Relacja Kościoła do Pisma Świętego według Johna Webstera
Sławomir Zatwardnicki
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7597-6604
Abstrakt
Problemem podjętym w artykule jest kwestia relacji Kościoła do Pisma Świętego w twórczości Johna Webstera. W pierwszej części zaprezentowano poglądy anglikańskiego teologa ukazujące ontologię Pisma Świętego w jej związku z eklezjologią, a w drugiej – poddano je krytycznej ocenie z perspektywy teologii katolickiej; w tym celu wykorzystano zwłaszcza teologię Josepha Ratzingera. Webster prezentuje Kościół jako creatura verbi divini, którego stałą cechą jest bycie słuchaczem viva vox Dei. W związku z tym proponuje ujmować Kościół w kategorii „duchowej widzialności”. Przyjmowana przez niego koncepcja Kościoła wiąże się z autorytetem Pisma Świętego jako narzędzia służącego Zmartwychwstałemu do wypowiadania teraźniejszego słowa za pośrednictwem natchnionych słów „proroków i apostołów”. Ten sam Duch Święty, który oświecał autorów natchnionych oraz dawał im natchnienie, odegrał również główną rolę w procesie formowania się kanonu. Uznanie kanoniczności było zdaniem Webstera przede wszystkim aktem recepcji oraz posłusznego przyjęcia daru Bożego. Wiele cennych spostrzeżeń uczonego może zostać zasymilowanych w teologii katolickiej, ale jedynie pod warunkiem „kontrreformacyjnego” odczytania poglądów myśliciela, którego refleksje są silnie znaczone teologią reformowaną. Ewentualne zużytkowanie myśli Webstera wiązałoby się z poszerzeniem rozumienia słowa Bożego, dowartościowaniem misterium Eklezji oraz postawieniem mocniejszego akcentu na przeszły wymiar tekstów biblijnych.
Słowa kluczowe:
John Webster, ontologia Pisma Świętego, eklezjologia, teologia reformowana, teologia katolicka, Joseph Ratzinger, creatura verbi domini, autorytet Pisma Świętego, natchnienie, kanonicznośćBibliografia
Benedykt XVI, Adhortacja Verbum Domini (2010).
Berkouwer, G.C., Holy Scripture (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1975).
Calvin, J., Institutes of the Christian Religion (tł. F.L. Battles; red. J.T. McNeill; Louisville, KY: Westminster John Knox 2006) I–II.
Davidson, I.J., „John Webster (1955–2016)”, A Companion to the Theology of John Webster (red. M. Allen – R.D. Nelson; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2021) 1–18. (Crossref)
Davidson, I.J., „John”, Theological Theology. Essays in Honour of John Webster (red. R.D. Nelson – D. Sarisky – J. Stratis; London: Bloomsbury Clark 2015) 17–36.
East, B., The Doctrine of Scripture (Eugene, OR: Cascade Books 2021).
Hahn, S., Przymierze i komunia. Teologia biblijna papieża Benedykta XVI (tł. D. Krupińska; Kraków: Esprit 2021).
de Gaál, E. – Levering, M. (red.), Joseph Ratzinger and the Healing of Reformation-Era Divisions (Steubenville, OH: Emmaus Academic 2019).
Jüngel, E., Das Evangelium von der Rechtfertigung des Gottlosen als Zentrum des christlichen Glaubens. Eine theologische Studie in ökumenischer Absicht (Tübingen: Mohr Siebeck 1998).
Jüngel, E., Theological Essays (tł. J. Webster; Edinburgh: Clark 1989). (Crossref)
Kasper, W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo (tł. G. Rawski; Kraków: WAM 2014).
Katechizm Kościoła katolickiego (Poznań: Pallottinum 2009) (=KKK).
Langkammer, H., List do Efezjan. Tłumaczenie, wstęp i komentarz (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 2001).
Levering, M., Engaging the Doctrine of Revelation. The Mediation of the Gospel through Church and Scripture (Grand Rapids, MI: Baker Academic 2014).
Levering, M., Participatory Biblical Exegesis. A Theology of Biblical Interpretation (Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press 2008). (Crossref)
Levering, M., „Webster’s Theological Exegesis of Christian Scripture”, A Companion to the Theology of John Webster (red. M. Allen – R.D. Nelson; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2021) 102–116.
de Lubac, H., Medytacje o Kościele (tł. I. Białkowska-Cichoń, Kraków: WAM 1997).
Mędala, S., Ewangelia według świętego Jana. II. Rozdziały 13–21. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2010).
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości. Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej (2000) (tł. J. Królikowski; Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów 2000).
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, „Wybrane zagadnienia z eklezjologii”, Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996 (red. J. Królikowski; tł. J. Bielecki et al.; Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów 2000) 197–236.
Müller, G.L., Dogmatyka katolicka (tł. W. Szymona; Kraków: WAM 2015).
Muszyński, H., „Charyzmat natchnienia biblijnego”, Wstęp ogólny do Pisma Świętego (red. J. Szlaga; Poznań: Pallottinum 2008) 17–68.
O’Collins, G., Inspiration. Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration (Oxford: Oxford University Press 2018). (Crossref)
O’Collins, G., Revelation. Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ (Oxford: Oxford University Press 2016).
Paciorek, A., Ewangelia według św. Jana. Tłumaczenie, wstęp i komentarz (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 2000).
Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat (tł. H. Witczyk, Kielce: Verbum 2014).
Papieska Komisja Biblijna, „Interpretacja Biblii w Kościele”, Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich (tł. i red. R. Rubinkiewicz; Rozprawy i Studia Biblijne 4; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 1999) 25–100.
Rahner, K., „Nowe ujęcie natchnienia biblijnego”, Biblia dzisiaj (tł. A. Morawska; red. J. Kudasiewicz; Kraków: Znak 1969) 189–197.
Ratzinger, J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie, przekaz, interpretacja (red. K. Góździa – M. Górecka; tł. W. Szymona; red.; Opera Omnia 7/1; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016) I.
Ratzinger, J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie, przekaz, interpretacja (red. K. Góździa – M. Górecka; tł. E. Grzesiuk; Opera Omnia 7/2; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016) II.
Ratzinger, J., Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego (red. K. Góździa – M. Górecka; tł. W. Szymona; Opera Omnia 11; Lublin: Wydawnictwo KUL 2012).
Ratzinger, J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach (red. K. Góździa – M. Górecka; tł. J. Merecki; Opera Omnia 9/1; Lublin: Wydawnictwo KUL 2018) I.
Sarisky, D., „Scripture”, A Companion to the Theology of John Webster (red. M. Allen – R.D. Nelson; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2021) 119–130.
Schleiermacher, F., The Christian Faith (London – New York: Clark 2016).
Seweryniak, H., Teologia fundamentalna (Warszawa: Towarzystwo „Więź” 2010) II.
Sobór Watykański I, „Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej Dei Filius”, Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski. IV/2. Lateran V, Trydent, Watykan I (1511–1870) (tł. A. Baron – M. Karas – J.D. Szczurek; red. A. Baron – H. Pietras;
Kraków: Wydawnictwo WAM 2007) 889–911.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (1964).
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum (1965) (=DV).
Sokolowski, R., „God’s Word and Human Speech”, Nova et Vetera English Edition 1 (2013) 187–210.
Topping, R.R., Revelation, Scripture and Church. Theological Hermeneutic Thought of James
Barr, Paul Ricoeur and Hans Frei (Hampshire – Burlington: Ashgate 2007).
Torrance, T.F., Divine Meaning. Studies in Patristic Hermeneutics (Edinburgh: Clark 1995). (Crossref)
Torrance, T.F., The Christian Doctrine of God, One Being Three Persons (London: Bloomsbury Clark 2001).
Vagaggini, C., Teologia. Pluralizm teologiczny (tł. J. Partyka; Kraków: Homini 2005).
Wahlberg, M., Revelation as Testimony. A Philosophical-Theological Study (Grand Rapids, MI: Eerdmans 2014).
Webster, J., „Hermeneutics in Modern Theology. Some Doctrinal Reflections”, Scottish Journal of Theology 51/3 (1998) 307–341. DOI: https://doi.org/10.1017/S0036930600056738. (Crossref)
Webster, J., Holy Scripture. A Dogmatic Sketch (Cambridge: Cambridge University Press 2003). (Crossref)
Webster, J., „Reading Scripture Eschatologically (I)”, Reading Texts, Seeking Wisdom. Scripture and Theology (red. D.F. Ford – G. Stanton; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2003) 245–256.
Webster, J., The Domain of the Word. Scripture and Theological Reason (London – New York: Clark 2012). (Crossref)
Webster, J., Word and Church. Essays in Christian Dogmatics (Edinburgh – New York: Clark 2001). (Crossref)
Webster, J., „ Ὑπὸ πνεύματος ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἀπὸ θεοῦ ἄνθρωποι. On the Inspiration of
Holy Scripture”, Conception, Reception, and the Spirit. Essays in Honour of Andrew T. Lincoln (red. J.G. McConville – L.K. Pietersen; Cambridge: Clarke 2016) 236–250.
Witczyk, H., Natchnienie, prawda, zbawienie (Poznań: Pallottinum 2020).
Work, T., Living and Active. Scripture in the Economy of Salvation (Grand Rapids, MI: Eerdmans 2002).
Zatwardnicki, S., „Natchnienie w diachronicznie ujmowanym Ciele Chrystusa. Przyczynek do eklezjologii natchnienia”, Roczniki Teologiczne 59/2 (2022) 125–144. DOI: https://doi.org/10.18290/rt22692.8. (Crossref)
Zatwardnicki, S., „Objawienie – uświęcenie – natchnienie. Johna Webstera doktryna Pisma Świętego z perspektywy katolickiej”, Collectanea Theologica 92/3 (2022) 97–147. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2022.92.3.04. (Crossref)
Zatwardnicki, S., Od teologii objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera (Lublin: Academicon 2022). DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475919. (Crossref)
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Sławomir Zatwardnicki – doktor habilitowany nauk teologicznych, adiunkt na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Sekretarz redakcji „Wrocławskiego Przeglądu Teologicznego". Wykładowca, publicysta, autor wielu artykułów oraz dwudziestu jeden książek. Członek Towarzystwa Teologów Dogmatyków w Polsce oraz Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce. Zaangażowany w działalność ewangelizacyjno-formacyjną.
https://orcid.org/0000-0001-7597-6604Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
