Synods According to the Testimonies of St. Augustine: Understanding Their Role and Meaning in the African Church

Sylwester Jaśkiewicz

The John Paul II Catholic University of Lublin , Poland
https://orcid.org/0000-0002-4941-3610


Abstract

The article looks at the Church of Africa, at the turn of the 4th century and into the 5th, through the prism of the institution of the synod. Particularly valuable in this regard is the testimony of St. Augustine, Bishop of Hippo. We owe to his ecclesiology an important chapter in the doctrine of synods in the Christian West. Two crucial controversies at the time were the Donatist schism and the heresy of Pelagianism. When talking about synods, Augustine uses the term synodus several dozen times and the term concilium several hundred times. He understands synodus and concilium essentially as a gathering, an assembly into one (in unum congregare), of bishops (coetus episcoporum), although priests and deacons were sometimes present at these assemblies. In his teaching on synods, the Bishop of Hippo addresses several important issues: the authority (auctoritas) of synods; the tasks facing them, especially regarding the orthodoxy of teachings and principles within the life of the Church; collegiality among bishops; and claims of autonomy on the part of the Church of Africa. Synods, while not possessing the weight of either the Holy Scriptures or customs drawn from apostolic tradition, nevertheless played a critical role in the life of the African Church. Their decisive and binding provisions (constitutionis, gesta concilii) not only strengthened its authority, but also made it the leading Church within the arena of the universal Church of that day.

Keywords:

Church, synod, synodus, concilium, st. Augustine, ecclesiology

Acta Concilii hipponensis 24 septembris 427, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1887) 56, 876–879; tł. pol.: Z. Olejniczak, Dokumenty synodu w Hipponie z 24 września 427, w: Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (układ i oprac. A. Baron – H. Pietras; Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV, 312–314.

Augustinus, Ad Cresconium grammaticum partis Donati libri quattuor, w: Sant’Agostino, Contro Cresconio (tł. E. Cavallari – F. Monteverde; Nuova Biblioteca Agostiniana 16/1; Roma: Città Nuova 2002).

Augustinus, Contra duas epistulas Pelagianorum libri quattuor, w: Sant’Agostino, Polemica con Giuliano. I. Nozze e concupiscenza – Contro le due Lettere dei Pelagiani – Contro Giuliano (tł. N. Cipriani – E. Cristini – I. Volpi; Nuova Biblioteca Agostiniana 18; Roma: Città Nuova 1985) 184–397.

Augustinus, Contra Iulianum libri sex, w: Sant’Agostino, Polemica con Giuliano. I. Nozze e concupiscenza – Contro le due Lettere dei Pelagiani – Contro Giuliano (tł. N. Cipriani – E. Cristini – I. Volpi; Nuova Biblioteca Agostiniana 18; Roma: Città Nuova 1985) 436–981.

Augustinus, De baptismo contra Donatistas libri septem, w: Sant’Agostino, Polemica con i Donatisti. I. Salmo abecedario – Contro la Lettera di Parmeniano – Trattato sul Battesimo (tł. A. Lombardi; Nuova Biblioteca Agostiniana 15/1; Roma: Città Nuova 1998) 266–607; tł. pol.: Augustyn z Hippony, O chrzcie (tł. A. Żurek; Źródła Myśli Teologicznej 38; Kraków: WAM 2006).

Augustinus, De civitate Dei libri viginti duo, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1864) 41, 13–804; tł. pol.: Święty Augustyn, Państwo Boże (tł. W. Kubicki; Kęty: Antyk 1998).

Augustinus, De gestis Pelagii liber unus, w: Sant’Agostino, Natura e grazia. II. Gli atti di Pelagio, La grazia di Cristo e il peccato originale, L’anima e la sua origine (red. A. Trapè; tł. I. Volpi; Nuova Biblioteca Agostiniana 17/2; Roma: Città Nuova 1981) 22–121.

Augustinus, De gratia Christi et de peccato originali libri duo, w: Sant’Agostino, Natura e grazia. II. Gli atti di Pelagio, La grazia di Cristo e il peccato originale, L’anima e la sua origine (red. A. Trapè; tł. I. Volpi; Nuova Biblioteca Agostiniana 17/2; Roma: Città Nuova 1981) 136–267.

Augustinus, Epistula 182, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1865) 33, 783–786.

Augustinus, Epistulae 22, 43, 54, 55, 59, 69, 82, 89, 97, 141, 147, 175, 176, 185, 186, 213, 219, w: Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum (red. A. Goldbacher; Wien: Hoelder-Pichler-Tempsky 1898) 34/1, 54–62; 34/2, 85–109; tł. pol.: Św. Augustyn, Listy 1–75 (tł. i oprac. W. Eborowicz; Pelplin: Wydawnictwo Kurii Biskupiej 1991) 243–295; 34/2, 158–168; 34/2, 169–213; 34/2, 219–220; 34/2, 243–246; tł. pol.: Św. Augustyn, Listy 1–75 (tł. i oprac. W. Eborowicz; Pelplin: Wydawnictwo Kurii Biskupiej 1991) 386–387; 34/2, 351–387; 34/2, 419–425; 34/2, 516–520; 44, 235–246; 44, 273–331; 44, 652–662; tł. pol.: A. Baron – H. Pietras, (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV, 220–224; 57, 1–44; 44, 663–668; tł. pol.: A. Baron – H. Pietras, (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV, 224–227; 57, 45–80; 57, 372–379; tł. pol.: A. Baron – H. Pietras, (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV, 298–301; 57, 428–431.

Augustinus, Retrctationum libri duo, w: Sant’Agostino, Le ritrattazioni (tł. U. Pizzani; Nuova Biblioteca Agostiniana 2; Roma: Città Nuova 1994) 2–241.

Augustinus, Sermo 131, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1865) 38, 729–734; Sermones 355, 356, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1841) 39, 1568–1581.

Baron, A. – Pietras, H. (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV.

Carthago (26 iunii 397), Breviarium Hipponense, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1865) 56, 415–432; secundum Collectio Hispana (Isidoriana) (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1850) 84, 189–200.

Carthago (25–30 maii 419), Canones in causa Apiarii, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1865) 67, 186–193.

Carthago (kalen. septembris 256), Sententiae episcoporum lxxxiii, de haereticis baptizandis, w: Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum (Vienna: Tempsky 1868) 3/1, 435–461; tł. pol.: Synody i kolekcje praw, t. I. Dokumenty synodów od 50 do 381 roku (układ i oprac. A. Baron – H. Pietras; Źrodła Myśli Teologicznej 37; Kraków: WAM 2006) 27–40.

Lancel, S. (oprac.), Gesta conlationis Carthaginiensis. Anno 411 (Corpus Christianorum. Series latina 149A; Turnhout: Brepols 1974).

Mercator Marius, Commonitorium aliud Mercatoris contra Pelagianos vel Commonitorium super nomie Coelestii, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1865) 45, 1686–1691; (red. J.-P. Migne; Paris: Migne 1866) 48, 67–108; tł. pol.: A. Baron - H. Pietras, (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Synody i kolekcje praw (Źródła Myśli Teologicznej 52; Kraków: WAM 2010) IV, 185–191.

Possidius, Vita Sancti Augustini, w: Patrologiae cursus completus. Series latina (red. J.-P. Migne, Paris: Migne 1841) 32, 33–66; tł. pol.: Possydiusz z Kalamy, Żywot św. Augustyna (tł., wstęp i oprac. P. Nehring; Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów 2002).

„Sobór Nicejski I (325)”, Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. I. (325–787) (układ i oprac. A. Baron – H. Pietras; Źródła Myśli Teologicznej 24; Kraków: WAM 2001) 19–61.

Studia:

Audollent, A., „Afrique”, Dictionnaire d’histoire et de géographie ecclésiastiques (Paris: Letouzey et Ané 1911) I, 706–861.

van Bavel, T.J., „Chiesa”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 363–372.

Bonner, G., „Peccatorum meritis et remissione peccatorum et de baptismo parvulorum, De”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 363–372.

Borras, A., „La synodalité ecclésiale”, Recherches de science religieuse 107/2 (2019) 275–299. (Crossref)

Borras, A., „Trois expressions de la synodalité depuis Vaticanum II”, Ephemerides Theologicae Lovanienses 90/4 (2014) 643–666. DOI: https://doi.org/10.2143/ETL.90.4.1000002.

Bujak, J., „Nauczanie papieża Franciszka o synodalności w kontekście współczesnej refleksji teologicznej i ekumenicznej”, Collectanea Theologica 91/1 (2021) 51–76. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.03. (Crossref)

Burczak, K., „Biskupi afrykańscy wobec herezji pelagianizmu”, Vox Patrum 42–43 (2002) 437–461. (Crossref)

Cannobio, G., „Dal Sinodo alla sinodalità”, Studia Patavina 69 (2022) 243–259.

Canobbio, G., „Sulla Sinodalità”, Teologia 41 (2016) 249–273.

Chadwick, H., Augustyn (tł. T. Szafrański; Warszawa: Prószyński i S-ka 2000).

Chiron, J.-F., „Synodalité et ecclésiologie de l’Église universelle”, Recherches de science religieuse 106/3 (2018) 383–401. DOI: https://doi.org/10.3917/rsr.183.0383. (Crossref)

Clancy, F.G., „Fide et symbolo, De”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 726–727.

Clerici, A., Sant’Agostino. La Chiesa da Eva alla città di Dio (Roma: Città Nuova Editrice 2000).

Degórski, B., „Kler afrykański w świetle synodów IV i V wieku”, Vox Patrum 10 (1986) 219–238. (Crossref)

Di Corrado, G., La saluberrima auctoritas del sinodo. Il tracciato della sinodalità al tempo di Agostino d’Ippona (Trapani: Il Pozzo di Giacobbe 2022).

Dobrzyński, A., Synodalność Kościoła niepodzielonego (Tarnów: Biblos 2020).

Farci, M., „Sinodalità e Chiesa: una relazione da precisare?”, Rassegna di Teologia 63 (2022) 117–144.

Fiocco, D., „Autonomia e comunione negli antichi sinodi africani (secoli III–V)”, Studia Patavina 68 (2021) 39–51.

Fiocco, D., „Collegialità e sinodalità: il modello antico e le sorprese di Francesco”, Per una Chiesa italiana inquieta. Inserto alla Guida liturgico-pastorale della Conferenza episcopale marchigiana (red. F. Pierpaoli; Urbania [PU]: Arti Grafiche Stibu 2016) 5–9.

Fiocco, D., «Spiritalis amoris vinculum». Testimonianze di collegialità episcopale nell’epistolario agostiniano (Roma: Lateran University Press 2020).

Graumann, T., The Acts of the Early Church Councils. Production and Character (New York: Oxford University Press 2021). (Crossref)

Grossi, V., „Celestio”, Nuovo dizionario patristico e di antichità cristiane (red. A. Di Berardino; wyd. 2; Genova – Milano: Marietti 2006) I, 974–976.

Grossi, V., La Chiesa di Agostino. Modelli e symboli (Bologna: EDB 2012).

Hamman, A.G., Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna (tł. M. Stafiej-Wróblewska – E. Sieradzińska; Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 1989).

Honnay, G., „Caelestius, discipulus Pelagii”, Augustiniana 44/3–4 (1994) 271–302.

Jezierski, J., „Synody i synodalność”, Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka (red. P. Rabczyński; Pelplin: Bernardinum 2020) 29–46.

Kasper, W., „Sinodalità nella Chiesa. Camminare insieme nella comunione e nella diversità dei carismi”, Teologia 40 (2015 ) 172–181.

Lee, J.K., Augustine and the Mystery of the Church (Minneapolis, MN: Fortress Press 2017). (Crossref)

Lumpe, A., „Zur Geschichte der Wörter «Concilium» und «Synodus» in der antiken christlichen Latinität”, Annuarium Historiae Conciliorum 2 (1970) 1–21.

Lütcke, K.-H., „Auctoritas”, Augustinus-Lexikon (red. C. Mayer; Basel: Schwabe 1986) I, 498–510.

Marmion, D., „‘A Church that Listens’: Synodality in the Life and Mission of the Church”, New Blackfriars 102/1100 (2021) 442–458. DOI: https://doi.org/10.1111/nbfr.12609. (Crossref)

Marone, P., „Le deliberazioni conciliari della chiesa occidentale del IV e V secolo relative ai donatisti convertiti al cattolicesimo”, Studia Ephemeridis Augustinianum 78 (2002) 269–287.

Mathisen, R.W., „Concili dei vescovi nordafricani”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 438–440.

Miele, M., „La sinodalità nell’ecclesiologia di Papa Francesco”, Scientia Canonica 3/6 (2020) 159–188. DOI: https://doi.org/10.3124 /2595–1165.VOL3N6A2020PP157–187. (Crossref)

Migliorini, D., „Segni dei tempi, sinodalità, ‘gender’”, Studia Patavina 66 (2019) 503–514.

Mignozzi, V., „Sinodalità ed evoluzione dei modelli ecclesiologici”, Credere Oggi 42/1 (2022) 57–71.

Munier, C., „Concilium (concilia) I. L’historique”, Augustinus-Lexikon (red. C. Mayer; Basel: Schwabe 1986) I, 1085–1099.

Myszor, W., „Męczennicy Kościoła donatystów”, Vox Patrum 38–39 (2000) 449–456. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.7268. (Crossref)

Ocker, C., „Augustine, Episcopal Interests, and the Papacy in Late Roman Africa”, Journal of Ecclesiastical History 42/2 (1991) 179–201. DOI: https://doi.org/10.1017/S002204690000004X. (Crossref)

Palomo, C., „San Agustín y la autoridad de los Concilios”, Salmanticensis 8 (1961) 581–602. DOI: https://doi.org/10.36576/summa.6476. (Crossref)

Pietri, L., „Les résistances: de la polémique païenne à la persécution de Dioclétien”, Histoire du Christianisme des origines à nos jours (red. J.M. Mayer et al.; Paris: Desclée – Fayard 1995) II, 155–185.

Pollastri, A., „La ecclesiologia di S. Agostino”, Dizionario di Spiritualità Biblico-Patristica. VIII. Chiesa-Comunità Popolo di Dio (red. S.A. Panimolle; Roma: Borla 1994) 308–341.

Przedpełski, B., „Zasada synodalności w Kościele Polskokatolickim”, Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka (red. P. Rabczyński; Pelplin: Bernardinum 2020) 47–62.

Refoulé F., „Datation du premier concile de Carthage contre les Pélagiens et du Libellus fidei de Rufin”, Revue des études augustiniennes 9 (1963) 41–49. DOI: https://doi.org/10.1484/J. REA.5.104052. (Crossref)

Repole, R., „Sinodalità. Il contributo della teologia”, Teologia 46 (2021) 511–530.

Ruggieri, G, „À propos des synodes: l’histoire nous interroge”, Recherches de science religieuse 106/3 (2018) 363–382. (Crossref)

Saxer, V., „Autonomie africaine et primauté romaine”, Il primato del vescovo di Roma nel primo millennio. Ricerche e testimonianze. Atti del symposium storico-teologico. Roma, 9–13 ottobre 1989 (red. M. Maccarrone; Atti e documenti 4; Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1991) 173–217.

Schatz, K., Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła (tł. J. Zakrzewski; Kraków: WAM 2002).

Sieben, H.J., „Concilium (concilia) II. Konzilslehre A.s.”, Augustinus-Lexikon (red. C. Mayer; Basel: Schwabe 1986) I, 1100–1107.

Sieben, H.J., Die Konzilsidee der Alten Kirche (Paderborn et al.: Schöningh 1979).

Stavrou, M., „Théologie et manifestations de la synodalité. Un défi permanent pour l’Église”,

Recherches de science religieuse 106/3 (2018) 403–422. DOI: https://doi.org/10.3917/rsr.183.0403. (Crossref)

Strękowski, S., „Synody w Afryce prokonsularnej III wieku jako przejaw kolegialności biskupów w świetle Kanonów synodalnych i Listów św. Cypriana z Kartaginy”, Vox Patrum 72 (2019) 97–120. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.4834. (Crossref)

Strzelczyk, J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo (wyd. 2; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2005).

Tilley, M.A., „Cipriano di Cartagine († 258)”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 401–403.

Tilley, M.A., „Donatistas post conlationem, Contra”, Agostino. Dizionario enciclopedico (red. A.D. Fitzgerald; red. wł. L. Alici – A. Pieretti; Roma: Città Nuova 2007) 588–589.

Trapè, A., Święty Augustyn: człowiek – duszpasterz – mistyk (tł. J. Sulowski; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1987).

Weckwerth, A., „Die Synoden der Alten Kirche – demokratische Strukturen in der Spätantike?”, Synodalität in der katolischen Kirche. Die Studie der Internationalen Theologischen Kommission im Diskurs (red. M. Graulich – J. Rahner; Freiburg – Basel – Vien: Herder 2020) 95–116.

Wojcieszak, M., „Lichwa i sprawy majątkowe chrześcijan w świetle postanowień zachodniorzymskich zgromadzeń biskupich IV i V”, Argumenta Historica. Czasopismo naukowo-dydaktyczne 3 (2016) 124–137.

Żurek, A., „Chrzest a zbawienie człowieka: ważność i konieczność chrztu w świetle polemiki Augustyna z Donatystami”, Vox Patrum 49 (2006) 755–766. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.8250. (Crossref)

Żurek, A., „Synody wczesnochrześcijańskie”, Dzieje diecezji tarnowskiej. VII. Synody Diecezji Tarnowskiej (red. A. Żurek – J. Soprych; Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII 2018) 31–46. DOI: http://dx.doi.org/10.15633/9788374387125.03. (Crossref)


Published
2023-03-20


Jaśkiewicz, S. (2023). Synody według świadectw św. Augustyna – rozumienie ich roli i znaczenia w Kościele afrykańskim. Verbum Vitae, 41(1), 33–56. https://doi.org/10.31743/vv.14835

Sylwester Jaśkiewicz  sylwester.jaskiewicz@kul.pl
The John Paul II Catholic University of Lublin

ks. Sylwester Jaśkiewicz, prezbiter diecezji radomskiej, absolwent Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie, doktor habilitowany nauk teologicznych. Od 2020 r. adiunkt dydaktyczno-badawczy w katedrze Pneumatologii, Eklezjologii i Mariologii na Wydziale Teologii Katolickiego Uniersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Autor publikacji z zakresu teologii dogmatycznej i spuścizny św. Augustyna.

https://orcid.org/0000-0002-4941-3610



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK