Diakonia i charyzmat. Fenomen macierzyństwa Maryi w ujęciu Edwarda Schillebeeckxa i Czesława Bartnika
Antoni Nadbrzeżny
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0973-3625
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest porównanie poglądów Edwarda Schillebeeckxa (1914 –2009) i Czesława Bartnika (1929–2020) na istotę Bożego macierzyństwa Maryi. Obaj są wybitnymi i oryginalnymi teologami europejskimi. Flamandzki dominikanin reprezentuje bardziej „oddolną” mariologię typu fenomenologicznego i egzystencjalistycznego. Z kolei polski profesor znany jest jako zwolennik mariologii personalistycznej. W artykule zastosowano metodę teologii porównawczej. Przeprowadzone badania pokazują, że Schillebeeckx i Bartnik zaproponowali różne interpretacje mariologiczne. Według Schillebeeckxa macierzyństwo Maryi ma charakter sakramentalny, epifaniczny i diakoniczny. Bartnik uważa, że jest ono przede wszystkim personalistyczne, relacyjne i charyzmatyczne. Pomimo wyraźnych różnic, obie koncepcje można uznać za w dużej mierze komplementarne. W ostatniej części autor proponuje własną koncepcję, którą nazywa aksjologiczno-symboliczną. Ukazuje on macierzyństwo Maryi jako wydarzenie-symbol, które należy właściwie odczytywać w świetle współczesnych znaków czasu.
Słowa kluczowe:
Edward Schillebeeckx, Czesław Bartnik, Boże macierzyństwo Maryi, diakonia, charyzmat, wydarzenie-symbolBibliografia
Bartnik, Czesław Stanisław. 2000. Chrystus – Syn Boga Żywego. Lublin: Standruk.
Bartnik, Czesław Stanisław. 2001. Idea polskości. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Bartnik, Czesław Stanisław. 2003a. Dogmatyka katolicka. Vol. 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Bartnik, Czesław Stanisław. 2003b. Teilhardyzm jako historia uniwersalna. Lublin: Standruk.
Bartnik, Czesław Stanisław. 2012. Matka Boża. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Cárdenas, Emilio. 2014. Maryjne „Itinerarium” Wilhelma Józefa Chaminade’a (1761–1850). Mariologia w Kontekście 10. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Congar, Yves. 1987. Entretiens d’automne. Théologies. Paris: Cerf.
Feder, Julia. 2019. “Mary, Model of Eschatological Faith.” In T&T Clark Handbook of Edward Schillebeeckx, edited by Stephan van Erp and Daniel Minch, 326–39. London: Bloomsbury.
Fiałkowski, Marek. 2016. “Inspiracje Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym dla teologii znaków czasu.” Roczniki Teologiczne 63 (6): 27–34. https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.6–3. (Crossref)
Franciszek. 2016. Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitiae. (= AL).
Gilski, Marek. 2006. Mariologia kontekstualna św. Augustyna. Mariologia w Kontekście 6. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Haught, John F. 2008. God and the New Atheism: A Critical Response to Dawkins, Harris, and Hitchens. Louisville, KY: Westminster John Knox.
Jan Paweł II. 2003. Posynodalna adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. (= EE).
Klauza, Karol, and Kazimierz Pek. 2007. Mariologia Jana Pawła II: Problem interpretacji – sposób recepcji. Mariologia w Kontekście 7. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Moricová, Jana. 2002. Matka Boża Siedmiobolesna – patronka Słowacji: Teologia i kult. Mariologia w Kontekście 3. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Nadbrzeżny, Antoni. 2005. Od Matki Odkupienia do Matki wszystkich wierzących: Mariologia Edwarda Schillebeeckxa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Nadbrzeżny, Antoni. 2016. “Niewiasta dialogu: Z mariologii Edwarda Schillebeeckxa.” In Miłosierdzie, Kościół, Maryja, edited by Andrzej A. Napiórkowski, Michał Legan, and Gabriela
Kuc-Stefaniuk, 191–202. Jasna Góra: Ikona.
Napiórkowski, Andrzej. 2016. Teologie XX i XXI wieku. Kraków: WAM.
Napiórkowski, Andrzej. 2020. Maryja jest piękna: Zarys mariologii i maryjności. 2nd ed. Częstochowa: Paulinianum.
Napiórkowski, Stanisław Celestyn. 2003. Amicta sole. Mariologia w Kontekście 4. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Pek, Kazimierz. 2000. Per Spiritum ad Mariam: Implikacje mariologiczne pneumatologii Y. Congara. Mariologia w Kontekście 1. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Pek, Kazimierz. 2021. “Polskie perspektywy mariologii w kontekście.” Studia Nauk Teologicznych PAN, no. 16, 123–36. https://doi.org/10.31743/snt.12554. (Crossref)
Schillebeeckx, Edward. 1954. Maria: Christus’ mooiste wonderschepping: Religieuze grondlijnen van het Maria-mysterie. Antwerpen: Apostolaat van de Rozenkrans.
Schillebeeckx, Edward. 1957a. Maria, moeder van de verlossing: Religieuze grondlijnen van het Mariamysterie. Antwerpen: Apostolaat van de Rozenkrans.
Schillebeeckx, Edward. 1957b. “Maria. Theologische synthese.” In Theologisch Woordenboek, 2:3124–54. Roermond en Maaseik: Romen & Zonen.
Schillebeeckx, Edward, and Catharina Halkes. 1992. Maria: gisteren, vandaag, morgen. Baarn: Nelissen.
Siwak, Wacław. 2001. Fiat mihi secundum verbum: Maryja w Tajemnicy Wcielenia według Jana Pawła II. Mariologia w Kontekście 2. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Sobór Watykański II. 1964. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium. (= KK).
Tarnowski, Karol. 2007. Człowiek i transcendencja. 2nd ed. Kraków: Znak.
Tillich, Paul. 2004. Teologia systematyczna. Translated by Józef Marzęcki. Vol. 2. Kęty: Antyk.
Życiński, Wojciech. 2010. Johna H. Newmana teoria rozwoju doktryny mariologicznej. Mariologia w Kontekście 8. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Życiński, Wojciech. 2017. Matka, która pozostała Dziewicą: Biblijna Via pulchritudinis Mariae. Horyzonty Dogmatu 5. Kraków: Scriptum.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-0973-3625
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
