Eucharystia jako ofiara Kościoła w świetle dokumentów Magisterium po Vaticanum II

Wojciech  Jakubowski

doi:10.31743/twp.2025.19.1.06

The Eucharist as the Sacrifice of the Church in the Light of the Magisterium Documents After the Second Vatican Council

Wojciech Jakubowski

Pontifical Faculty of Theology in Wroclaw , Poland
https://orcid.org/0009-0006-1512-5801

DOI: https://doi.org/10.31743/twp.2025.19.1.06

Abstract

This article analyzes the Eucharist as the Sacrifice of the Church in light of Magisterial documents issued after the Second Vatican Council, highlighting the theological continuity and the deepening of this truth of faith within the context of liturgical renewal. The first part presents the origins of this teaching in the earliest Christian traditions and testimonies. It then discusses its development in the teaching of the Council of Trent, which formulated the fundamental principles concerning the sacrificial nature of the Holy Mass. The next section examines selected post−conciliar papal teachings − those of Saint Paul VI, Saint John Paul II, and Benedict XVI − who rearticulated the Eucharist as the action of the entire People of God and as the source and summit of the Church’s life. These popes consistently developed this doctrine further, emphasizing its spiritual, communal, and missionary dimensions. The aim of the article is to demonstrate that the teaching on the Eucharist as the Sacrifice of the Church maintains continuity with the dogmatic tradition of the Church, while at the same time, in light of the Council’s liturgical and ecclesiological renewal, has been deepened and oriented more clearly toward the active participation of the faithful.

Keywords:

Sacrifice of the Church, Eucharistic theology, Second Vatican Council, John Paul II

References

Araszczuk S., Celebracja Eucharystii po Soborze Watykańskim II, w: Eucharystia – tradycja czy teraźniejszość?, red. W. Irek, P. Cembrowicz, Wrocław 2008, s. 57−68.

Balthasar H., Maryja w nauce i pobożności Kościoła, w: J. Ratzinger, H. Balthasar, R. Graber, Dlaczego właśnie Ona? Soborowa teologia maryjna, tłum. J. Adamska, W. Łaszewski, Warszawa 1991.

Baran K., Eucharystia celebracją Paschalnego Misterium, Warszawa 1994.

Benedykt XVI, Adhortacja Sacramentum caritatis, Watykan 2007.

Blachnicki F., Eucharystia pokarm na śmierć i życie, Kraków 2004.

Bouyer L., Eucharist. Theology and spirituality of the eucharistic prayer, transl. Ch. Quinn, Notre Dame 2006.

Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, red. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1989.

Cooper A., Boski eros. Liturgiczna teologia ciała, tłum. L. Bigaj, Kraków 2024.

DeGrandis R., Uzdrowienie przez Eucharystię, tłum. W. Łaszewski, Warszawa 1994.

Didache, w: Pierwsi świadkowie: pisma Ojców Apostolskich, tłum. Anna Świderkówna, red. M. Starowieyski, Kraków 2010.

Konferencja Episkopatu Polski, List Episkopatu Polski na Rok Eucharystii. Eucharystia źródłem i szczytem życia i misji Kościoła, Warszawa 2004.

Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznym, tłum. R. Popowski, M. Wojciechowski, Warszawa 1997.

Froniewski J., Teologia anamnezy eucharystycznej jako pamiątki uobecniającej ofiarę Chrystusa i jej implikacje ekumeniczne, Wrocław 2011.

Hryniewicz W., Żyjemy z daru paschalnej Ofiary. w: Eucharystia na ołtarzu świata, red. S. Koperek, Kraków 2006, s. 49−69.

Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Eucharisticum mysterium, Watykan 1967.

Jan Paweł II, Adhortacja Christifideles laici, Watykan 1988.

Jan Paweł II, Encyklika Ecclesia in Eucharistia, Watykan 2003.

Jan Paweł II, Homilia w uroczystość najświętszego ciała i krwi Chrystusa, Rzym 2004, w: Rok Eucharystii, Dokumenty Kościoła I, red. P. Pindur, Katowice 2004.

Jan Paweł II, List apostolski Dominicae cenae, Watykan 1980.

Jan Paweł II, List apostolski Mane nobiscum Domine, Watykan 2004.

XI Zwyczajne Zgromadzenie Biskupów, Eucharystia: źródło i szczyt życia i posłannictwa Kościoła, Watykan 2005.

Jelonek T., Biblijna historia zbawienia, Kraków 1991.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.

Katolicki komentarz biblijny, red. W. Chrostowski, Warszawa 2004.

Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów, Chrzest, Eucharystia, posługiwanie duchowne, w: W. Hryniewicz, S.J. Koza, Chrzest, Eucharystia, posługiwanie duchowne.

Dokument z Limy 1982. Tekst i komentarze, Lublin 2012.

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Rok Eucharystii. Wskazania i propozycje, Watykan 2005.

Królikowski J., Eucharystia źródłem życia w Kościele, Tarnów 2021.

Langkammer H., Teologia Nowego Testamentu, cz. 2, Wrocław 1984, s. 284−293.

Malina A., Nowy komentarz biblijny. List do Hebrajczyków, Częstochowa 2018.

Mszał rzymski dla diecezji polskich (1986), Poznań 2013.

Müller G.L., Msza Święta – źródło chrześcijańskiego życia, tłum. S. Śledziewski, Lublin 2007.

Nadolski B., Liturgika. Eucharystia, t. 4, Poznań 2011.

O’Connor J., The Hidden Manna. A Theology of the Eucharist, San Francisco 2005.

Paweł VI, Encyklika Mysterium Fidei, Watykan 1965.

Pius XII, Encyklika Mediator Dei, Kielce 1948, s. 57−59.

Ratzinger J., Bóg jest blisko nas. Eucharystia: centrum życia, tłum. M. Rodkiewicz, Kraków 2002.

Ratzinger J., Kościół wspólnotą, tłum. W. Życiński, Lublin 1993.

Ratzinger J., Służyć prawdzie, tłum. A. Warkotsch, Wrocław 1986.

Ratzinger J., Tajemnica Jezusa Chrystusa, tłum. J. Płoska, Kielce 1994.

Reroń T., Eucharystia w dokumentach Pawła VI, w: Eucharystia – tradycja czy teraźniejszość?, red. W. Irek, P. Cembrowicz, Wrocław 2008, s. 69−92.

Rogowski R., Od wschodu słońca aż do jego zachodu. Eucharystia, człowiek, świat, Opole 1997.

Rosik M., Eucharystia w tradycji biblijnej, Wrocław 2022.

Schelkle K., Teologia Nowego Testamentu, 2: Bóg był w Chrystusie, tłum. M. Dylewski, Kraków 1984, s. 277−287.

Sinka T., Zarys liturgiki, Kraków 2018.

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2008, s. 97−166.

Staniek E., Eucharystia jako Ofiara, w: Eucharystia na ołtarzu świata, red. S. Koperek, Kraków 2006, s. 27−48.

Strzelczyk G., Sakrament Eucharystii w: Znaki Tajemnicy, red. K. Porosło, R. Woźniak, Kraków 2018, s. 347−389.

Szymik J., Msza Święta Ofiarą Chrystusa i Kościoła, w: Eucharystia – misterium – ofiara – kult, red. J. Kopeć, Lublin 1997, s. 69−76.

Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, red. R. Popowski, Warszawa 1997.

Wołyniec W., Eucharystia w adhortacji Sacramentum caritatis Benedykta XVI, w: Eucharystia – tradycja czy teraźniejszość?, red. W. Irek, P. Cembrowicz, Wrocław 2008, s. 107−114.

Download