Symbolizm złotego pasa Chrystusa zmartwychwstałego (Ap 1,13) w świetle literatury greckiej

Paweł Adam Podeszwa

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polska
https://orcid.org/0000-0002-4000-1660


Abstrakt

Artykuł podejmuje zagadnienie symbolicznego znaczenia złotego pasa Jezusa (Ap 1,13) w inauguracyjnej wizji Apokalipsy (1,12-20). Źródłem tego symbolizmu chromatycznego jest najpierw Stary Testament, w którego świetle złoty kolor wskazuje na Jezusa jako Boga, Króla i Arcykapłana. W zaproponowanej refleksji poszukuje się także możliwych źródeł (inspiracji) w antycznej literaturze greckiej, zwłaszcza w opisach bóstw mitologicznych: Zeusa, Posejdona, Artemidy, Apollona, Kirke. Ana­liza wybranych fragmentów, zaczerpniętych z Iliady i Odysei Homera oraz Hymnów Kallimacha, pozwala stwierdzić, że złoto jest ich dominującym kolorem, a wiele elementów stroju, ekwipunku i sprzętów, którymi posługują się greccy bogowie, zostało wykonanych z tego szlachetnego i cennego materiału. Można zatem powiedzieć, że barwa złota jest „kolorem bogów”, a sam kruszec kojarzy się w sposób naturalny w bóstwem. Autor Apokalipsy mógł zatem wykorzystać obrazy i motywy zapożyczone z mi­tologii i symboliki greckiej, traktując je jako materiał literacki, wyrażający symbolicznie prawdę o tran­scendencji Jezusa.

Słowa kluczowe:

Apokalipsa, złoty pas Jezusa, złoto, symbolizm, transcendencja królewskość, kapłaństwo, mitologia grecka



Aune, D.E., Revelation 1–5 (Word Biblical Commentary 52A; Nashville: TN 1997).

Beale, G.K., The Book of Revelation (New International Greek Testament Commentary; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1999).

Biguzzi, G., „I numeri nell’Apocalisse di Giovanni e il loro linguaggio”, Liber Annuus 50 (2000) 143–166. (Crossref)

Biguzzi, G., Apocalisse (I Libri Biblici. Nuovo Testamento; Milano: Paoline 2005).

Corsini, E., „I numeri nell’Apocalisse”, Apokalypsis. Percorsi nell’Apocalisse in onore di Ugo Vanni (red. E. Bosetti – A. Colacrai) (Assisi: Cittadella 2005) 391–416.

Corsini, E., Apocalisse prima e dopo (Torino: Società Editrice Internazionale 1980).

Díez Merino, L., „La numerología en el Apocalipsis: un principio de hermenéutica”, Ciencia Tomista 127 (2000) 59–98.

Forstner, D., Świat symboliki chrześcijańskiej (Warszawa: PAX 1990).

Gądecki, S., Wstęp do pism Janowych, wyd. 2 (Gniezno: Gaudentinum 1996).

Grimal, P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej (Wrocław: Ossolineum 1987).

Homer, Iliada, wyd. 2 (tł. K. Jeżewska) (Biblioteka Narodowa. Seria II, 17; Wrocław: Ossolineum 1987).

Homer, Odyseja (tł. L. Siemieński) (Gdańsk: Tower Press 2000).

Homer, Odyseja, wyd. 4 (tł. J. Parandowski) (Warszawa: Czytelnik 1967).

Jankowski, A., Apokalipsa św. Jana. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Nowego Testamentu 12; Poznań: Pallottinum 1959). (Crossref)

Jelonek, T., Biblijna teologia kapłaństwa (Kraków: WAM 2006).

Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (tł. Z. Kubiak – J. Radożycki) (Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm 1997) I.

Kallimach, Dzieła poetyckie. I. Hymny i epigramy (tł. J. Ławińska-Tyszkowska – A. Kotlińska-Toma) (Biblioteka Antyczna 49; Wrocław: Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego 2016).

Karczewski, M., Reinterpretacja Księgi Rodzaju w Apokalipsie św. Jana (Biblioteka Wydziału Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 55; Olsztyn: SQL 2010).

Kiejza, A., „Charakter obecności Chrystusa w Kościele według Ap 1,12-20”, Collectanea Theologica 65/4 (1995) 21–37.

Kotecki, D., Duch Święty w zgromadzeniu liturgicznym w świetle Apokalipsy św. Jana (Rozprawy i Studia Biblijne 26; Warszawa: Vocatio 2006).

Kotecki, D., Jezus a Bóg Izraela w Apokalipsie św. Jana (Scripta Theologica Thoruniensia 27; Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2013).

Kotecki, D., „Kryteria interpretacji Apokalipsy św. Jana”, Biblica et Patristica Thoruniensia 5 (2012) 15–34. (Crossref)

Lijka, K., „Dzień Pański według Apokalipsy”, Liturgia Sacra 3/2 (1997) 33–39.

Manunza, C., L’Apocalisse come “actio liturgica” cristiana. Studio esegetico-teologico di Ap 1,9-16; 3,14-22; 13,9-10; 19,1-8 (Analecta Biblica 199; Roma: Gregorian & Biblical Press 2012).

Marconi, N., Le mille immagini dell’Apocalisse. Una introduzione al linguaggio audiovisivo dell’Apocalisse (Milano: Paoline 2002).

Mounce, R.H., Apocalisse (Chieti: GBU 2013).

Narecki, K., „Kallimach z Cyreny”, Encyklopedia katolicka (red. B. Migut) (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2000) VIII, 409–410.

Ostański, P., Objawienie Jezusa Chrystusa. Praktyczny komentarz do Apokalipsy (Ząbki: Apostolicum 2005).

Parchem, M., Księga Daniela (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 26; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2008).

Podeszwa, P., „Chrystus jako Arcykapłan w świetle J 19,23 i Ap 1,13”, Od Melchizedeka do Jezusa Arcykapłana. Biblia o kapłaństwie (red. D. Dziadosz) (Analecta Biblica Lublinensia 5; Lublin: Wydawnictwo KUL 2010) 193–207.

Podeszwa, P., „«Pan świeczników i gwiazd» (Ap 1,12-20) G. Bednarskiego – ilustracja czy interpretacja pierwszej wizji Apokalipsy Janowej?”, Biblica et Patristica Thoruniensia 11/1 (2018) 57–85. (Crossref)

Podeszwa, P., Paschalna pamięć o Jezusie. Studium egzegetyczno-teologiczne wyrażenia ἡ μαρτυρία Ἰησοῦ w Apokalipsie św. Jana (Studia i Materiały 142; Poznań: Uniwersytet im. Adam Mickiewicza 2011).

Prigent, P., L’Apocalypse de Saint Jean (Commentaire du Nouveau Testament. Deuxième série 14; Genève: Labor et Fides 2000).

Ravasi, G., Apokalipsa (Kielce: Jedność 2002).

Rigato, M.-L., Giovanni. L’Enigma il Presbitero il culto il Tempio la cristologia (Testi e commenti; Bologna: Dehoniane 2007).

Rojas Gálvez, I., I simboli dell’Apocalisse (Bologna: Dehoniane 2016).

Romaniuk, K. – Jankowski, A., Kapłaństwo w Piśmie Świętym Nowego Testamentu, wyd. 2 (Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów 1994).

Stern, D.H., Komentarz żydowski do Nowego Testamentu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2004).

Szamot, M., Apokalipsa czytana dzisiaj (Kraków: WAM 2000).

Vanhoye, A., „L’Apocalisse e la Lettera agli Ebrei”, Apokalypsis. Percorsi nell’Apocalisse in onore di Ugo Vanni (red. E. Bosetti – A. Colacrai) (Assisi: Cittadella 2005) 257–275.

Vanni, U., L’Apocalisse. Ermeneutica, esegesi, teologia (Supplementi Rivista Biblica 17; Bologna: Dehoniane 1991).

Vergilius (Publius Vergilius Maro), Eneida (tł. Z. Kubiak) (Bibliotheca Mundi; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987).

Popielewski, W., Alleluja! Liturgia godów Baranka eschatologicznym zwycięstwem Boga(Ap 19,1-8) (Studia Biblica 1; Kielce: Verbum 2001).

Wojciechowski, M., Apokalipsa świętego Jana. Objawienie, a nie tajemnica (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 20; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2012).

Wojciechowski, M., „Wpływy greckie w Apokalipsie św. Jana”, Biblica et Patristica Thoruniensia 5 (2012) 115–124. (Crossref)

Wojciechowski, M., Wpływy greckie w Biblii (Kraków: WAM 2012).

Zbroja, B., „Symbolika arytmetyczna Apokalipsy”, Inkulturacja Biblii (red. T. Jelonek) (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej 2007) 131–158.

Żybert-Pruchnicka, E., „Literacko-religijne poematy Kallimacha”, Kallimach, Dzieła poetyckie. I. Hymny i epigramy (tł. J. Ławińska–Tyszkowska – A. Kotlińska-Toma) (Biblioteka Antyczna 49; Wrocław: Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego 2016) 69–104.

Pobierz

Opublikowane
2021-09-30


Podeszwa, P. A. (2021). Symbolizm złotego pasa Chrystusa zmartwychwstałego (Ap 1,13) w świetle literatury greckiej. Verbum Vitae, 39(3), 881–894. https://doi.org/10.31743/vv.12807

Paweł Adam Podeszwa  podpaw@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Ks. Paweł Podeszwa, kapłan Archidiecezji Gnieźnieńskiej, dr hab. nauk teologicznych, zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Teologii Historycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należy do Stowarzyszenia Biblistów Polskich, do Associazione Ex Alunni/e del Pontificio Istituto Biblico w Rzymie oraz pełni funkcję moderatora Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II w Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Jest autorem ponad 70 artykułów z zakresu egzegezy i teologii biblijnej. Podejmuje szereg inicjatyw duszpasterskich, które służą popularyzacji orędzia biblijnego.

https://orcid.org/0000-0002-4000-1660



Licencja

Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU