Pobożność maryjna w ujęciu Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI

Paweł Borto

doi:10.31743/vv.17412

Pobożność maryjna w ujęciu Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI

Paweł Borto

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polska
https://orcid.org/0000-0001-9873-4368

DOI: https://doi.org/10.31743/vv.17412

Abstrakt

Artykuł przedstawia rozumienie pobożności maryjnej i jej teologiczne uzasadnienie w ujęciu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Podstawą dla prowadzonych analiz były przede wszystkim teksty mariologiczne o charakterze systematycznym, jak i wybrane wypowiedzi Benedykta XVI. Przeprowadzona analiza wykazała, że zagadnienie pobożności maryjnej J. Ratzinger ściśle łączył z refleksją mariologiczną. Tę zaś zawsze rozwijał w ścisłym związku z tajemnicą Objawienia oraz z zachowaniem właściwej równowagi między mariologią chrystotypiczną a eklezjotypiczną . Jednocześnie w poglądach Ratzingera na rolę pobożności maryjnej zaszła pewna zmiana. Początkowy dystans wobec pewnych form pobożności maryjnej ustąpił postawie docenienia tej pobożności. Wnioski z przeprowadzonej analizy pozwalają stwierdzić, że proponowany przez Ratzingera model pobożności maryjnej ściśle wiąże się z logiką Objawienia i autentyczną czcią oddawaną Bogu, wypływa z lektury Pisma Świętego, pozostaje wierny treściom dogmatów maryjnych oraz wskazuje na Maryję jako doskonałą uczennicę Pana i uosobienie Kościoła. O ile wnioski te zostały wskazane już w innych publikacjach, to należy podkreślić, że w poglądach bawarskiego teologa trzeba uwzględnić pewną ewolucję. Poglądy te bowiem cechuje wprawdzie pewien constans, ale z czasem w twórczości Ratzingera dochodzi do głosu większa uwaga poświęcona praktykowaniu pobożności maryjnej. Jest ona postrzegana nie tylko jako wyraz posłuszeństwa słowom Pisma (por. Łk 1,48), ale w przeżywanie tajemnicy Boga i Kościoła wnosi wymiar osobowy, pozwala docenić lokalne tradycje i związaną z nimi cześć okazywaną Maryi oraz uczy, że spotkanie z Bogiem domaga się również zaangażowania serca, które także poznaje.

Słowa kluczowe:

Joseph Ratzinger, Benedykt XVI, mariologia, pobożność maryjna

Bibliografia

Benedykt XVI. 2005a. Encyklika Deus caritas est. (= DCE).

Benedykt XVI. 2005b. “Omelia di sua Santità Benedetto XVI. Solennità dell’Immacolata Concezione della Beata Vergine Maria, 8 dicembre 2005,” http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/homilies/2005/documents/hf_ben-xvi_hom_20051208_anniv-vat-council_it.html.

Benedykt XVI. 2007a. Encyklika Spe salvi. (= SpSal).

Benedykt XVI. 2007b. “Gebet vor der Mariensäule,” https://www.vatican.va/content/benedictxvi/de/prayers/documents/hf_benxvi_20070907_prayer-vienna.html.

Benedykt XVI. 2009a. Encyklika Caritas in veritate. (= CinV).

Benedykt XVI. 2009b. “Preghiera alla Madonna della Quercia,” https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/it/prayers/documents/hf_ben-xvi_20090906_prayer-madonna-quercia.html.

Benedykt XVI. 2010a. Adhortacja apostolska Vebrum Domini. (= VD).

Benedykt XVI. 2010b. “Preghiera alla Madonna. 12 maggio 2010,” https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/it/prayers/documents/hf_ben-xvi_20100512_prayer-fatima.html.

Benedykt XVI. 2011. “Nieszpory maryjne. Homilia Ojca Świętego 23 września 2011,” https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/speeches/2011/september/documents/hf_ben-xvi_spe_ 20110923_vespers-etzelsbach.html.

Blanco Sarto, Pablo. 2013. “Myśl teologiczna Josepha Ratzingera.” Teologia w Polsce 7 (2): 23–43.https://doi.org/10.31743/twp.2013.7.2.02.

Borto, Paweł. 2012. “Profil maryjny Kościoła: eklezjologiczne implikacje nauczania papieży.” Studia Theologica Varsaviensia 50 (2): 223–43.

De Fiores, Stefano. 1991. Maria nella teologia contemporanea. 3rd ed. Serie Pastorale e di Studio 6. Roma: Centro di Cultura Mariana “Madre della Chiesa”.

Góźdź, Krzysztof, and Marzena Górecka, eds. 2022. “Od Wydawcy.” In Pochodzenie i przeznaczenie. Nauka o stworzeniu – antropologia – mariologia, by Joseph Ratzinger, translated by Joachim Kobienia, 505–24. Opera Omnia 5. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Hahn, Scott. 2021. Przymierze i komunia: Teologia biblijna papieża Benedykta XVI. Translated by Dominika Krupińska. Kraków: Esprit.

Hangler, Rainer. 2016. Juble, Tochter Zion: Zur Mariologie von Joseph Ratzinger/Benedikt XVI. Ratzinger-Studien 9. Regensburg: Pustet. https://public.ebookcentral.proquest.com/choice/publicfullrecord.aspx?p=4514704.

Havlík, Petr. 2023. “Il volto mariano della Chiesa e il volto ecclesiale di Maria nel pensiero di Joseph Ratzinger-Benedetto XVI.” AUC Theologica 13 (1): 91–108. https://doi.org/10.14712/23363398.2023.17.

Hünermann, Peter. 2009. “Theologische Kommentar zur dogmatischen Konstitution über die Kirche Lumen gentium.” In Sacrosanctum Concilium, Inter mirifica, Lumen gentium, vol. 2 of Herders Theologischer Kommentar zum Zweiten Vatikanischen Konzil, edited by Peter Hünermann and Bernd Jochen Hilberath, 263–582. Freiburg im Breisgau: Herder.

Küng, Hans. 1974. Christ sein. München: Piper.

McKenna, Mary Frances. 2020. “The Female Line in the Bible. Ratzinger’s Deepening of the Church’s Understanding of Tradition and Mary.” Religions 11 (6): article no. 310. https://doi.org/10.3390/rel11060310.

Menke, Karl-Heinz. 2002. Incarnato nel seno della Vergine Maria: Maria nella storia di Israele e nella Chiesa. Cinisello Balsamo: San Paolo.

Napiórkowski, Andrzej Adam. 2020. Maryja jest piękna: Zarys mariologii i maryjności. 2nd ed. Jasna Góra: Paulinianum.

Napiórkowski, Stanisław Celestyn. 1993. “O mariologii eklezjotypicznej.” In Matka Jezusa pośród pielgrzymującego Kościoła, edited by Jan Sergiusz Gajek and Kazimierz Pek, 19–36. Theotokos. Seria Mariologiczna 4. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.

Ratzinger, Joseph. 2015. Jezus z Nazaretu: Studia o chrystologii. Edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka. Translated by Marzena Górecka and Wiesław Szymona. Vol. 1. Opera Omnia 6.1. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2016. “Sobór w drodze: Spojrzenie wstecz na drugą sesję Soboru Watykańskiego II.” In O nauczaniu II Soboru Watykańskiego: Formułowanie – przekaz – interpretacja, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Wiesław Szymona, 1:313–58. Opera Omnia 7.1. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2017. “Wprowadzenie do chrześcijaństwa: Wykłady o apostolskim wyznaniu wiary.” In Wprowadzenie do chrześcijaństwa: Wyznanie – chrzest – naśladowanie, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Robert Biel and Marzena Górecka, 25– 300. Opera Omnia 4. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2022a. “Córa Syjonu: Rozważania o maryjnej wierze Kościoła.” In Pochodzenie i przeznaczenie: Nauka o stworzeniu – antropologia – mariologia, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Joachim Kobienia, 359–402. Opera Omnia 5. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2022b. “‘Pełna łaski’: Elementy pobożności maryjnej.” In Pochodzenie i przeznaczenie. Nauka o stworzeniu – antropologia – mariologia, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Joachim Kobienia, 405–19. Opera Omnia 5. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2022c. “Rozważania o pozycji mariologii i pobożności maryjnej w całokształcie teologii i wiary.” In Pochodzenie i przeznaczenie: Nauka o stworzeniu – antropologia – mariologia, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Joachim Kobienia, 420–33. Opera Omnia 5. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph. 2022d. “Znak niewiasty: Próba wprowadzenia do encykliki ‘Redemptoris Mater’.” In Pochodzenie i przeznaczenie: Nauka o stworzeniu – antropologia – mariologia, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, translated by Joachim Kobienia, 434–52. Opera Omnia 5. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph, and Hans Urs von Balthasar. 2007. Maryja w tajemnicy Kościoła. Translated by Wiesław Szymona. Kraków: WAM.

Ratzinger, Joseph, and Vittorio Messori. 2017. “Raport o stanie wiary.” In W rozmowie z czasem, by Joseph Ratzinger, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, 1:29–186. Opera Omnia 13.1. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ratzinger, Joseph, and Peter Seewald. 2017. “Bóg i świat.” In W rozmowie z czasem, by Joseph Ratzinger, edited by Krzysztof Góźdź and Marzena Górecka, 2:417–758. Opera Omnia 13.2. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Rowland, Tracey. 2008. Ratzinger’s Faith: The Theology of Pope Benedict XVI. Oxford: Oxford University Press.

Siudy, Teofil. 2007. “Maryjna wiara i kult w ujęciu kard. Josepha Ratzingera – papieża Benedykta XVI.” Salvatoris Mater 9 (3–4): 134–41.

Szymik, Jerzy. 2010. Theologia benedicta. Vol. 1. Katowice: Księgarnia św. Jacka.

Szymik, Jerzy. 2015. Theologia benedicta. Vol. 3. Katowice: Księgarnia św. Jacka.

Szymik, Jerzy. 2022. “‘Niebo ma serce’. Tezy, komentarze, medytacje.” In Caritas Christi urget nos: Księga Jubileuszowa dedykowana Ojcu Profesorowi Piotrowi Liszce CMF, 175–87. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu.

Wojtczak, Adam. 2014. “The Characteristic Aspects of Benedict XVI’s Teachings on Mary.” Gregorianum 95 (2): 327–48.

Wright IV, William M. 2023. “Augustine and ‘the Pure in Heart’ in Benedict XVI’s Jesus of Nazareth.” Wrocławski Przegląd Teologiczny 31 (2): 219–41. https://doi.org/10.34839/WPT.2023.31.2.219241.

Zatwardnicki, Sławomir. 2023. “Christological ‘Once for All’ of the Revelation versus Marian Dogmas in Joseph Ratzinger’s Theology.” Wrocławski Przegląd Teologiczny 31 (2): 85–136. https://doi.org/10.34839/WPT.2023.31.2.85-136.

Pobierz

Opublikowane

2024-09-30