Historical and Theological Sources of Secularism and Secularisation
Krzysztof Góźdź
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-8020-1675
Abstrakt
This article proposes a new way of approaching the roots of secularism and its outcome that is secularization. The fact that this phenomenon arises precisely in a Christian world, which ultimately leads to a complete emancipation of that what is worldly toward religion, profanum toward sacrum, is astonishing. The process of European secularism has its beginning in the 11th century, when the so-called dispute about reason was initiated resulting, in the next epochs of human history, in an intensifying departure from transcendence in favour of a secular interpretation of reality. What ensued is a fading away of the classical understanding of truth as a “compatibility of entities with intellect” (adaequatio rei et intellectus), that is compatibility of understanding and reality, replacing understanding with one’s own crafting of reality, making of a new society. An examination of the history of the European secularization can contribute to a rise of a new humanism, which rests upon reasonableness that originates at the deepest basis of the Logos.
Słowa kluczowe:
secularism, secularization, theology, reason, truth, transcendence, logosBibliografia
Ansorge, D., Kleine Geschichte der christlichen Theologie. Epochen, Denker, Weichenstellungen (Regensburg: Pustet 2017).
Bartnik, Cz.S., Historia filozofii (Lublin: Standruk 2001).
Berndt, R., “Hugo von St. Victor: Theologie als Schriftauslegung,” Theologen des Mittelalters. Eine Einführung (ed. U. Köpf; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 96–112.
Beutel, A., “Martin Luther: Mönch, Professor, Reformator,” Theologen des 16. Jahrhunderts. Humanismus, Reformation, katholische Erneuerung (eds. M.H. Jung – P. Walter; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 47–64.
Bronk, A., “Krajobraz postmodernistyczny,” Ethos 9/1–2 (1996) 79–100.
Drewes, H.-A., “Thomas von Aquin: «Geist in Welt»,” Theologen des Mittelalters. Eine Einführung (ed. U. Köpf; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 129–148.
Góźdź, K., “Problem teologii ponowoczesności,” Teologia wobec nurtu ponowoczesności (eds. K. Góźdź – J. Chyła – S. Kunka; Pelplin: Bernardinum 2012) 5–8.
Góźdź, K., “Czas a wieczność według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI,” Studia Nauk Teologicznych PAN 12 (2017) 155–171. DOI: https://doi.org/10.24425/119344. (Crossref)
Hirschberger, J., Geschichte der Philosophie (Freiburg im Breisgau: Herder 1981) I–II.
Kienzler, K., “Anselm von Canterbury: Theologie wird Wissenschaft,” Theologen des Mittelalters. Eine Einführung (ed. U. Köpf; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 43–60.
Leppin, V., “Wilhelm von Ockham: Theologie zwischen Philosophie, Politik und prophetischem Anspruch,” Theologen des Mittelalters. Eine Einführung (ed. U. Köpf; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 182–196.
Lübbe, H., Säkularisierung. Geschichte eines ideenpolitischen Begriffs (Freiburg: Alber 1965).
Mazanka, P., “Refleksje o filozoficznych źródłach sekularyzacji i sekularyzmu,” Studia Nauk Teologicznych PAN 9 (2014) 55–83. DOI: https://doi.org/10.24425/SNT.2014.112773. (Crossref)
Müller, G.L., Der Glaube an Gott im säkularen Zeitalter (Freiburg im Breisgau: Herder 2020).
Müller, G.L., Katholische Dogmatik (Freiburg im Breisgau: Herder 1995).
Ratzinger, J., “Der Gott des Glaubens und der Gott der Philosophen,” Einführung in das Christentum (Gesammelte Schriften 4; Freiburg im Breisgau: Herder 2014) 136–147.
Ratzinger, J., Der Gott des Glaubens und der Gott der Philosophen (Gesammelte Schriften 3; Freiburg im Breisgau: Herder 2021).
Reale, G., Historia filozofii starożytnej (trans. E.I. Zieliński; Lublin: Wydawnictwo KUL 2000) I. Rieger, R., “Petrus Abaelard: Theologie im Widerstreit,” Theologen des Mittelalters. Eine Einführung (ed. U. Köpf; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2002) 61–78.
Ruh, U., “Säkularität und Säkularismus,” Handwörterbuch religiöser Gegenwartsfragen (eds. U. Ruh – D. Seeber – R. Walter; Freiburg – Basel – Wien: Herder 1989) 414–418.
Stallmann, M., Was ist Säkularisierung? (Tübingen: Mohr Siebeck 1960).
Taylor, C., Ein säkulares Zeitalter (trans. J. Schulte; Frankfurt am Main: Suhrkamp 2009).
Vester, H.-G., “Modernismus und Postmodernismus. Intellektuelle Spielereien?,” Soziale Welt 36 (1985) 3–26.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Ks. prof. dr hab. Krzysztof Góźdź – kapłan archidiecezji lubelskiej; kapelan Jego Świątobliwości Benedykta XVI; profesor tytularny (2007); prodziekan Wydziału Teologii (1999–2005); dyrektor Instytutu Teologii Dogmatycznej (1997–2008); kierownik Katedry Historii Dogmatów i Teologii Historycznej (od 1997 r.); członek: Redakcji Naczelnej Encyklopedii Katolickiej KUL; Towarzystwa Naukowego KUL, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego; przewodniczący Sekcji Teologii Komitetu Badań Naukowych MNiSW (2000–2003); prezes Towarzystwa Teologów Dogmatyków (2005–2011); redaktor naczelny nowej serii Teologia w Polsce (2005–2011); redaktor naczelny polskiej edycji Opera Omnia Josepha Ratzingera (od 2011 r.); członek Komitetu Nauk Teologicznych PAN (od 2007 r.); konsultor Komisji Nauki Wiary przy Konferencji Episkopatu Polski (Sekcja Nauk Teologicznych; od 2010 r.); członek Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów (2011–2020), członek Międzynarodowej Komisji Teologicznej w Watykanie (2014–2021), członek Prezydium Rady Doskonałości Naukowej, kierownik Zespołu Nauk Teologicznych RDN. Laureat Nagrody Naukowej: im. Ireny i Franciszka Skowyrów (1997); Premium Scientiarum Lublinense 2006 Lubelskiego Towarzystwa Naukowego; „Laur Uniwersytecki” im. ks. Idziego Radziszewskiego (2017). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2004); Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2020).
https://orcid.org/0000-0002-8020-1675Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
