (2010), s. 14–15.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z przedstawicielami różnych grup społecznych w Westminster Hall w Londynie, 17.09.2010 r., L’OR 11 (2010), s. 26–27.
Benedykt XVI, Homilia na placu Obradoiro z okazji Jubileuszowego Roku św. Jakuba, 6.11.2010 r., L’OR 12 (2010), s. 27–29.
Benedykt XVI, Przemówienie do przedstawicieli Krajowego Stowarzyszenia Gmin Włoskich, 12.03.2011 r. L’OR 5 (2011), s. 1819.
Benedykt XVI, Papieskie przesłanie wideo z okazji inauguracji Dziedzińca Pogan w Paryżu, 25.03.2011 r., L’OR 5 (2011), s. 10–11.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie ceremonii powitalnej na lotnisku w Zagrzebiu, 4.06.2011 r., L’OR 7 (2011), s. 7.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z przedstawicielami społeczeństwa chorwackiego w Teatrze Narodowym, 4.06.2011 r., L’OR 7 (2011), s. 8–9.
Benedykt XVI, Katecheza w czasie audiencji generalnej, 15.06.2011 r., L’OR 8–9 (2011), s. 42–45.
Benedykt XVI, Homilia podczas Mszy św. na stadionie w Serravalle, 19.06.2011 r., L’OR 8–9 (2011), s. 15–17.
Bokwa I., Zmagania o tożsamość i chrześcijańskiego ducha Europy. Refleksje na kanwie myśli Kardynała Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI o historii i przyszłości naszego kontynentu, „Studia Nauk Teologicznych PAN” 12 (2017), s. 211–231.
Hesemann M., Benedykt XVI i jego wizja Europy. Każdy chrześcijanin powinien wnieść swój osobisty wkład w przyszłość Starego Kontynentu, tłum. A. Meetschen, Niedziela 12.04.2020, https://naszdziennik.pl/ [dostęp: 6.03.2021].
Irek W., Europa, w której jesteśmy i ku której zmierzamy: Benedykta XVI myśl o Europie, „Studia Salvatoriana Polonica” 1 (2007), s. 39–59, także na https://bazhum.muzhp.pl [dostęp: 6.03.2021].
Kulisz J., Kościół w służbie Unii Europejskiej, „Studia Bobolanum” 31 (2020) 1, s. 5–28.
Niemira A., Od dyktatury relatywizmu do etyki wiary – Benedykta XVI propozycja etyczna dla Europy, „Teologia i Człowiek” 10 (2007), s. 9–23.
Nowakowski P., Joseph Ratzinger. Europa Benedykta w kryzysie kultur, Częstochowa 2005.
Przeciszewski M., Tomasik Krzysztof, 15 lat obecności Polski w UE: Myśl Benedykta XVI i Franciszka, 1.05.2019, https://www.ekai.pl/ [dostęp: 6.03.2021].
Rojek K., Kultura europejska w stanie kryzysu: diagnoza Josepha Ratzingera, „Studia Gilsoniana” July–September 2017, s. 489–496.
Samulnik T., Biblijne i systematyczne źródła teologii muzyki Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI, „Pro Musica Sacra” 16 (2018), s. 131–133.
Szczypiński O., Chrześcijaństwo jako źródło kultury europejskiej w myśli Josepha Ratzingera, w: Człowiek z perspektywy religii, rodziny i szkoły, red. H. Czachowska, M. Kuciński, Bydgoszcz 2013, s. 101–119, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/5421 [dostęp: 6.03.2021].
Szymik J., Od bezbożności do pobożności: Benedykta XVI teo-logiczny projekt dla Europy, „Studia Gnesnensia” 32 (2018), s. 5–24.
Warzeszak J., Uniwersalno-teologalny wymiar muzyki i śpiewu w ujęciu Benedykta XVI, „Pro Musica Sacra” 18 (2020), s. 65–116.
Warzeszak J., Polifonia nauk w ujęciu Benedykta XVI, „Studia Bobolanum” 1 (2021), 43–70.
Warzeszak J., Benedykta XVI wizja uniwersytetu, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 28 (2021) [w druku].
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis” (RH) (1979).
Jan Paweł II, Adhortacja „Ecclesia in Europa” (EE) (2003).
Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. na Le Bourget, „Insegnamenti di Giovanni Paolo II”, 3 (1980) 1, s. 1579–1592.
Jan Paweł II, Homilia w czasie beatyfikacji apostoła środowisk pracowniczych, „Insegnamenti di Giovanni Paolo II” 9 (1986) 2, s. 808–819.
Benedykt XVI – kard. J. Ratzinger, Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Kielce 2005.
Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża, Częstochowa 2005.
Benedykt XVI, Encyklika „Caritas in veritate” (CaVe) (2009).
Benedykt XVI, Przemówienia są dostępne na stronie internetowej Watykanu: http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/it.html [dostęp: 10.03.2021] lub w polskim wydaniu „L’Osservatore Romano” [L’OR].
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z prezydentem Włoch Carlo A. Ciampi i najwyższymi władzami włoskimi na Kwirynale, 24.06.2005 r., L’OR 9 (2005), s. 37–39.
Benedykt XVI, Wywiad z Benedyktem XVI przed wyjazdem do Niemiec, 5.08.2006 r., L’OR 11 (2006), s. 41–47.
Benedykt XVI, Wykład na uniwersytecie w Ratyzbonie, 12.09.2006 r., L’OR 11 (2006), s. 25–29.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie wizyty na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, 3.11.2006 r., L’OR 1 (2007), s. 21–23.
Benedykt XVI, Przemówienie do korpusu dyplomatycznego, 8.01.2007 r., L’OR 4 (2007), s. 51–54.
Benedykt XVI, Przemówienie do delegacji wydziału teologii uniwersytetu w Tybindze, 21.03.2007 r., L’OR 6 (2007), s. 31– 32.
Benedykt XVI, Przemówienie do uczestników kongresu zorganizowanego przez Komisję Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE), 24.03.2007 r., L’OR 6 (2007), s. 34–35.
Benedykt XVI, Przemówienie do uczestników spotkania rektorów i wykładowców uniwersytetów europejskich, 23.06.2007 r.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu ze światem polityki w Wiedniu, 7.09.2007 r., L’OR 10–11 (2007), s. 16–19.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z kardynałami i pracownikami Kurii Rzymskiej, 21.12.2007 r., L’OR 2 (2008), s. 12–15.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z korpusem dyplomatycznym, 7.01.2008 r., L’OR 2 (2008), s. 32–35.
Benedykt XVI, Przemówienie przygotowane do wygłoszenia na uniwersytecie rzymskim La Sapienza w dniu 17.01.2008 r., L’OR 3 (2008), s. 12–16.
Benedykt XVI, Katecheza w czasie audiencji generalnej, Roman pieśniarz, Aula Pawła VI, 21.05.2008 r., L’OR 7–8 (2008), s. 31–33.
Benedykt XVI, Przemówienie do Zgromadzenia Ogólnego Konferencji Episkopatu Włoch, 29.05. 2008 r., L’OR 7–8 (2008), s. 12–14.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie ceremonii powitalnej w Pałacu Elizejskim, 12.09.2008 r., L’OR10–11 (2008), s. 9–11.
Benedykt XVI, Przemówienie do przedstawicieli świata kultury w Kolegium Bernardynów w Paryżu, 12.09.2008 r., L’OR 10–11 (2008), s. 12–16.
Benedykt XVI, Konferencja prasowa Benedykta XVI w samolocie w drodze do Republiki Czeskiej, 26.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 10–11.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z władzami politycznymi i administracyjnymi Republiki Czeskiej oraz z korpusem dyplomatycznym, 26.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 13–14.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie audiencji generalnej po podróży do Republiki Czeskiej, 30.09.2009 r., L’OR 11–12 (2009), s. 23–24.
Benedykt XVI, Przemówienie do korpusu dyplomatycznego, 8.01.2009 r., L’OR 2 (2009), s. 4–8.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z artystami, Kaplica Sykstyńska, 21.11.2009 r.
Benedykt XVI, Przemówienie po koncercie wykonanym w 60- lecie prawa konstytucyjnego RFN i 20-lecie upadku muru berlińskiego, 4.12.2009 r.
Benedykt XVI, Przemówienie do członków Biura Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, 8.09.2010 r., L’OR 10 (2010), s. 28.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z królową w Pałacu Holyroodhouse, 16.09.2010 r., L’OR 10 (2010), s. 14–15.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z przedstawicielami różnych grup społecznych w Westminster Hall w Londynie, 17.09.2010 r., L’OR 11 (2010), s. 26–27.
Benedykt XVI, Homilia na placu Obradoiro z okazji Jubileuszowego Roku św. Jakuba, 6.11.2010 r., L’OR 12 (2010), s. 27–29.
Benedykt XVI, Przemówienie do przedstawicieli Krajowego Stowarzyszenia Gmin Włoskich, 12.03.2011 r. L’OR 5 (2011), s. 1819.
Benedykt XVI, Papieskie przesłanie wideo z okazji inauguracji Dziedzińca Pogan w Paryżu, 25.03.2011 r., L’OR 5 (2011), s. 10–11.
Benedykt XVI, Przemówienie w czasie ceremonii powitalnej na lotnisku w Zagrzebiu, 4.06.2011 r., L’OR 7 (2011), s. 7.
Benedykt XVI, Przemówienie na spotkaniu z przedstawicielami społeczeństwa chorwackiego w Teatrze Narodowym, 4.06.2011 r., L’OR 7 (2011), s. 8–9.
Benedykt XVI, Katecheza w czasie audiencji generalnej, 15.06.2011 r., L’OR 8–9 (2011), s. 42–45.
Benedykt XVI, Homilia podczas Mszy św. na stadionie w Serravalle, 19.06.2011 r., L’OR 8–9 (2011), s. 15–17.
Bokwa I., Zmagania o tożsamość i chrześcijańskiego ducha Europy. Refleksje na kanwie myśli Kardynała Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI o historii i przyszłości naszego kontynentu, „Studia Nauk Teologicznych PAN” 12 (2017), s. 211–231.
Hesemann M., Benedykt XVI i jego wizja Europy. Każdy chrześcijanin powinien wnieść swój osobisty wkład w przyszłość Starego Kontynentu, tłum. A. Meetschen, Niedziela 12.04.2020, https://naszdziennik.pl/ [dostęp: 6.03.2021].
Irek W., Europa, w której jesteśmy i ku której zmierzamy: Benedykta XVI myśl o Europie, „Studia Salvatoriana Polonica” 1 (2007), s. 39–59, także na https://bazhum.muzhp.pl [dostęp: 6.03.2021].
Kulisz J., Kościół w służbie Unii Europejskiej, „Studia Bobolanum” 31 (2020) 1, s. 5–28.
Niemira A., Od dyktatury relatywizmu do etyki wiary – Benedykta XVI propozycja etyczna dla Europy, „Teologia i Człowiek” 10 (2007), s. 9–23.
Nowakowski P., Joseph Ratzinger. Europa Benedykta w kryzysie kultur, Częstochowa 2005.
Przeciszewski M., Tomasik Krzysztof, 15 lat obecności Polski w UE: Myśl Benedykta XVI i Franciszka, 1.05.2019, https://www.ekai.pl/ [dostęp: 6.03.2021].
Rojek K., Kultura europejska w stanie kryzysu: diagnoza Josepha Ratzingera, „Studia Gilsoniana” July–September 2017, s. 489–496.
Samulnik T., Biblijne i systematyczne źródła teologii muzyki Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI, „Pro Musica Sacra” 16 (2018), s. 131–133.
Szczypiński O., Chrześcijaństwo jako źródło kultury europejskiej w myśli Josepha Ratzingera, w: Człowiek z perspektywy religii, rodziny i szkoły, red. H. Czachowska, M. Kuciński, Bydgoszcz 2013, s. 101–119, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/5421 [dostęp: 6.03.2021].
Szymik J., Od bezbożności do pobożności: Benedykta XVI teo-logiczny projekt dla Europy, „Studia Gnesnensia” 32 (2018), s. 5–24.
Warzeszak J., Uniwersalno-teologalny wymiar muzyki i śpiewu w ujęciu Benedykta XVI, „Pro Musica Sacra” 18 (2020), s. 65–116.
Warzeszak J., Polifonia nauk w ujęciu Benedykta XVI, „Studia Bobolanum” 1 (2021), 43–70.
Warzeszak J., Benedykta XVI wizja uniwersytetu, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 28 (2021) [w druku].
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
