Theological Hermeneutics of the Apparitions of the Virgin Mary in Gietrzwałd
Abstract
In 1877 Marian apparitions took place in Gietrzwałd in Warmia and were recognised by the Church one hundred years later. The message Mary conveyed to the girls she appeared to could be summarised in three statements: “I am the Blessed Virgin Mary of the Immaculate Conception; I wish you recite the rosary everyday; Do not despair for I will always be with you”. The Gietrzwałd apparitions belong to the so-called private revelations. They should be studied and interpreted within the history of salvation as particular signs of the presence and actions of God throughout the ages. The Marian apparitions in Gietrzwałd pointed to a supernatural, divine reality which finds fulfilment in Jesus Christ, who is now present in His Church. They led their recipients towards the public revelation, awakened and strengthened the faith of God’s people. The apparitions of the Virgin Mary in Gietrzwałd lead to the realisation of the necessity for the continuous interpretation of the public revelation and deepening its understanding at a specific point in time. Owing to these apparitions, some of the truths of faith which would be difficult to understand, such as the Immaculate Conception, became better explained, popularised and easier to comprehend. The message of the apparitions in Gietrzwałd reminded of the evangelical call to convert, repent and pray as well as confirmed the faithful in their belief of the constant presence of God in history but also each man’s life. They therefore constitute an important impulse towards Christian renewal and the return to evangelical zeal and sanctity.
Keywords:
apparitions in Gietrzwałd, Marian apparitions, public revelation, private revelations, hermeneutics of Marian apparitionsReferences
Achremczyk S., Dzieje Gietrzwałdu do 1945 roku, Olsztyn 2002.
Adamiak E., Traktat o Maryi, w: Dogmatyka, t. 2, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, Warszawa 2006, s. 15–287.
Adnès P., Révélations privées, w: Dictionaire de théologie fondamentale, eds. R. Latourelle, R. Fisichella, Montréal–Paris1992, s. 1189–1193.
Bartnik Cz.S., Dogmatyka katolicka, t. 1, Lublin 1999.
Bartoszewski G., Nieopublikowany rękopis Sługi Bożego o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna, pt.: Chwała Jezusowi przez Maryję Niepokalanie Poczętą (Opis objawień w Gietrzwałdzie), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 349–363.
Bielawny K., Niepodległość wyszła z Gietrzwałdu, Warszawa 2018.
Błogosławiony Honorat Koźmiński. (Pokłosie beatyfikacji), red. G. Bartoszewski, R. Prejs, Warszawa 1993.
Bolewski J., Teologiczne aspekty jawień maryjnych, w: Objawienia Maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 52–68.
Budzik S., Maryja w tajemnicy Chrystusa i Kościoła, Tarnów 1993.
Castellano J.C., Fenomenologia della vita spirituale conspeciale riferimento ai fenomeni preternaturali. Mistica Cristiana e fenomeni mistici, w: Studio della Congregazione per le Cause dei Santi, Roma 2000, s. 133–164.
Chłosta J., Filip Krementz, w: Poczet biskupów barmińskich, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 413–420.
Courth F., Mariologia – Maryja, Matka Chrystusa, w: Mariologia. Eklezjologia. Podręcznik teologii dogmatycznej, red. W. Beinert, Kraków 1999, s. 43–205.
De Candido L.M., Manifestazioni straordinarie per il bene del popolo di Dio, „Credere oggi” 142 (2004), s. 77–89.
Drzazga J., Dekret nr 2100/77. Gietrzwałd, 11 września 1977 r., „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 5.
Fisichella R., Introduzione alla teologia fondamentale, Casale Monferrato 1992.
Forte B., Maryja. Ikona Tajemnicy. Zarys mariologii symboliczno-narracyjnej, Warszawa 1999.
Granat W., Teologiczna wiara, nadzieja i miłość, Lublin 1960.
Guitton J.-J., Antier J.-J., Les pouvoirs mystérieux de la foi. Signes et merveilles, Paris 1993.
[Hipler F.], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Przedruk wydania z 1883 r., Olsztyn 2017.
Jakubowski Z., Ksiądz Augustyn Weichsel – proboszcz gietrzwałdzki w czasie objawień 1877 roku, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 147–152.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptoris Mater”, Watykan 1987.
Jezierski J., Posłowie: Znaczenie objawień gietrzwałdzkich, w: Maryjne orędzie z Gietrzwałdu, red. J. Jezierski, K. Brzozowski, T. Siudy, Częstochowa–Gietrzwałd 2003, s. 156.
Jezierski J., Maryja początkiem nowego świata. Zarys mariologii katolickiej, Kraków 2012.
Kasjaniuk G., Gietrzwałd. 160 objawień Matki Bożej dla Polski i Polaków – na trudne czasy, Warszawa 2017.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kijas Z., Ty, co ogarniasz Nieogarnionego. Maryja w zamiarach Boga i w życiu ludzi, Kraków 2004.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus” o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, w: Wokół deklaracji Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 9–33.
Kongres Mariologiczny i Maryjny, Rezolucja, „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” 32 (1977), s. 246.
Kopiczko A., Objawienia gietrzwałdzkie w świetle zbiorów Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, w: Maryjne orędzie z Gietrzwałdu, red. J. Jezierski, K. Brzozowski, T. Siudy, Częstochowa–Gietrzwałd 2003, s. 29–37.
Kopiczko A., Józef Drzazga, w: Poczet biskupów warmińskich, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 457–464.
Koźmiński H., Przesłanie z Gietrzwałdu. Chwała Jezusowi poprzez Maryję Niepokalanie Poczętą, Warszawa 2017.
Królikowski J., Maryja w pamięci Kościoła. Mariologia, cz. I, Tarnów 1999.
Królikowski J., Kupiec J., Matka Zbawiciela. Mariologia, cz. II, Tarnów 2000.
Kudasiewicz J., Matka Odkupiciela, Kielce 1991.
Kumala J., Maryja znakiem nadziei i pociechy, Licheń 2005.
Lambertenghi Deliliers G., Wprowadzenie, w: Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Włoskich, Lekarz wobec cudu, Poznań 2005, s. 8–10.
Langkammer H., Maryja w Nowym Testamencie, Gorzów Wielkopolski 1991.
Latourelle R., Révélation, w: Dictionaire de théologie fondamentale, red. R. Latourelle, R. Fisichella, Montréal–Paris 1992, s. 1134–1189.
Laurentin R., Jak rozpoznać znak dany przez Boga?, Katowice 1996.
Laurentin R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej, Warszawa 1989.
Laurentin R., Vraies et fausses apparitions dans l’Église, Paris 1973.
Laurentin R., Współczesne objawienia Najświętszej Maryi Panny, Gdańsk 1994.
Ledwoń I.S., Rusecki M., Objawienie Boże, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. Marian Rusecki i in., Lublin–Kraków 2002, s. 859–871.
Leniec A., Łaski i uzdrowienia w sanktuarium gietrzwałdzkim, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 178–185.
Leniec A., Bielawny K., Sanktuarium gietrzwałdzkie dziś, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 138–210.
Lohfink G., Przeciw banalizacji Jezusa, Poznań 2005.
Misztal H., Prawo kanonizacyjne, Lublin 20032.
Mucci G.M., Rivelazioni private e apparizioni, Torino–Roma 2000.
Napiórkowski S.C., Służebnica Pana. Problemy – poszukiwania – perspektywy, Lublin 2004.
Nowak W., Historia obrazu i kultu Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 109–134.
Obłąk J., Kościół na Warmii w okresie „Kulturkampfu”, „Ateneum Kapłańskie” 55 (1957), z. 2, s. 203–217.
Obłąk J., Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Ich treść i autentyczność w opinii współczesnych (W stulecie objawień 1877–1977), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 7–73.
Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005.
Parzych K., Objawienia gietrzwałdzkie na tle innych objawień maryjnych, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 127–137.
Paweł VI, Adhortacja apostolska „Marialis cultus”, Watykan 1974.
Pawluk T., Stosunek Kościoła do objawień prywatnych ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń gietrzwałdzkich, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 75–107.
Pawluk T., Człowiek charyzmatyczny we wspólnocie kościelnej na przykładzie stosunku Kościoła do objawień prywatnych, w: Człowiek we wspólnocie Kościoła, red. L. Balter, Warszawa 1979, s. 284–298.
Perrella S.M., Mariofanie w dziś Kościoła i świata. Aspekty wybrane, w: Wokół objawień maryjnych. Polskie pokłosie XXII Międzynarodowego Kongresu Mariologiczno-Maryjnego w Lourdes (4–8 IX 2008), red. T. Siudy, G.M. Bartosik, Częstochowa 2009, s. 9–51.
Piotrowski S., Matka Boga i Matka Kościoła, Białystok 1994.
Płużek Z., Psychologiczne aspekty objawień, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 144–151.
Prowadzeni orędziem Maryi. Nowenna gietrzwałdzka, red. B. Matczak, z. 1, Olsztyn 2018.
Rabczyński P., Objawienia prywatne, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 68–79.
Rabczyński P., Sługa Boża Siostra Barbara Stanisława Samulowska. Życie i działalność, „Ateneum Kapłańskie” 146 (2006), z. 3, s. 555–562.
Rabczyński P., Hermeneutyka teologiczna mariofanii, w: Matka Boża w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2011, s. 248–263.
Rahner K., Podstawowy wykład wiary, Warszawa 1987.
Ratzinger J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Kraków 1970.
Ratzinger J., Komentarz teologiczny do trzeciej tajemnicy fatimskiej, „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, 9 (2000), s. 47–51.
Ratzinger J., Balthasar H.U. von, Maryja w tajemnicy Kościoła, Kraków 2007.
Rusecki M., Kryteria „objawień prywatnych”, w: Objawienia Maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 35–51.
Rusecki M., Wiarygodność chrześcijaństwa, t. 1: Z teorii teologii fundamentalnej, Lublin 1994.
Schmaus M., Wiara Kościoła, t. 1: Objawienie – inicjatywa Boża oczekująca odpowiedzi człowieka: wiary, Gdańsk Oliwa 1989.
Schmitz J., La rivelazione, Brescia 1991.
Seckler M., Dei Verbum religiose audiens: Wandlungen im christlichen Offenbarungsverständnis, w: Offenbarung im jüdischen und christlichen Glaubensverständnis, Hrsg. J.J. Petuchowski, W. Strolz, Freiburg 1981, s. 214–236.
Seweryniak H., Świadectwo i sens, Płock 2001.
Siudy T., Służebnica Pańska, Niepokalanów 1995.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Dei verbum”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznańn 1986, s. 350–362.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 19863, s. 537–620.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 19863, s. 105–166.
Tempi e criteri per « giudicare » le apparizioni, Intervista con Monsignor Angelo Amato di Gianni Cardinale, Avvenire 9.07.2008, s. 15.
Theillier P., Czy w aktualnej medycynie jest miejsce na cuda?, w: Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Włoskich, Lekarz wobec cudu, Poznań 2005, s. 33–40.
Thurian M., Maryja – Matka Pana. Figura Kościoła, Warszawa 1990.
Tomczyk B., Ryłko S., Siostra Miłosierdzia Barbara Stanisława Samulowska wizjonerka z Gietrzwałdu i inne osoby obdarzone łaską objawień, Kraków 1999.
Uroczystości maryjne w Gietrzwałdzie, „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” 23 (1968), s. 86–93.
Volken L., Les révélations dans l’église, Mulhouse 1961.
Weichsel A., Dodatek do drugiego wydania, w: [Hipler F.], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Przedruk wydania z 1883 r., Olsztyn 2017, s. 92–93.
Wójcik M., Objawienia Matki Bożej Gietrzwałdzkiej a Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej z Mariówki (1878), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 365–377.
Zdybicka Z.J., Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin 1993.
Zieliński J., O widzeniach i zachwyceniach przyrodzonych i nadprzyrodzonych w ogóle i rozpoznawaniu takowych z zastosowaniem do objawień gietrzwałdzkich, Pelplin 1882.
Żynda B., Bibliografia stulecia objawień i kultu Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 445–466.
Adamiak E., Traktat o Maryi, w: Dogmatyka, t. 2, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, Warszawa 2006, s. 15–287.
Adnès P., Révélations privées, w: Dictionaire de théologie fondamentale, eds. R. Latourelle, R. Fisichella, Montréal–Paris1992, s. 1189–1193.
Bartnik Cz.S., Dogmatyka katolicka, t. 1, Lublin 1999.
Bartoszewski G., Nieopublikowany rękopis Sługi Bożego o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna, pt.: Chwała Jezusowi przez Maryję Niepokalanie Poczętą (Opis objawień w Gietrzwałdzie), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 349–363.
Bielawny K., Niepodległość wyszła z Gietrzwałdu, Warszawa 2018.
Błogosławiony Honorat Koźmiński. (Pokłosie beatyfikacji), red. G. Bartoszewski, R. Prejs, Warszawa 1993.
Bolewski J., Teologiczne aspekty jawień maryjnych, w: Objawienia Maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 52–68.
Budzik S., Maryja w tajemnicy Chrystusa i Kościoła, Tarnów 1993.
Castellano J.C., Fenomenologia della vita spirituale conspeciale riferimento ai fenomeni preternaturali. Mistica Cristiana e fenomeni mistici, w: Studio della Congregazione per le Cause dei Santi, Roma 2000, s. 133–164.
Chłosta J., Filip Krementz, w: Poczet biskupów barmińskich, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 413–420.
Courth F., Mariologia – Maryja, Matka Chrystusa, w: Mariologia. Eklezjologia. Podręcznik teologii dogmatycznej, red. W. Beinert, Kraków 1999, s. 43–205.
De Candido L.M., Manifestazioni straordinarie per il bene del popolo di Dio, „Credere oggi” 142 (2004), s. 77–89.
Drzazga J., Dekret nr 2100/77. Gietrzwałd, 11 września 1977 r., „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 5.
Fisichella R., Introduzione alla teologia fondamentale, Casale Monferrato 1992.
Forte B., Maryja. Ikona Tajemnicy. Zarys mariologii symboliczno-narracyjnej, Warszawa 1999.
Granat W., Teologiczna wiara, nadzieja i miłość, Lublin 1960.
Guitton J.-J., Antier J.-J., Les pouvoirs mystérieux de la foi. Signes et merveilles, Paris 1993.
[Hipler F.], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Przedruk wydania z 1883 r., Olsztyn 2017.
Jakubowski Z., Ksiądz Augustyn Weichsel – proboszcz gietrzwałdzki w czasie objawień 1877 roku, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 147–152.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptoris Mater”, Watykan 1987.
Jezierski J., Posłowie: Znaczenie objawień gietrzwałdzkich, w: Maryjne orędzie z Gietrzwałdu, red. J. Jezierski, K. Brzozowski, T. Siudy, Częstochowa–Gietrzwałd 2003, s. 156.
Jezierski J., Maryja początkiem nowego świata. Zarys mariologii katolickiej, Kraków 2012.
Kasjaniuk G., Gietrzwałd. 160 objawień Matki Bożej dla Polski i Polaków – na trudne czasy, Warszawa 2017.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kijas Z., Ty, co ogarniasz Nieogarnionego. Maryja w zamiarach Boga i w życiu ludzi, Kraków 2004.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus” o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, w: Wokół deklaracji Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 9–33.
Kongres Mariologiczny i Maryjny, Rezolucja, „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” 32 (1977), s. 246.
Kopiczko A., Objawienia gietrzwałdzkie w świetle zbiorów Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, w: Maryjne orędzie z Gietrzwałdu, red. J. Jezierski, K. Brzozowski, T. Siudy, Częstochowa–Gietrzwałd 2003, s. 29–37.
Kopiczko A., Józef Drzazga, w: Poczet biskupów warmińskich, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 457–464.
Koźmiński H., Przesłanie z Gietrzwałdu. Chwała Jezusowi poprzez Maryję Niepokalanie Poczętą, Warszawa 2017.
Królikowski J., Maryja w pamięci Kościoła. Mariologia, cz. I, Tarnów 1999.
Królikowski J., Kupiec J., Matka Zbawiciela. Mariologia, cz. II, Tarnów 2000.
Kudasiewicz J., Matka Odkupiciela, Kielce 1991.
Kumala J., Maryja znakiem nadziei i pociechy, Licheń 2005.
Lambertenghi Deliliers G., Wprowadzenie, w: Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Włoskich, Lekarz wobec cudu, Poznań 2005, s. 8–10.
Langkammer H., Maryja w Nowym Testamencie, Gorzów Wielkopolski 1991.
Latourelle R., Révélation, w: Dictionaire de théologie fondamentale, red. R. Latourelle, R. Fisichella, Montréal–Paris 1992, s. 1134–1189.
Laurentin R., Jak rozpoznać znak dany przez Boga?, Katowice 1996.
Laurentin R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej, Warszawa 1989.
Laurentin R., Vraies et fausses apparitions dans l’Église, Paris 1973.
Laurentin R., Współczesne objawienia Najświętszej Maryi Panny, Gdańsk 1994.
Ledwoń I.S., Rusecki M., Objawienie Boże, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. Marian Rusecki i in., Lublin–Kraków 2002, s. 859–871.
Leniec A., Łaski i uzdrowienia w sanktuarium gietrzwałdzkim, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 178–185.
Leniec A., Bielawny K., Sanktuarium gietrzwałdzkie dziś, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 138–210.
Lohfink G., Przeciw banalizacji Jezusa, Poznań 2005.
Misztal H., Prawo kanonizacyjne, Lublin 20032.
Mucci G.M., Rivelazioni private e apparizioni, Torino–Roma 2000.
Napiórkowski S.C., Służebnica Pana. Problemy – poszukiwania – perspektywy, Lublin 2004.
Nowak W., Historia obrazu i kultu Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 109–134.
Obłąk J., Kościół na Warmii w okresie „Kulturkampfu”, „Ateneum Kapłańskie” 55 (1957), z. 2, s. 203–217.
Obłąk J., Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Ich treść i autentyczność w opinii współczesnych (W stulecie objawień 1877–1977), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 7–73.
Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005.
Parzych K., Objawienia gietrzwałdzkie na tle innych objawień maryjnych, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 127–137.
Paweł VI, Adhortacja apostolska „Marialis cultus”, Watykan 1974.
Pawluk T., Stosunek Kościoła do objawień prywatnych ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń gietrzwałdzkich, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 75–107.
Pawluk T., Człowiek charyzmatyczny we wspólnocie kościelnej na przykładzie stosunku Kościoła do objawień prywatnych, w: Człowiek we wspólnocie Kościoła, red. L. Balter, Warszawa 1979, s. 284–298.
Perrella S.M., Mariofanie w dziś Kościoła i świata. Aspekty wybrane, w: Wokół objawień maryjnych. Polskie pokłosie XXII Międzynarodowego Kongresu Mariologiczno-Maryjnego w Lourdes (4–8 IX 2008), red. T. Siudy, G.M. Bartosik, Częstochowa 2009, s. 9–51.
Piotrowski S., Matka Boga i Matka Kościoła, Białystok 1994.
Płużek Z., Psychologiczne aspekty objawień, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 144–151.
Prowadzeni orędziem Maryi. Nowenna gietrzwałdzka, red. B. Matczak, z. 1, Olsztyn 2018.
Rabczyński P., Objawienia prywatne, w: Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Olsztyn 2005, s. 68–79.
Rabczyński P., Sługa Boża Siostra Barbara Stanisława Samulowska. Życie i działalność, „Ateneum Kapłańskie” 146 (2006), z. 3, s. 555–562.
Rabczyński P., Hermeneutyka teologiczna mariofanii, w: Matka Boża w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2011, s. 248–263.
Rahner K., Podstawowy wykład wiary, Warszawa 1987.
Ratzinger J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Kraków 1970.
Ratzinger J., Komentarz teologiczny do trzeciej tajemnicy fatimskiej, „L’Osservatore Romano”, wyd. polskie, 9 (2000), s. 47–51.
Ratzinger J., Balthasar H.U. von, Maryja w tajemnicy Kościoła, Kraków 2007.
Rusecki M., Kryteria „objawień prywatnych”, w: Objawienia Maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 35–51.
Rusecki M., Wiarygodność chrześcijaństwa, t. 1: Z teorii teologii fundamentalnej, Lublin 1994.
Schmaus M., Wiara Kościoła, t. 1: Objawienie – inicjatywa Boża oczekująca odpowiedzi człowieka: wiary, Gdańsk Oliwa 1989.
Schmitz J., La rivelazione, Brescia 1991.
Seckler M., Dei Verbum religiose audiens: Wandlungen im christlichen Offenbarungsverständnis, w: Offenbarung im jüdischen und christlichen Glaubensverständnis, Hrsg. J.J. Petuchowski, W. Strolz, Freiburg 1981, s. 214–236.
Seweryniak H., Świadectwo i sens, Płock 2001.
Siudy T., Służebnica Pańska, Niepokalanów 1995.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Dei verbum”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznańn 1986, s. 350–362.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 19863, s. 537–620.
Sobór Watykański II, Konstytucja „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 19863, s. 105–166.
Tempi e criteri per « giudicare » le apparizioni, Intervista con Monsignor Angelo Amato di Gianni Cardinale, Avvenire 9.07.2008, s. 15.
Theillier P., Czy w aktualnej medycynie jest miejsce na cuda?, w: Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Włoskich, Lekarz wobec cudu, Poznań 2005, s. 33–40.
Thurian M., Maryja – Matka Pana. Figura Kościoła, Warszawa 1990.
Tomczyk B., Ryłko S., Siostra Miłosierdzia Barbara Stanisława Samulowska wizjonerka z Gietrzwałdu i inne osoby obdarzone łaską objawień, Kraków 1999.
Uroczystości maryjne w Gietrzwałdzie, „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” 23 (1968), s. 86–93.
Volken L., Les révélations dans l’église, Mulhouse 1961.
Weichsel A., Dodatek do drugiego wydania, w: [Hipler F.], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Przedruk wydania z 1883 r., Olsztyn 2017, s. 92–93.
Wójcik M., Objawienia Matki Bożej Gietrzwałdzkiej a Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej z Mariówki (1878), „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 365–377.
Zdybicka Z.J., Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin 1993.
Zieliński J., O widzeniach i zachwyceniach przyrodzonych i nadprzyrodzonych w ogóle i rozpoznawaniu takowych z zastosowaniem do objawień gietrzwałdzkich, Pelplin 1882.
Żynda B., Bibliografia stulecia objawień i kultu Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie, „Studia Warmińskie” 14 (1977), s. 445–466.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
