The Term ἀντίψυχος as an Expiatory Sacrifice of Martyrs in the Light of The Fourth Book of Maccabees and Other Ancient Extra-Biblical Literature

Abramowiczówna, Z. (ed.), Słownik grecko-polski (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958) I.

Alsup, J.E., “Przebłaganie,” Encyklopedia biblijna, ed. 3 corr. (eds. P.J. Achtemeier – W. Chrostowski) (Prymasowska Seria Biblijna 9; Warszawa: Vocatio 2004) 995–996.

Athanasius Alexandrinus, De incarnatione Verbi, trans. M. Wojciechowski: Atanazy z Aleksandrii, O wcieleniu Słowa (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 61; Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej 1998) (= PSP).

Auerbach, M. – Golias, M., Gramatyka grecka (Warszawa: PWN 1985).

Baran, G.M., “Obraz Boga w przekazie Czwartej Księgi Machabejskiej,” The Biblical Annals 6/3 (2016) 419–457.

Baran, G.M., “Siedmiu braci Machabejskich z Czwartej Księgi Machabejskiej jako typ Chrystusa. Próba zastosowania egzegezy typologicznej do tekstu Czwartej Księgi Machabejskiej,” Vox Patrum 71 (2019) 43–68. (Crossref)

Baran, G.M., “The Jewish Community and the Hellenistic Culture in the Light of the Books of the Maccabees,” Teologia i Człowiek 25/1 (2014) 55–78. (Crossref)

Baslez, M.-F., Prześladowania w starożytności. Ofiary. Bohaterowie. Męczennicy (trans. E. Łukaszyk) (Kraków: WAM 2009).

Bauer, W. – Danker, F.W. – Arndt, W.F. – Gingrich, F.W., A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3 ed. (Chicago, IL – London: University of Chicago Press 2000) (= BDAG). (Crossref)

Beasley-Murray, G.R., John 2 ed. (Word Biblical Commentary 36; Grand Rapids, MI: Zondervan 1999).

Benedykt XVI, Katechezy o Ojcach Kościoła (Kraków: Wydawnictwo M 2008).

Bickerman, E.C., “The Date of Fourth Maccabees,” Louis Ginzberg Jubilee Volume (ed. American Academy of Jewish Research) (New York: American Academy of Jewish Research 1945) 105–112.

Blenkinsopp, J., Isaiah 40–55. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 19A; New Haven, CT – London: Yale University Press 1974).

Borowski, K. (trans.), Pisma mężów Apostolskich, Klemensa Rzymskiego, Ignacego i Polikarpa biskupów, przytem Dzieje męczeństwa dwóch ostatnich i List do Dyogneta (Warszawa: Drukarnia Niemiry 1897) I–II.

Brown, F. – Driver, S.R. – Briggs, C.A., A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (BDB complete) (Oxford: Oxford University Press 1952) (= BDB).

Büchsel, F., “καταλλαγή,” TDNT I, 258.

Chrostowski, M., “Różne odcienie męczeństwa w literaturze biblijnej. Oddanie życia jako najwyższy przejaw miłości na przykładzie wybranych perykop biblijnych,” Świadkowie wielkiej sprawy Bożej. Problematyka męczeństwa XX i XXI wieku (eds. M. Gogolik – P. Hoppe) (Colloquia Disputationes 51; Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 2019) 9–26.

Cohen, G.D., “The Story of Hannah and Her Seven Sons in Hebrew Literature,” Mordecai M. Kaplan Jubilee Volume (ed. M. Davis) (New York: Jewish Theological Seminary of America 1953) 109–122.

Dihle, J., “ψυχή,” TDNT IX, 608.

Drączkowski, F., “Euzebiusz z Cezarei,” Encyklopedia katolicka (eds. R. Łukaszyk – L. Bieńkowski – F. Gryglewicz) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1989) IV, 1351–1354.

Drączkowski, F., “Ignacy Antiocheński,” Encyklopedia katolicka (ed. J. Walkusz) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1993) VI, 1441–1442.

Drączkowski, F., “Jan Chryzostom,” Encyklopedia katolicka (ed. J. Duchniewski) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1997) VII, 766–769.

Eusebius Caesariensis, De Laudibus Constantini (PG 20, 1316–1440).

Eusebius Caesariensis, De Theophania (PG 24, 609–690).

Eusebius Caesariensis, Demonstratio Evangelica (PG 22, 13–794).

Eusebius Caesariensis, Demonstratio Evangelica, trans. W.J. Ferrar: The Proof of the Gospel. Being the Demonstratio Evangelica of Eusebius of Cæsarea (Translations of Christian Literature. Series 1. Greek Texts; London: Society for Promoting Christian Knowledge 1920) (= TCL).

Florkowski, E., “Atanazy Wielki,” Encyklopedia katolicka (eds. F. Gryglewicz – R. Łukaszyk – Z. Sułowski) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1985) I, 1026–1029.

Frend, W.H.C., Martyrdom and Persecution in the Early Church (Garden City, NY: Doubleday 1967).

Fuhrmann, S., “Traditions of Martyrdom in the Ignatian Letters,” In die Skriflig 45/2–3 (2011) 689–705. (Crossref)

Funk, F.X. (ed.), Didascalia et constitutiones apostolorum. II. Testimonia et scripturae propinquae (Paderbornae: Schoeningh 1905).

Gardocka, M. – Gardocka, R., “Podstawy teologiczne idei wynagrodzenia w Biblii,” Studia Koszalińsko Kołobrzeskie 17 (2011) 41–58.

Goldstein, J.A., II Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 41A; New Haven, CT – London: Yale University Press 1974).

Grimm, C.L.W., Das zweite, dritte, und vierte Buch der Makkabäer (Leipzig: Hirzel 1857).

van Henten, J.W., The Maccabean Martyrs as Saviours of the Jewish People. A Study of 2 and 4 Maccabees (Journal for the Study of Judaism Supplement Series 57; Leiden: Brill 1997). (Crossref)

Herrmann, W., “ἱλάσκομαι,” TDNT III, 301–302.

Homerski, J., Pierwsza i Druga Księga Machabejska. Wstęp, przekład i komentarz (Biblia Lubelska; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 2001).

Ignatius Antiochenus, Epistula ad Ephesios, trans. A. Świderkówna: Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, 2 ed. (Biblioteka Ojców Kościoła 10; Kraków: Wydawnictwo M 2010) (= BOK) 113–119.

Ignatius Antiochenus, Epistula ad Polycarpum, trans. A. Świderkówna: Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, 2 ed. (Biblioteka Ojców Kościoła 10; Kraków: Wydawnictwo M 2010) 140–142.

Ignatius Antiochenus, Epistula ad Smyrnaeos, trans. A. Świderkówna: Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, 2 ed. (Biblioteka Ojców Kościoła 10; Kraków: Wydawnictwo M 2010) 136–139.

Joannes Chrysostomus, Adversus Judaeos, trans. J. Iluk: Św. Jan Chryzostom, Mowy przeciwko judaizantom i Żydom. Przeciwko Żydom i Hellenom (Źródła Myśli Teologicznej 41; Kraków: WAM 2007) (= ŹMT).

Joannes Chrysostomus, In epistulam ad Colosenses; B. de Montfaucon, Joannis Chrysostomi Opera Omnia Quae Exstant, ed. 2 (Parisiis: Gaume Fratres Bibliopolas 1838) (= G) XI, 370–427.

de Jonge, M., “Jesus’ Death for Others and the Death of the Maccabean Martyrs,” M. de Jonge, Jewish Eschatology, Early Christian Christology and the Testaments of the Twelve Patriarchs (Novum Testamentum Supplements 63; Leiden: Brill 1991) 125–134. (Crossref)

Kellermann, U., Auferstanden in den Himmel (Stuttgarter Bibelstudien 95; Stuttgart: Katholisches Bibelwerk 1979).

Kittel, G. – Bromiley, G.W., Theological Dictionary of the New Testament (Grand Rapids, MI: Eerdmans Publishing 1964–1976) I–X (= TDNT).

Kleinknecht, H., “πνεῦμά,” TDNT VI, 332.

Koczwara, S., “Sofroniusz z Jerozolimy,” Encyklopedia katolicka (ed. E. Gigilewicz) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2013) XVIII, 544.

Koehler, L. – Baumgartner, W., The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament (Leiden: Brill 2000) (= HALOT)

Kowalski, M., “Stoicka pneuma a Pawłowa koncepcja Ducha w Rz 8. Cz. 1: Argumentacja Rz 8 i przegląd badań nad stoicką pneumą u Pawła”; “Cz. 2: Paweł i stoicy na temat Ducha – podobieństwa i różnice,” The Biblical Annals 8/3 (2018) 421–456; 8/4 (2018) 491–543. (Crossref)

Lampe, G.W.H. (ed.), A Patristic Greek Lexicon (Oxford: Oxford University Press 1968).

Langkammer, H., “Helleniści,” Encyklopedia katolicka (ed. J. Walkusz) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1993) VI, 655.

Lex canonica sanctorum apostolorum, trans. T. Kalinkowski – A. Caba: Konstytucje apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii. Prawo kanoniczne świętych Apostołów. Kary świętych Apostołów dla upadłych. Euchologion Serapiona (Synody i Kolekcje Praw II; Źródła Myśli Teologicznej 42; Kraków: WAM 2007).

Liddell, H.G. – Scott, R., An Intermediate Greek-English Lexicon founded upon The Seventh Edition of Liddell and Scott’s Greek-English Lexicon (Oxford: Clarendon Press 1889) (= Liddell-Scott).

Linke, W., “Od skandalu niewinnego cierpienia do teologii męczeństwa. Męczennicy w okresie Drugiej Świątyni,” Słowo Krzyża 4 (2010) 12–39.

Longosz, S., “Święty Atanazy a Biblia,” Ruch Biblijny i Liturgiczny 27/4–5 (1974) 237–246. (Crossref)

Louw, J.P. – Nida, E.A., Greek-English Lexicon of the New Testament Based on Semantic Domains, 2 ed. (New York: United Bible Societies 1989) (= Louw-Nida).

Lucianus Samosatensis, Lexiphanes; Lucianus, Lexiphanes (ed. A.M. Harmon) (Harvard: Harvard University Press 1962).

Lucianus Samosatensis, Lexiphanes, trans. H.W. Fowler – F.G. Fowler: The Works of Lucian of Samosata (Oxford: Clarendon 1905) II, 263–272.

Migne, J.-P., Patrologiae Cursus Completus, Series Graeca (Paris: J.-P. Migne) (Paris: Migne 1856–1866) (= PG).

Naumowicz, J., “Wcielenie Boga i zbawienie człowieka: złota reguła soteriologii patrystycznej,” Warszawskie Studia Teologiczne 13 (2000) 17–30.

Nickelsburg, G.W.E., Jewish Literature between the Bible and the Mishnah. A Historical and Literary Introduction, 2 ed. (Minneapolis, MN: Fortress 2005).

O’Hagan, A.P., “The Martyr in the Fourth Book of Maccabees,” Liber Annuus 24 (1974) 94–120.

Odzimek, A., “Łukaszowy kerygmat o Jezusie Męczenniku,” Ruch Biblijny i Liturgiczny 33/2 (1980) 68–79. (Crossref)

Paprocki, H., [rec.] “M. Wojciechowski, Apokryfy z Biblii greckiej (Rozprawy i Studia Biblijne 8; Warszawa: Vocatio 2001),” Elpis 3/5 (2001) 111–115.

Pieszczoch, S., Patrologia (Poznań – Warszawa – Lublin: Księgarnia św. Wojciecha 1964).

Popowski, R., “Czwarta Księga Machabejska. Wprowadzenie,” Septuaginta czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami (trans. R. Popowski) (Prymasowska Seria Biblijna 37; Warszawa: Vocatio 2013) 807–809.

Popowski, R., “Lucjan z Samosat,” Encyklopedia katolicka (ed. E. Ziemann) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2006) XI, 99–100.

Popowski, R. (trans.), Septuaginta czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami (Prymasowska Seria Biblijna 37; Warszawa: Vocatio 2013).

Pott, A.F., Etymologische Forschungen auf dem Gebiete der indogermanischen Sprachen, 2 ed. (Lemgo nach Detmold: Meyer 1859) I.

Procksch, O., “ἁγιάζω,” TDNT I, 111.

Rubinkiewicz, R., “Machabejskie Księgi,” Encyklopedia katolicka (ed. E. Ziemann) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2006) XI, 686–689.

Rubinkiewicz, R., Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1987).

Septuaginta. Id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes edidit Alfred Rahlfs. Editio altera, quam recognovit et emendavit Robert Hanhart. Duo volumina in uno (ed. A. Rahlfs) (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2006).

Sophronius Alexandrinus, De peccatorum confessione (PG 87, 3366–3372).

Stanula, E., “Kateny,” Encyklopedia katolicka (ed. B. Migut) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2000) VIII, 1072–1073.

Strong, J., A Concise Dictionary of the Words in the Greek New Testament with Renderings in Authorized English Version (Nashville, TN – New York: Abingdon Press 1890) (= Strong).

Surkau, H.-W., Martyrien in jüdischer und frühchristlicher Zeit (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1938).

Suter, D.W., “Machabejska Księga Trzecia”; Machabejska Księga Czwarta,” Encyklopedia biblijna, ed. 3 corr. (ed. P.J. Achtemeier – W. Chrostowski) (Prymasowska Seria Biblijna 9; Warszawa: Vocatio 2004) 687–688.

Szewczyk, P.M., “Teodoret z Cyru,” Encyklopedia katolicka (ed. E. Gigilewicz) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2013) XIX, 628–629.

Szwed-Kostecka, J., “Teodoret z Cyru i dialog filozoficzny,” Źródła Humanistyki Europejskiej 7 (2014) 173–184.

Szymik, S., “Męczeństwo. I. W Biblii,” Encyklopedia katolicka (ed. E. Ziemann) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2008) XII, 695–697.

Theodoretus Cyrensis, Eranistes; Theodoret of Cyrus, Eranistes. Critical Text and Prolegomena (ed. G.H. Ettlinger) (Oxford: Clarendon Press 1975).

Theodoretus Cyrensis, Eranistes, trans. G.H. Ettlinger: Theodoret of Cyrus, Eranistes (The Fathers of the Church 106; Washington, D.C.: Catholic University of America Press 2003) (= FOTC).

Trench, R.Ch., Synonyms of the New Testament (London: Macmillan 1880).

Tułodziecki, T., “Zmartwychwstanie męczenników według 2 Mch 7,” Verbum Vitae 15 (2009) 85–98.

Vilar Hueso, V., “La recompensa de los justos inmediata a su muerte en IV Macabeos y Parábolas de Enoc,” En torno a la Biblia (ed. V. Vilar Hueso) (Facultad de Teología San Vicente Ferrer.

Series Valentina 29; Valencia: Facultad de Teología San Vicente Ferrer 1992) 305–331.

Walewski, P., “Kanon świętych ksiąg,” Wstęp ogólny do Biblii (ed. P. Walewski) (Series Religiologica Pomeraniae 2; Rumia: Biblicum 2011) 237–255.

Wojciechowski, M., Apokryfy z Biblii greckiej (Rozprawy i Studia Biblijne 8; Warszawa: Vocatio 2001).