A Year in Stanisław Grzepski’s (1524–1570) "De multiplici siclo et talento hebraico"

Waldemar Linke

University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw , Poland
https://orcid.org/0000-0001-9800-5341


Abstract

The article explores Stanisław Grzepski’s workshop of biblical exegesis and his hermeneutics. By analyzing his analysis of the system of biblical measurements and his views on the concept of the year in the Jewish-biblical world – as derived and reconstructed on the basis of textual comparison of the Hebrew, Greek and Latin versions of the Scripture, along with thorough mathematical calculations – one can perceive Grzepski’s approach to the Bible. His hermeneutics, seen against the background of the presuppositions of medieval and Renaissance exegesis, allow the author of the article to draw certain conclusions concerning the threats that also modern exegesis should be cautious of.

Keywords:

Stanisław Grzepski, year, Renaissance exegesis, biblical measurement

Agricola, G., De mensuris et ponderibus (Parisiis: Wechelus 1533).

“Aldus Manutius,” Diccionario Enciclopédico de Biblia y Teología, www.biblia.work/diccionarios/aldus-manutius (access 10.26.2022).

Aleksandrowicz, T., Kultura intelektualna rzymskich konsulów w schyłkowym okresie Republiki (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2090; Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2002).

Alonso Schökel, L. – Sicre Díaz, J.L., I profeti (Roma: Borla 1989).

Aurelii Cornelii Celsi, De Re medica, octo libri erudissimi, Q. Sereni Samonici, Praeceta medica, versibus hexamteris. Q. Rhemnii Fannii Palaemonis, De ponderibus et mensuris, liber rarus et utilissimus (Salingiaci: Soter 1538).

Barycz, H., “Stanisław Grzepski – człowiek i twórca,” S. Grzepski, Geometria to jest miernicka nauka (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1957) 1–59.

Barycz, H., “Grzepski Stanisław,” Polski słownik biograficzny (Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1960–1961) IX, 99–102.

Barycz, H., “Kulwieć Abraham,” Polski słownik biograficzny (Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1971) XVI, 165–167.

Barycz, H., “Stanisław Grzepski – człowiek i dzieło,” H. Barycz, Z epoki renesansu, reformacji i baroku. Prądy – idee – ludzie – książki (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971) 530–587.

Bentley, J.H., Humanists and Holy Writ. New Testament Scholarship in the Renaissance (Princeton, NJ: Princeton University Press 1983). (Crossref)

Blenkinsopp, J., Isaiah 1–39 (Anchor Bible 19; New York: Doubleday 2000). (Crossref)

Brożek, J., “Żywot Stanisława Grzepskiego,” J. Brożek, Wybór pism (Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe 1956) I, 195–212.

Brzegowy, T., Księga Izajasza. Rozdziały 1–12 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 22/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2010).

Budeus, G., De asse et partibus eius (Parisiis: Badius Ascensius 1514).

Camerarius [the Elder], J., “De numismatis seu moneta veteri Graecorum ac Latinorum,” In Hoc Libello Haec Insunt De Tractandis Equis sive ἱπποκομικός. Conversio Libelli Xenophontis de Re equestri in Latinum. Historiola Rei Nvminariae siue de nomismatis Graecorum & Latinorum auctore Ioachimo Camerario Pabergensi (Tubingae: ab Vlricho Morhardo 1539).

Celenza, C., “Lorenzo Valla’s Radical Philology: The ‘Preface’ to the Annotationes to the New Testament in Context,” Journal of Medieval and Early Modern Studies 42/2 (2012) 365–394. DOI: https://doi.org/10.1215/10829636-1571912. (Crossref)

Dymek, B., “Stanisław Grzepski z Poborza – wybitny uczony epoki Renesansu,” Rocznik Mazowiecki 22 (2010) 115–129.

Ficino, M., The Letters of Marsilio Ficino (London: Shepheard-Walwyn 1975) I.

Fijałek, J., “Przekłady pism św. Grzegorza z Nazyanzu w Polsce. Studium o patrystyce naszej [pt. 2],” Polonia Sacra 3 (1919) 126–207.

Gajusz Juliusz Solinus, Zbiór wiadomości godnych uwagi albo Polihistor (trans. B.J. Kołoczek; Kraków: Towarzystwo Wydawnicze “Historia Iagellonica” 2022).

Gajusz Pliniusz Sekundus, Historia naturalna. II. Antropologia i Zoologia. Księgi VII–XI (Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2019).

Gaza, T., Liber de mensibus atticis (Basileae [s.n.]: 1536).

Glareanus, H.L., Liber de asse et partibus eius (Basileae: Apud Mich. Insigrinium 1550).

Graf von Reventolow, H., Storia dell’interpretazione biblica. III. Rinascimento, Riforma, Umanesimo (trans. E. Gatti; Casale Monferrato: Piemme 1999).

Gronovius, J.F., De Sestertiis seu Subsecivorum Pecuniae veteris Graecis et Romanae libri IV (Amstelodami: apud Ludovicum & Danielem Elzevirios 1656).

Grsepsius [Grzepski], S., De multiplici siclo et talento hebraico. Item de mensuris hebraicis tam, aridorum quam liquidorum (Antverpiae: Officina Christophori Plantini 1568).

Grzepski, S., Geometria to iest miernicka nauka po polsku krótko napisana z graeckich y z laćińskich kśiag (Kraków: Łazarz Andrysowic 1566).

Hajdukiewicz, L., “Grzepski Stanisław,” Historia nauki polskiej (ed. B. Suchodolski; Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1970) VI, 207–208.

Hieronymus, Hebraicae Quaestiones in Genesim, in: Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1845) 23, 935–1010.

Hieronymus, S. Hieronymi Presbyteri Opera. I. Opera Exegetica. 1. Hebraicae Questiones in Libro Geneseos Liber Interpretationis Hebraicorum Nominum Commentarioli in Psalmos.

Commentarius in Ecclesiasten (Corpus Christianorum: Series Latina 72; Turnholti: Typographi Brespols Editores Pontificii 1959).

Hobbes, T., “To the Readers. Introduction to Thucydides,” Thucydides, The Peloponnesian War. The Complete Hobbes Translation (Chicago, IL: University of Chicago Press 1959) XXI–XXI.

Hotomanus [Hotman], F., De re numaria populi romani liber. Eiusdem Disputatio de aureo Justinianico: His accesserunt Volusius Maetianus, iurise. Rhemnius Fannius, Priscianus Caesarensis, De asse, ponderibus & mensuris. Item Ioachimus Camerarius De numismatis, seu moneta Graecorum et Romanorum (Lyon: Apud Guillielmum Leimarium 1575).

Jóźwiak, M., Kwestie hebrajskie w Księdze Rodzaju św. Hieronima (Wrocław: TUM 2010).

Juszkiewicz, R., “Stanisław Grzepski i jemu współcześni na Mazowszu,” Ziemia Zawkrzeńska (ed. R. Juszkiewicz; Mława [s.n.]: 2010) XIV, 29–42.

Karpiński, A., Renesans (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007).

Kelley, D.R., “Clio and the Lawyers: Forms of Historical Consciousness in Medieval Jurisprudence,” Medievalia et Humanistica 5 (1974) 25–49.

Kołoczek, B.J., “Wprowadzenie. Palcem po mapie dookoła świata,” Gajusz Juliusz Solinus, Zbiór wiadomości godnych uwagi albo Polihistor (trans. B.J. Kołoczek; Kraków: Towarzystwo Wydawnicze “Historia Iagellonica” 2022) 11–75.

Koneczny, F., Polskie Logos a Ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski (Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha 1921) I.

Kot, S., Polska złotego wieku a Europa (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987).

Kozakiewicz, H. – Kozakiewicz, S., Renesans w Polsce (Warszawa: Arkady 1976).

Kruszyńska, S., Zrozumieć niewiarę. Filozoficzne wyznania niewiary w nowożytnej myśli francuskiej (Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2011).

Kucharzewski, F., “Nasza najdawniejsza książka o miernictwie,” Przegląd Techniczny 32/2 (1895) 34–36.

Kucharzewski, F., “Nasza najdawniejsza książka o miernictwie,” Przegląd Techniczny 32/3 (1895) 58–60.

Kumaniecki, K., Cyceron i jego współcześni (Warszawa: Czytelnik 1989).

de Lagarde, P., Hieronymi Quaestiones Hebraicae in Libro Geneseos (Lipsiae: in Aedibus Tauberni 1868).

Linke, W., “‘The Sarmatian in Languages Trained’. Stanislaw Grzepski (1524–1570) as a Researcher of the Hebrew Bible and the Septuagint,” Studia Theologica Varsaviensia 57/1 (2019) 53–71. DOI: https://doi.org/10.21697/stv.2019.57.1.03. (Crossref)

Machiavelli, N., Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza (trans. K. Żaboklicki; intr. P. Śpiewak; Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2009). (Crossref)

Mantese, G., “Tre cappelle gentilizie nelle chiese di S. Lorenzo, S. Michele e S. Corona di Vicenza,” Odeo Olimpico 6 (1966–1967) 227–258.

Melanchton, P., Vocabula Mensurarum et Rei numariae ([n.l.] [Nuremberg]: [s.n.] 1529).

Niedźwiedź, J., “Nowa edycja Confessio fidei Abrahama Kulwiecia,” Terminus 16/3 (2014) 367–377. DOI: https://doi.org/10.4467/20843844TE.14.015.3092.

Nowak, A., Dzieje Polski. IV. 1468–1572. Trudny złoty wiek (Kraków: Biały Kruk 2019).

Orłowski, B., Nie tylko szablą i piórem… (Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności 1985) 79–82.

Pazyra, S., Najstarszy opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego (trans. H. Pazyrzyna; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974).

Pietkiewicz, R., “Reception of Christian Hebraism in the Polish-Lithuanian Commonwealth

during the Renaissance,” Rocznik Teologiczny 63 (2021) 107–141. DOI: https://doi.org/10.36124/rt.2021.04.

de Portis, L., De sestertio, talentis, pecuniis, ponderibus, mensuris, stipendiis militaribus antiquis, ac provinciarum, regum, populi Romani, Caesarumque redditibus (Venice: Gregorius de Rusconibus [ca. 1500]).

Smereka, W., “Biblistyka polska (wiek XVI–XVIII),” Dzieje teologii katolickiej w Polsce. II. Od odrodzenia do oświecenia. 2. Teologia humanistyczna (ed. M. Rechowicz; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1975) 221–266.

Stachowiak, L., Księga Izajasza I. 1–39 (Pismo Święte Starego Testamentu 9/1; Poznań: Pallottinum 1996).

Swiecicki, A., Topographia sive Masoviae descriptio (Varsaviae: apud Viduam Joanni Rossowski 1634).

Szlachta, B., “Humanistyczne wizje renesansu i kartezjanizmu,” Kościół i człowiek (ed. A.A. Napiórkowski; Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP JP II 2021) 309–332. (Crossref)

Ulewicz, T., Iter Romano-italicum Polonorum czyli o związkach umysłowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie (Kraków: Universitas 1999).

Ullmann, W., Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu (trans. J. Mach; Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985).

Vetus Testamentum multiplici lingua nunc primo impressum. Et imprimis Pentateuchus Hebraico Greco atque Chaldaico idiomata. Adiuncta uniquisque sua Latina interpretatione ([s.l.] [Alcalá de Henares]: [s.n.] [s.a.] [1514]).

Wielgus, S., Badania nad Biblią w starożytności i w średniowieczu (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1990).

Winniczuk, L., Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1987).

Woźniak, R.J., Różnica i tajemnica. Objawienie jako teologiczne źródło ludzkiej sobości (Poznań: W drodze 2012).

Wyczawski, H.E., “Grzepski (Grepscius) Stanisław h. Świnka,” Słownik polskich teologów katolickich (ed. H.E. Wyczawski; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1981) I, 606–607.

Download

Published
2023-06-12


Linke, W. (2023). A Year in Stanisław Grzepski’s (1524–1570) "De multiplici siclo et talento hebraico". Verbum Vitae, 41(2), 237–254. https://doi.org/10.31743/vv.14671

Waldemar Linke  waldemarlinke@gmail.com
University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw https://orcid.org/0000-0001-9800-5341



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK