Influence of the Septuagint on the Typological Interpretation of Joshua and His Deeds in Justin Martyr's "Dialogue with Trypho, the Jew"
Leszek Misiarczyk
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9511-6174
Abstrakt
Artykuł stawia sobie za cel wykazać, że interpretacja typologiczna postaci Jozuego i jego działania w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika była możliwa tylko dzięki oparciu się na zhellenizowanej wersji Starego Testamentu zwanej Septuagintą. We Wstępie zostało przypomniane syntetycznie, że Justyn w Dialogu polemizuje z marcjonizmem i judaizmem, zaś w części 1 status Septuaginty w judaizmie i chrześcijaństwie antycznym a także metody interpretacji Starego Testamentu Apologety. W drugiej części Autor koncentruje się już na analizie odnośnych fragmentów Dialogu w których pojawia się interpretacja typologiczna Jozuego i jego działania. Wpływ Septuaginty na interpretację Justyna przejawia się w kilku elementach: imię Jozue, w j. hebrajskim יְהוֹשֻעַ, według Septuaginty brzmi dokładnie tak samo jak imię Jezusa Chrystusa ̓Ιησοῦς i jest podstawą prezentacji Jozuego jako typu Chrystusa; drugie obrzezanie Izraelitów przez Jozuego nożami kamiennymi po wejściu do Ziemi Obiecanej było typem i zapowiedzią duchowego obrzezania serca pogan przez Jezusa Chrystus od kamieni, czyli innych bóstw pogańskich i błędu świata; krew obrzezania w Gilgal była typem krwi zbawienia Chrystusa; noże kamienne (μαχαίρας πετρίνας) były typem nauki i słów Chrystusa, którymi obrzezuje serca pogan; stos dwunastu kamieni był typem wielu stosów pogan obrzezanych z fałszywego politeizmu. Zaś wzmiankowanie owego drugigo/ponownego obrzezania, które Justyn interpretuje jako typ rzeczywistego obrzezania dokonanego przez Chrystusa ukazuje nam Dialog jako najstarsze świadectwo wersji Septuaginty potwierdzonej przez kodeks Aleksandryjski (εκ δευτέρου w aparacie krtycznmy edycji Rhalfsa).
Słowa kluczowe:
Septuaginta, typologia, Jozue, Justyn MęczennikBibliografia
Andresen, C., “Justin und der mittlere Platonismus”, Zeitschrift für Neutesamentliche Wissenschaft 44 (1952-1953) 157–195. (Crossref)
Barnard, L.W., Justin Martyr. His Life and Thought (Cambridge: Cambridge University Press 1966).
Barrett, C.K., “Jews and Judaizers in the Epistles of Ignatius”, Jews, Greeks and Christians. Religious Cultures in Late Antiquity. Essays in Honor of W. D. Davies (eds. R. Hamerton-Kelley – R. Scroggs) (Leiden: Brill 1976) 220–224.
Barthélemy, D., Les devanciers d’Aquila (Leiden: Brill 1963). (Crossref)
Bokser, B.Z., “Justin Martyr and the Jews,” Jewish Quarterly Review 64 (1973–1974) 97–122, 204–211. (Crossref)
Bokser, B.Z., “Recent Developments in the Study of Judaism. 70–200 C.E.,” Second Century 3 (1983) 1–68.
Bons, E. – Pouchelle, P. – Scialabba, D., The Vocabulary of the Septuagint and Its Hellenistic Background (Tübingen: Mohr Siebeck 2019). (Crossref)
Bourgeois, D., La sagesse des anciens dans le mystère du Verbe. Évangile et philosophie chez saint Justin (Paris: Téqui 1981).
Callan, T., Forgetting the Root. The Emergence of Christianity from Judaism (New York: Paulist Press 1986).
Cantalamessa, R., “Cristianesimo primitivo e filosofia greca,” Il cristianesimo e le filosofie, (ed. R. Cantalamessa) (Milano: Universita del Sacro Cuore1971) 26–57.
Chadwick, H., Early Christian Thought and the Classical Tradition. Studies to Justin, Clement and Origen (Oxford: Oxford University Press 1966).
Chadwick, H., “Justin Martyr’s Defense of Christianity”, Bulletin of the John Rylands Library 47/2 (1965) 275–297. (Crossref)
Constantelos, D.J., “Jews and Judaism in the Early Greek Fathers (A.D. 100–500),” Studies in Early Christianity (ed. E. Ferguson) (New York – London: Eerdmans 1993) IX, 273–294.
Cook, J. – Stripp, H.-J. (eds.), Text-Critical and Hermeneutical Studies in the Septuagint (Leiden – Boston, MA – Köln: Brill 2012). (Crossref)
Daniélou, J., Études dexégèse judéo-chrétienne (Les testimonia) (Paris: Beauchesne 1966). (Crossref)
Daniélou, J., Message évangelique et culture hellénistique au IIe et IIIe siècle (Tournai: Desclée 1961).
Fernández Marcos, N., The Septuagint in Context. Introduction to the Greek Versions of the Bible (Leiden – Boston, MA – Köln: Brill 2000). (Crossref)
Frend, W.H.C., “Early Christianity and Society: A Jewish Legacy in the Pre-Constantinian Era,” Harvard Theological Review 76 (1983) 53–71. (Crossref)
Goodenough, E.R., The Theology of Justin Martyr (Jena: Frommann 1923), Reprint (Amsterdam: Philo 1968).
von Harnack, A., Die «Altercatio Simonis Iudaei et Theophili christiani» nebst Untersuchungen über die antijüdische Polemik in der alten Kirche (Leipzig: Hinrichs 1883).
von Harnack, A., Judentum und Judenchristentum in Justins Dialog mit Trypho (Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur 39; Berlin: Hinrichs 1913).
Herford, R.T., Christianity in Talmud and Midrash (Clifton, NJ: Reference Book 1966).
Holte, R., “Logos Spermatikos. Christianity and Ancient Philosophy according to St. Justin’s Apologies”, Studia Theologica 12 (1958) 109–168. (Crossref)
Hyldahl, N., Philosophie und Christentum. Eine Interpretation der Einleitung zum Dialog Justins (Kopenhagen: Prostant apud Munksgaard 1966).
Jaeger, W., Wczesne chrześcijaństwo i grecka “Paideia” (Bydgoszcz: Homini 1997).
Joly, R., Christianisme et philosophie. Études sur Justin et les Apologistes grecs du duxieme siécle (Bruxelles:Éditions de l’Université de Bruxelles 1973).
Lieu, J. et al. (eds.), The Jews Among Pagans and Christians in the Roman Empire (London – New York: Routledge 1992).
Karłowicz, D., Sokrates i inni święci (Warszawa: Fronda 2005).
Krauss, S., “The Jews in the Works of the Church Fathers,” Studies in Early Christianity (ed. E. Ferguson) (New York – London: Eerdmans 1993) VI, 219–230.
Meeks, W.A. – Wilken, R.L., Jews and Christians in Antioch in the First Four Centuries of the Common Era, (Missoula, MT 1978).
Misiarczyk, L., “Apologetyka wczesnochrześcijańska,” Pierwsi apologeci greccy (trans. L. Misiarczyk) (Kraków: Wydawnictwo M 2004) 15–48.
Misiarczyk, L., “Teologia dziejów w pismach św. Justyna,” Studia Antiquitatis Christianae 15 (2001) 146–160.
Misiarczyk, L., “Wstęp,” Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem (ed. L. Misiarczyk) (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW 2012) 123–150.
Misiarczyk, L., Il Midrash nel Dialogo con Trifone di Giustino Martire, (Płock: Płocki Instytut Wydawniczy 1999).
Nichols, W., Christian Antisemitism (Northvale, NJ: Rowman & Littlefield 1992). Otranto, G., Esegesi biblica e storia in Giustino (Dial. 63–84) (Bari: Istituto di letteratura cristiana antica, Università 1979).
des Places, É., “Platonisme moyen et apologétique chrétienne au IIe siecle aprés Numénius, Atticus, Justin”, Studia Patristica (ed. E.A. Livingston) (Texte und Untersuchungen 128; Berlin: Akademie-Verlag 1984) XV, 432–441.
Pycke, N., “Connaissaince rationnelle et conaissance de grâce chez saint Justin,” Ephemeredies Theologicae Lovanienses 37 (1961) 52–85.
Radford Ruether, R., “The Adversus Judaeos Tradition in the Church Fathers: the Exegesis of Christian anti-Judaism,” Essential Papers on Judaism and Christianity in Conflict (ed. J. Cohn) (New York: New York University Press 1991) 174–187.
Remus, H., “Justin Martyr’s Argument with Judaism”, Anti-Judaism in Early Christianity (ed. S.G. Wilson) (Waterloo: Wilfrid Laurier University Press 1986) II, 59–80.
Rendel Harris, J., Testimonies (Cambridge: Cambridge University Press 1916–1920) I–II. Rokeah, D., Jews, Pagans and Christians in Conflict (Jerusalem: Hebrew University – Leiden: Brill 1982). Sanders, E.P. (ed.), Jewish and Christian Self-Definition (Philadelphia, PA: Fortress 1980–1982) I–II.
Schmid, W., Frühe Apologetik und Platonismus. Ein Beitrag zur Interpretation des Proöms von Justins Dialogus (Heidelberg: Winter Universitätsverlag 1952). Scerbo, F., Dizionario Ebraico e Caldaico del Vecchio Testamento (Firenze: Libreria Editrice Fiorentina 1912).
Schneider, H.P., “Some Reflections on the Dialogue of Justin Martyr with Trypho,” Scottish Journal of Theology 15 (1962) 164–175. (Crossref)
Setzer, C., Jewish Responses to Early Christians. History and Polemics 30–150 C.E. (Assen – Minneapolis, MN: Fortress 1994).
Shotwell, W.A., The Biblical Exegesis of Justin Martyr (London: SPCK 1965).
Simon, M., “La Bible dans les premières controverses entre Juifs et chrétiens,” Le monde grec ancien de la Bible (ed. C. Mondésert) (Paris: Beauchesne 1984) 107–125.
Simon, M., Verus Israel. Études sur les relations entre chrétiens et juifs dans l’Empire Romain (135–425) (Paris: Boccard 1964).
Skarsaune, O., “The Conversion of Justin Martyr,” Studia Teologica 30 (1976) 53–73. (Crossref)
Skarsaune, O., The Proof from Prophecy. A Study in Justin Martyr’s Proof-Text Tradition. Text- Type, Provenance, Theological Profile (Oslo [s.n.]: 1982).
Smit Sibinga, J., The Old Testament Text of Justin Martyr. I. The Pentateuch (Leiden: Brill 1963).
Stanton, G.N., “Aspects of Early Christian-Jewish Polemic and Apologetic,” New Testament Studies 31 (1985) 377–392. (Crossref)
Stern, M., Greek and Latin Authors on Jews and Judaism (Jerusalem 1974–1984) I–III.
Tränkle, H., Q.S.F. Tertulliani Adversus Iudaeos (Wiesbaden: Steiner 1964).
Van den Winden, J.C.M., An Early Christian Philosopher. Justin Martyr’s Dialogue with Trypho. Chapter One to Nine (Leiden: Brill 1971).
Veltri, G., Eine Tora für den König Talmai (Tübingen: Mohr 1994).
de Vogel, J.C., “Problems Concerning Justin Martyr. Did Justin find a Certain Continuity between Greek Philosophy and Christian Faith?”, Mnemosyne 31 (1978) 360–388. (Crossref)
Tylor, M.S., Anti-Judaism and Early Christian Identity (Leiden: Brill 1994). (Crossref)
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Ks. Leszek Misiarczyk - licencjusz teologii biblijnej, doktor teologii i nauk patrystycznych, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii, profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Badań nad Historią Kościoła w starożytności w Instytucie Historii na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Opublikował ostatnio Osiem logismoi w pismach Ewagriusza z Pontu, (Kraków – Tyniec 2007) (w nieznacznie zmienionej formie Osiem duchów zła i sposoby walki z nimi według Ewagriusza z Pontu, Kraków – Tyniec 2015), w serii Ojcowie Kościoła komentują Biblię – Ewangelia według Marka (Ząbki 2009), Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem (wstępy, tłumaczenie tekstów z komentarzami) (Warszawa 2012), Egzorcyzmy w Kościele starożytnym od I do III wieku (Warszawa 2015); Ewangelistarz Płocki z XII wieku, Warszawa 2016; Ewangeliarz księżnej Anastazji, Warszawa 2017; Pontyfikał Płocki I, tom II: textus et in linguam Polonam translatio, Warszawa-Pelplin 2020.
https://orcid.org/0000-0002-9511-6174Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
