Homoseksualizm w starożytnej Mezopotamii. Przegląd źródeł
Maciej Münnich
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0063-2799
Abstrakt
Homoseksualizm był znanym, choć rzadkim zjawiskiem w społeczeństwach starożytnej Mezopotamii. Jednocześnie różnił się on od współczesnego, był to bowiem wyraz dominacji jednego mężczyzny oraz pohańbienia drugiego. Jeśli miał miejsce w odniesieniu do osoby równej, wówczas był karalny, jednak na przykład wrogowi można było życzyć, by stał się męską prostytutką. Inną formą homoseksualizmu była prostytucja sakralna w ramach kultu Inanny/Isztar. Jednak i w tym wypadku personel świątynny zaangażowany (jako partner pasywny) w taką formę kultu miał status niższy aniżeli wolni mężczyźni. Brak jakichkolwiek wzmianek o zachowaniach homoseksualnych wśród kobiet.
Słowa kluczowe:
homoseksualizm, prostytucja, nierząd sakralny, Mezopotamia, Egipt, starożytny Bliski WschódBibliografia
Biggs R. D., ŠÀ.ZI.GA. Ancient Mesopotamian Potency Incantations (Texts from Cuneiform Sources 2; Locust Valley: J.J.Augustin 1967.
Borger R., Assyrisch-babylonische Zeichenliste (Alter Orient und Altes Testament ; Kevelaer – Neukirchen-Vluyn: Verlag Butzon & Bercker – Neukirchener Verlag 1978).
Borger R. – Lutzmann H. [i in.] (red.), Texte aus der Umwelt des Alten Testaments, Bd. I-III, wyd. 2 (Gütersloh: Mohn 2004) (=TUAT AF).
Drewnowska-Rymarz O. – Gawlikowska K. – Kapełuś M. – Łyczkowska K. – Puchta P. – Stolarczyk M., Mity akadyjskie (Antologia Literatury Mezopotamskiej, Warszawa: Agade 2000).
Foster B. R., Before the Muses: An Anthology of Akkadian Literature, vol. I-II, wyd. 3 (Bethesda: CDL Press 2005).
Faulkner R. O., The Ancient Egyptian Coffin Texts, vol. I-III (Warminster: Aris & Phillips 1973-1978).
Gagnon R. A. J., The Bible and Homosexual Practice: Texts and Hermeneutics (Nashville: Abingdon Press 2010).
Gadd C. J., Cuneiform Texts from Babylonian Tablets in the British Museum, Part XXXIX (London: Harrison and Sons 1926) (=CT 39).
Gagnon R. A. J., The Bible and Homosexual Practice: Texts and Hermeneutics (Nashville: Abingdon Press 2010).
George A. R., The Babylonian Gilgamesh Epic. Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts, vol. I-II (Oxford: Oxford University Press 2003).
Grayson A. K. – Redford D. B., Papyrus and Tablet (Englewood Cliffs: Prentice-Hall 1973).
Greenberg D., The Construction of Homosexuality (Chicago: University of Chicago Press 1988).
Hallo W. W., Younger (red.), The Context of Scripture, vol. I-III (Leiden: Brill 1997-2002). (=CoS)
Halperin D. M., One Hundred Years of Homosexuality and Other Essays on Greek Love (New York – London: Routledge 1990).
Heimpel W., Letters to the King of Mari: A New Translation, with Historical Introduction, Notes and Commentary (Mesopotamian Civilization 12; Winona Lake: Eisenbrauns 2003). (Crossref)
Horner T., Jonathan Loved David: Homosexuality in the Biblical Times (Philadelphia: The Westminster Press 1978).
Jacobsen Th., The Harps That Once... Sumerian Poetry in Translations (New Heaven: Yale University Press 1987).
Leick G., Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature (London – New York: Routledge 1994).
Lipińska J. – Marciniak M., Mitologia starożytnego Egiptu (Mitologie świata; Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1977).
Livingstone A., Court Poetry and Literary Miscellanea (State Archives of Assyria 3; Helsinki: Helsinki University Press 1989).
Łyczkowska K. – Puchta P. – Kapełuś M., Epos o Gilgameszu (Antologia Literatury Mezopotamskiej; Warszawa: Agade 2003.
Manniche L., Sexual Life in Ancient Egypt (New York: Routledge 1987).
Montserrat D., Sex and Society in Graeco-Roman Egypt, wyd. 2 (London – New York: Routledge 1996). (Crossref)
Moran W. L., „New Evidence from Mari on the History of Prophecy”, Biblica 50 (1969) 15-56.
Nissinen M., „Are There Homosexuals in Mesopotamian Literature?”, Journal of the American Oriental Society 130 (2010) 73-77.
Nissinen M., Homoeroticism in the Biblical World. A Historical Perspective (Minneapolis: Fortress Press 1998).
Oppenheim A. L., „Divination and Celestial Observation in the Last Assyrian Empire”, Centaurus 14 (1969) 97-135. (Crossref)
Oppenheim A. L., „The Interpretation of Dreams in the Ancient Near East”, Transactions of the American Philosophical Society 46/3/ (1956) 179-373. (Crossref)
Parkinson R. B., Voices from Ancient Egypt: An Anthology of Middle Kingdom Writings (Oklahoma Series in Classical Culture; London – Norman: British Museum – University of Oklahoma Press 1991).
Parpola S. – Watanabe K., Neo-Assyrian Treaties and Loyalty Oaths (State Archives of Assyria 2; Helsinki: Helsinki University Press 1988).
Posener G., „Le conte de Neferkhare et du General Sisene”, Revue d’Egyptologie 11 (1957) 119-137.
Pritchard J. B. (red.), The Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament, wyd. 3 (Princeton: University Press 1969) (=ANET).
Reeder G., „Same-Sex Desire, Conjugal Constructs, and the Tomb of Niankhkhnum and Khnumhotep”, World Archaeology 32 (2000) 193-208. (Crossref)
Roth M. T., Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor, wyd. 2 (Writings from the Ancient World Series 6; Atlanta: Scholars Press 1997).
Simpson W. K. – Ritner R. K. – Tobin V. A. – Wente E. F. Jr. (red.), The Literature of Ancient Egypt. An Anthology of Stories, Instructions, Stelae, Autobiographies, and Poetry, New Heaven – London: Yale University Press 20033.
Szarzyńska K., Eposy sumeryjskie (Antologia Literatury Mezopotamskiej, Warszawa: Agade 2003).
Szarzyńska K. – Łyczkowska K. – Lipiński E. – Popko M., Miłość i seks w kulturach wschodu starożytnego (Warszawa: Agade 1996).
Taylor K., The Erra Song. A Religious, Literary, and Comparative Analysis (Doctoral dissertation; Harvard University 2017).
Tronina A., Epos o Gilgameszu (Kraków – Mogilany: The Enigma Press 2017).
Tyborowski W., Prawa Hammurabiego (Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2019).
Weidner E. F., „Aus den Tagen eines assyrischen Schattenkönigs”, Archiv für Orientforschung 10 (1935/36) 1-48.
Wold D. J., Out of Order. Homosexuality in the Bible and the Ancient Near East (Grand Rapids: Baker 1998).
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr hab. Maciej Michał Münnich, prof. KUL, pracownik Instytutu Historii, absolwent KUL oraz AON (obecnie Akademia Sztuki Wojennej). Zainteresowania badawcze: demonologia biblijna; rytuały ugaryckie; hebrajskie wierzenia dotyczące życia pozagrobowego; archeologia Lewantu; sytuacja geopolityczna współczesnego Bliskiego Wschodu; konflikty zbrojne na Bliskim Wschodzie w XX/XXI w. Ważniejsze publikacje książkowe: Obraz Jahwe jako władcy choroby w Biblii Hebrajskiej na tle bóstw bliskowschodnich (Lublin: Wydawnictwo KUL 2004); Syria wiosną 2015. Spojrzenie niepoprawne politycznie (Lublin: Instytut Sądecko-Lubelski 2015); Czy istniało królestwo Dawida? Najnowsze wykopaliska w Khirbet Qeiyafa (Co to wszystko znaczy?; Lublin: Werset 2014); The God Resheph in the Ancient Near East (Orientalische Religionen in der Antike / Oriental Religions in Antiquity 11; Tübingen: Mohr Siebeck 2013).
https://orcid.org/0000-0003-0063-2799Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
