Polemic Character of the Use of the Greek Mysteric Vocabulary by the Translators of the Septuagint

Paweł Adam Lasek

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Poland
http://orcid.org/0000-0002-6498-9132


Abstract

The article provides an analysis concerning the occurrence of some mysteric terms present in the translation of the Septuagint. Greek mystery cults were widely popular at the time when the translation was made. Some parts of the cult were kept undercover. However, the vocabulary, some of the symbols or ideas were widely known to the people, including the Jewish community living in the diaspora of Alexandria. No wonder one can find the words linked to the mystery cults in the Septuagint. What calls one to consider the theme is that some Greek terms linked to the mystery cults in LXX translated the original Hebrew text improperly and thus changed its meaning. Such a situation occurs, e.g., in the book of Hosea where the words light and knowledge appear, whereas the Hebrew text speaks about agriculture, and in the book of Zecharia where the Hebrew word myrtle is translated to mountain and stork to hoopoe. The article provides an analysis of the work of the translators of LXX and the motives of their actions. What can be seen is the polemic with the mysteric cults that is conducted in two ways: firstly, by presenting the mysteric cults and their participants in a negative light; secondly, by avoiding any possible positive associations of the faith of God of Israel with the mystery symbolism.

Keywords:

Septuagint, mysteric cults, myrtle, stork, hoopoe, Job 17:6, Job 31:5, Hos 4:12, Hos 10:12, Ezr 2:63, Neh 7:65, Zech 1:8, Zech 5:9

Abramowiczówna, Z. (red.), Słownik grecko-polski. I. Α-Δ. II. Ε-Κ. III. Λ-Π. IV. Ρ-Ω (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957–1966).

Altmann, P., Banned Birds. The Birds of Leviticus 11 and Deuteronomy 14 (Archeology and Bible 1; Tübingen: Mohr Siebeck 2019). (Crossref)

Aristophanes, Aves, tł. pol. A. Sandauer: Arystofanes, Komedie wybrane (red. R. Turasiewicz) (Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977).

Banek, K., „Misteryjne kulty”, Religia. Encyklopedia PWN (red. T. Gadacz – B. Milerski) (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2003) VII, 76–78.

Brzegowy, T., Księga Izajasza. III. Rozdziały 40–66 (Deutero-Izajasz i Trito-Izajasz) (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 22/3; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2019).

Bultmann, R., „γινώσκω κτλ”,, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1972) I, 689–719.

Burkert, W., Starożytne kulty misteryjne, wyd. 3 (Kraków: Tyniec 2014).

Conzelmann, H., „φῶς κτλ”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1972) IX, 310–358.

Doroszewski, F., Orgie słów. Terminologia misteriów w Parafrazie Ewangelii wg św. Jana Nonnosa z Panopolis (Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej; Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2016).

Driver, S.R. – Gray, G.B., A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Job (International Critical Commentary; Edinburgh: Clark 1921).

Drozd, J., „Księga Ozeasza”, Księgi proroków mniejszych: Ozeasza, Joela, Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza: wstęp, przekład z oryginału, komentarz (red. S. Łach) (Pismo Święte Starego Testamentu 12/1; Poznań: Pallottinum 1968) 29–117.

Harper, W.R., A Critical and Exegetical Commentary on Amos and Hosea (International Critical Commentary; Edinburgh: Clark 1905).

Harvey, A.E., „The Use of the Mistery Language in the Bible”, The Journal of Teological Studies 31 (1980) 320–336. (Crossref)

Hauck, F., „βέβηλος κτλ”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1972) I, 604–605.

Hauck, F., „μιαίνω κτλ”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1972) IV, 644–647.

Homa, K., „Misteria eleuzyńskie według Arnobiusza z Sicca. Wersja orficka, homerycka czy afrykańska?”, Littera Antiqua 4 (2012) 113–139.

Homerski, J., „Księga Zachariasza”, Księgi proroków mniejszych: Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza: wstęp, przekład z oryginału, komentarz (red. S. Łach) (Pismo Święte Starego Testamentu 12/2; Poznań: Pallottinum 1968) 237–459.

Kerényi, K., Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki (Kraków: Homini 2014).

Koehler, L. – Baumgartner, W. – Stamm, J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. I. Słownik hebrajsko-polski א-ע . II. Słownik hebrajsko-polski פ-ת , słownik aramejsko-polski (Warszawa: Vocatio 2008) (= HALOT)

Kolankiewicz, L., „Eleusis: oczy szeroko zamknięte”, Między teatrem a literaturą (red. A. Juzwenko – J. Miodek) (Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum 2004) 31–91.

Laskowski, Ł., „Niektóre aspekty polemiki Septuaginty z kultami misteryjnymi”, Biblical Annals 4 (2014) 331–354.

Lengauer, W., „«Hieroi logoi»: tajne nauki starożytnych Greków?”, Ars Regia 1(1993) 13–34.

Lurker, M., Słownik obrazów i symboli biblijnych (Poznań: Pallottinum 1989).

Mitchell, H.G. – Smith, J.M.P. – Bewer, J.A., A Critical and Exegetical Commentary on Haggai, Zechariah, Malachi and Jonah (International Critical Commentary; Edinburgh: Clark 1912).

Muraoka, T., A Greek-Hebrew/Aramaic Two-way Index to the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2010).

Nowaszczuk, J., „W kręgu religijności antycznej – misteria eleuzyjskie. Od mitu do kultu”, Colloquia Theologica Ottoniana 1 (2014) 177–202.

Packer, J.I. – Tenney, M.C. (red.), Słownik tła Biblii (Warszawa: Vocatio 2007).

Paganini, M.C.D., „Greek and Egyptian Associations in Egypt: Fact or Fiction?”, Hellenism and the Local Communities of the Eastern Mediterranean: 400 BCE-250 CE (red. B. Chrubasik – D. King) (Oxford: Oxford University Press 2017) 131–154.

Rengstorf, K.H., „γελάω κτλ”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1972) I, 658–662.

Schneider, S., Rzut oka na dzieje orfiki w starożytności i w nowszych czasach (Kraków: Akademia Umiejętności 1904).

Sfameni Gasparro, G., Misteri e teologie: per la storia dei culti mistici e misterici nel mondo antico (Cosenza: Giordano 2009).

de Sousa, E., „O mirto em Eleusis”, Humanitas 3 (1950–1951) 293–299.

Strzałkowska, B., „Księga Ozeasza w Septuagincie”, Collectanea Theologica 86 (2016) 77–102. (Crossref)

Świderkówna, A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1991).

Świercz, P., Jedność wielości. Świat, człowiek, państwo w refleksji nurtu orficko-pitagorejskiego (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2008).

Tronina, A., Księga Hioba (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 15; Częstochowa: Święty Paweł 2013).

Trzcionkowski, L., „Orfizm”, Religia. Encyklopedia PWN (red. T. Gadacz – B. Milerski) (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2003) VII, 437–439.

Trzcionkowski, L., „Z archeologii symbolu: «Symbola» orfików”, Pamiętnik Literacki 106/4 (2015) 113–131. (Crossref)

Trzcionkowski, L. – Wójtowicz, H., „Misteria”, Encyklopedia katolicka (red. E. Ziemann et al.) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2008) XII, 1262–1264.

Wojciechowski, M., Wpływy greckie w Biblii (Kraków: WAM 2012).

Zarewicz, D., „O treści tabliczek i misteriów orfickich”, Humanistyka i Przyrodoznawstwo 16 (2010) 145–166. (Crossref)

Zarewicz, D., „Muzaios, Orfeusz, wyrocznie, misteria w Eleusis – wybrane aspekty”, Humanistyka i Przyrodoznawstwo 19 (2013) 375–385. (Crossref)


Published
2021-09-30


Lasek, P. A. (2021). Polemiczny charakter wykorzystania greckiego słownictwa misteryjnego przez tłumaczy Septuaginty. Verbum Vitae, 39(3), 685–704. https://doi.org/10.31743/vv.12676

Paweł Adam Lasek  xplasek@wp.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Ks. Paweł Lasek, prezbiter diecezji sandomierskiej; absolwent KUL i rzymskiego Biblicum, doktor teologii biblijnej (KUL, 2010); członek Stowarzyszenia Biblistów Polskich; wykłada w Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu; główny obszar zainteresowań to Listy Nowego Testamentu oraz historyczne i kulturowe tło wydarzeń biblijnych.

http://orcid.org/0000-0002-6498-9132



License

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK