The Conjugal communio amoris in the Apostolic Exhortations "Familiaris Consortio" and "Amoris Laetitia"
Sławomir Bukalski
Uniwersytet Szczeciński , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-9768-4634
Adam Falewicz
Uniwersytet Szczeciński , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-0412-7602
Abstract
The concept of marital communio amoris expressed in the apostolic exhortations Familiaris Consortio of John Paul II and Amoris Laetitia of Pope Francis is the subject of this paper. In theology, this phrase has generally been used to describe the relationship of the Divine Persons in the Trinity. The phrase communio amoris in relation to marriage and family comes from the theological thought of John Paul II. The Pope used this term several times in the exhortation. An important issue is the reference of the phrase “communion of love” to spouses entering into a sacramental union. Pope Francis, although he uses the phrase to refer to Trinitarian relationships, does not explicitly use this expression to refer to marital relationships. Communio amoris, however, can be read into the concept of marital love presented in Amoris Laetitia.
Keywords:
Familiaris Consortio, Amoris Laetitia, communio amoris, communion of persons, theology of love, psychology of loveReferences
Augustinus, De Trinitate, Polish translation: Augustyn, O Trójcy Świętej (trans. M. Stokowska; Pisma Ojców Kościoła 25; Poznań – Warszawa – Lublin: Księgarnia św. Wojciecha 1963).
Bajer vel Bojer, A., “Przygotowanie do małżeństwa w ujęciu Jana Pawła II i papieża Franciszka,” Łódzkie Studia Teologiczne 27/2 (2018) 155–164.
Baldisseri, L., Conferenza Stampa per la presentazione dell’Esortazione Apostolica post-sinodale del Santo Padre Francesco „Amoris laetitia”, sull’amore nella famiglia, https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2016/04/08/0241/00531.html#bal (access 05.10.2021).
Bartnik, C.S., “Z nowszych koncepcji osoby w Bogu,” Roczniki Teologii Dogmatycznej 3(58) (2011) 5–13.
Benedict XVI, Lettera Enciclica Deus caritas est (2005) (= DCE).
Benedykt XVI, “Hugon i Ryszard z opactwa św. Wiktora. Katecheza podczas audiencji generalnej 25.11.2009 r.,” L’Osservatore Romano [Polish Edition] 31/2 (2010) 45–47.
Biedroń, J., “Osoba jako podmiot komunii małżeńskiej,” Filozofia pochylona nad człowiekiem (eds. E. Balawajder – A. Jabłoński – J. Szymczak; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2004) 227–242.
Bohdanowicz, A., “Miłość małżeńska a życie rodzinne i wychowanie dzieci,” Łódzkie Studia Teologiczne 19 (2010) 13–24.
Brzeziński, M., “Odpowiednie przygotowanie do sakramentu małżeństwa, sposób zapobiegania dezintegracji małżeństwa i nieregularnych form. Refleksja na temat Amoris Laetitia,” Studia nad Rodziną 44/3 (2017) 163–180.
Brzeziński, M., “Indywidualizm i wolność jednostki zagrożeniem dla małżeńskiej i rodzinnej komunii,” Studia nad Rodziną 44/3 (2017) 89–109.
Bujak, J., “Nauczanie papieża Franciszka o małżeństwie i rodzinie w posynodalnej adhortacji Amoris Laetitia w świetle magisterium Jana Pawła II,” Colloquia Theologica Ottoniana 2 (2017) 33–56. DOI: https://doi.org/10.18276/cto.2017.2-02. (Crossref)
Catechism of the Catholic Church (New York: Image Books 1995).
Code of Canon Law (Washington, D.C.: Canon Law Society of America 1983).
D’Souza, J. – Gurin, M., “The Universal Dignificance of Maslow’s Concept of Self-actualization,”The Humanistic Psychologist 44/2 (2016) 210–214. DOI: https://doi.org/10.1037/hum0000027. (Crossref)
Dyduch, J., “Adhortacja Amoris laetitia twórczą kontynuacją adhortacji Familiaris consortio?,”
Dyskusje nad “Amoris laetitia” (ed. P. Kroczek; Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII 2017) 27–46. DOI: http://dx.doi.org/10.15633/9788374386463.03. (Crossref)
Dyduch, J., “Wiodące idee adhortacji apostolskiej Familiaris consortio,” Polonia Sacra 20/1 (2016) 127–140. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.1597. (Crossref)
Evdokimov, P., Prawosławie (trans. J. Klinger; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1966).
Francis, Apostolic Exhortation Evangelii gaudium (2013) (= EG).
Francis, Post-synodal Apostolic Exhortation Amoris laetitia (2016) (= AL).
Greshake, G., Der dreieine Gott. Eine trinitarische Theologie (Freiburg im Breisgau: Herder 1997).
Greshake, G., “Der Ursprung der Kommunikationsidee,” Communicatio Socialis 35 (2002) 3–26. (Crossref)
von Hildebrand, D., Istota miłości (trans. W. Paluchowski; Warszawa: Fronda 2021).
Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa (Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1986).
Jan Paweł II, “Homilia wygłoszona podczas Mszy św. sprawowanej w Wyższym Seminarium Duchownym w Puebla de Los Angeles (28 stycznia 1979),” Nauczanie Papieskie. II/1.
Rok 1979 (Poznań: Pallottinum 1990) 80.
Jaśkiewicz, S., “Duch Święty jako Miłość w De Trinitate św. Augustyna,” Tarnowskie Studia Teologiczne 37/1–2 (2018) 31–46. (Crossref)
John Paul II, Letter to Families on the Year of the Gratissimam Sane, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/letters/1994/documents/hf_jp-ii_let_02021994_families.html (access 05.10.2021) (=GrS).
John Paul II, Apostolic Exhortation Familiaris Consortio (1981) (= FC).
Kaczyński, E., “Małżeństwo i rodzina jako komunia osób,” Communio 6/6 (1986) 3–17.
Konferencja Episkopatu Polski [Polish Bishops’ Conference], Wytyczne Pastoralne KEP do adhortacji Amoris laetitia, https://episkopat.pl/?s=Wytyczne+Pastoralne+Amoris+laetitia (access 10.10.2021).
Królikowski, J., “Trynitarno-chrystologiczne perspektywy teologii małżeństwa,” Studia Teologii Dogmatycznej 2 (2016) 15–27. DOI: https://10.15290/std.2016.02.02. (Crossref)
Królikowski, J., “Tajemnica to wielka”. Z teologii małżeństwa (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie 2020). (Crossref)
Kułaczkowski, J., “Komunia małżeńska istotą jedności małżeńskiej w świetle Rdz 1–2,” Poznańskie Studia Teologiczne 20 (2006) 17–26.
Maliszewska, A., “Małżeństwo obrazem Trójcy w katechezach papieża Franciszka,” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 49/1 (2016) 26–40.
Pastwa, A., “Przymierze miłości małżeńskiej”. Jana Pawła II idea małżeństwa kanonicznego (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009).
Pastwa, A., Dobro małżonków. Identyfikacja elementu ad validitatem w orzecznictwie Roty Rzymskiej (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2016).
Paul VI, Encyclical Letter Humanae Vitae (1968) (= HV).
Pius XI, Encyclical Letter Casti Connubii (1930) (= CC).
Plezia, M. (ed.), Słownik łacińsko-polski (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998) I.
Ratzinger, J., “Przedmowa,” Dusza lwa (ed. A. von Hildebrand; trans. J. Franczak; Warszawa: Fronda – Ząbki: Apostolicum 2008).
Second Vatican Council, Pastoral Constitution Gaudium et spes (1965), https://www.vatican.va/archive/
hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651207_gaudium-etspes_en.html (access 25.10.2021) (= GS).
Skrzypczak, R., “Miłość małżeńska i rodzinna w nauczaniu papieża Franciszka,” Studia Bobolanum 30/3 (2019) 93–103. DOI: http://dx.doi.org/10.30439/SB.2019.3.5. (Crossref)
Sobczyk, A.J., “Koncepcja duchowości małżeństwa i rodziny w świetle adhortacji Amoris Laetitia” Teologia i Człowiek 35/3 (2016) 181–198. (Crossref)
Špidlik, T., Perełki Ojców Kościoła (trans. A. Babuchowski; Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów 2010).
Sternberg, R.J. – Sternberg, K., The New Psychology of Love (2 ed.; Cambridge: Cambridge University Press 2019).Thomas Aquinas, Summa Theologiae, Polish translation: Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna (trans. P. Bełch; Londyn: Veritas 1980) VII.
Tykarski, S., Kryzys małżeński jako wyzwanie dla duszpasterstwa (Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2015).
Wojtkiewicz, K., “Communio jako paradygmat w rozumieniu trynitarnego Boga według Gisberta Greshakego” Roczniki Teologiczne 51/2 (2004) 267–290.
Wojtkiewicz, K., Trójca Święta jako zasad życia chrześcijańskiego. Teologiczno-krytyczne studium trynitologii Gisberta Greshakego (Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2005).
Wojtyła, K., “Rodzina jako «communio personarum»,” Ateneum Kapłańskie 83/3 (1974) 347–361.
Wojtyła, K., “Rodzicielstwo a «communio personarum». Małżeństwo a rodzicielstwo,” Ateneum Kapłańskie 67 (1975) 17–31.
Wojtyła, K., Miłość i odpowiedzialność (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1986).
Zurzycki, M.M., “Wymiary duchowości rodziny w adhortacji Amoris laetitia,” Roczniki Teologiczne 65/6 (2019) 6 137–151. DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2018.65.6–10. (Crossref)
Uniwersytet Szczeciński
ks. Sławomir Bukalski - kapłan archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej; doktor nauk humanistycznych w zakresie psychologii, doktor habilitowany nauk teologicznych; profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Szczecińskiego ; pracownik naukowy Instytutu Nauk Teologicznych Uniwersytetu Szczecińskiego; kierownik Katedry Teologii Praktycznej; biegły sądowy Sądu Metropolitalnego; autor kilkudziesięciu publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu teologii i psychologii dotyczących problematyki narzeczeństwa, małżeństwa, rodziny, religijności, grup kultowych.
https://orcid.org/0000-0002-9768-4634Uniwersytet Szczeciński
ks. Adam Falewicz - prezbiter diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, doktor nauk społecznych w zakresie psychologii; adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej i Rozwojowej w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Szczecińskiego, członek Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej.
https://orcid.org/0000-0002-0412-7602License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK