Bóg objawiający się w przyrodzie według Psalmów
Tomasz Niedźwiedzki
Pontificio Istituto Biblico, Roma , WłochyAbstrakt
Objawienie Boże, które dokonało się w historii ludu wybranego wysuwa się na pierwszy plan nie tylko w Biblii Hebrajskiej, lecz także w egzegezie biblijnej. Nie należy jednak zapominać, że Bóg objawia się także poprzez zjawiska natury, co wielokrotnie podkreślane jest w Psałterzu. Niniejszy artykuł poddaje analizie te psalmy, które opisują aktywność objawiania się Twórcy w przyrodzie oraz dopuszczają możliwość poznania Jego przymiotów poprzez kontemplowanie jej. Sam fakt, że Bóg stworzył wszechświat i wszystko co go wypełnia pozwala domniemywać, że odcisnął w nim pewne swoje cechy, podobnie jak rzemieślnik lub artysta zostawia cząstkę siebie w wykonywanych przedmiotach. Według psalmisty natura nie jest ani bierna ani niema, lecz jest aktywnie zaangażowana w oddawanie chwały Bogu, współpracująca z Nim w ocalaniu człowieka i odzwierciedlająca w pewien sposób niektóre z przymiotów Boskich.
Słowa kluczowe:
Psalmy, objawienie naturalne, natura, przyroda, świat stworzony, StwórcaBibliografia
Anderson B.W., Contours of Old Testament Theology (Minneapolis, MN: Fortress Press 1999).
Ashburn D.G., „Creation and the Torah in Psalm 19”, Jewish Bible Quarterly 22 (1994) 241-248.
Auffret P., La sagesse a bâti sa maison. Études de structures littéraires dans l’Ancien Testament et spécialement dans les Psaumes (OBO 49; Fribourg: Éditions Universitaires – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1982).
Auffret P., Merveilles à nos yeux (BZAW 235; Berlin – New York: Walter de Gruyter 1995). (Crossref)
Barr J., Biblical Faith and Natural Theology. The Gifford Lectures for 1991 Delivered in the University of Edinburgh (Oxford: Clarendon Press 1993).
Bator W., Religia starożytnego Egiptu (Kraków: WAM 2004).
Boice J.M., Psalms 1-41 (Grand Rapids, MI: Baker Books 1994) I.
Bratcher R.G. – Reyburn W.D., A Handbook of Psalms (New York, NY: United Bible Societies 1991).
Briggs C.A. – Briggs E.G., A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Psalms (Edinburgh: T&T Clark 1906) I.
Brueggemann W., The Message of the Psalms. A Theological Commentary (Minneapolis, MN: Augsburg Publishing House 1984).
Childs B., Biblical Theology of the Old and New Testament. Theological Reflection on the Christian Bible (Minneapolis, MN: Fortress Press 1993).
Clifford R.J., „Creation in the Psalms”, Creation in Biblical Traditions (red. R.J. Clifford – J.J. Collins) (The Catholic Biblical Quarterly. Monograph Series 24; Washington, DC: Catholic Biblical Association of America 1992) 57-69.
Craigie P.C., Psalms 1-50 (WBC 19; Dallas, TX: Word Books 1983).
Dahood M., Psalms I 1-50. Introduction, Translation and Notes (AB 16; New Haven, CT – London: Yale University Press 1974).
Dictionary of Biblical Imagery (red. L. Ryken – J.C. Wilhoit – T. Longman) (Downers Grove, IL: InterVarsity Press 1998).
Doyle B., „Heaven, Earth, Sea, Field and Forest: Unnatural Nature in Ps 96”, Journal of Northwest Semitic Languages 27 (2001) 23-44.
Dubarle A.M., La manifestation naturelle de Dieu d’après l’Écriture (Lectio Divina 91; Paris: Les Éditions du Cerf 1976).
Eaton J., The Psalms. A Historical and Spiritual Commentary with an Introduction and New Translation (London – New York: T&T Clark 2003).
Edwards D.R., „Dress and Ornamentation”, The Anchor Bible Dictionary (red. D.N. Freedman) (New York: Doubleday 1992) II, 232-238. (Crossref)
Fishbane M., Text and Texture. Close Readings of Selected Biblical Texts (New York: Schocken Books 1979).
Grossberg D., „The Literary Treatment of Nature in Psalms”, Boundaries of the Ancient Near Eastern World. A Tribute to Cyrus H. Gordon (red. M. Lubetski – C. Gottlieb – S. Keller) (JSOT.S 273; Sheffield: Sheffield Academic Press 1998) 69-87.
Hengstenberg E.W., Commentary on the Psalms (Edinburgh: T&T Clark 1866) II.
Hossfeld L. – Zenger E., Psalms 2. A Commentary on Psalms 51-100 (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress Press 2005).
Koehler L. – Baumgartner W., The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament. CD-ROM Edition (Leiden: Brill 42000) (=HALOT).
Kraus H.J., Theology of the Psalms (Minneapolis, MN: Fortress Press 1992).
Laskowski Ł., „Bóg jako światłość osnuta ciemnością znakiem miłosierdzia”, Veritati et Caritati 5 (2015) 13-27.
Laskowski Ł., „Symbolika światła w literaturze dydaktycznej Starego Testamentu”, Verbum Vitae 29 (2016) 67-98. (Crossref)
LeMon J.M., Yahweh’s Winged Form in the Psalms. Exploring Congruent Iconography and Texts (OBO 242; Fribourg: Éditions Universitaires – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2010).
Łach S. – Łach J., Księga Psalmów. Wstęp – Przekład z oryginału – Komentarz – Ekskursy (PŚST VII/2; Poznań: Pallottinum 1990).
Miller P.D., „The Poetry of Creation: Psalm 104”, God Who Creates. Essays in Honor of W. Sibley Towner (red. W.P. Brown – S.D. McBride) (Grand Rapids, MI – Cambridge: Eerdmans 2000) 87-103.
Ravasi G., Psalmy. Wprowadzenie i Psalmy 1-19 (wybór) (Kraków: Salvator 2007) I.
Rensberger D., „Ecological Use of the Psalms”, The Oxford Handbook of the Psalms (red. W.P. Brown) (Oxford: Oxford University Press 2014) 608-620.
Romaniuk K., Biblijna teologia przyrody (Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1999).
Sommer B.D., „Nature, Revelation, and Grace in Psalm 19: Towards a Theological Reading of Scripture”, Harvard Theological Review 108 (2015) 376-401. (Crossref)
Tate M.E., Psalms 51-100 (WBC 20; Dallas, TX: Word Books 1990).
Tesh S.E. – Zorn W.D., Psalms (The College Press NIV Commentary; Joplin, MO: College Press 1999) I.
The Eerdmans Bible Dictionary (red. W.H. Gispen et al.) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1987).
Trzcińska I., Logos, mit i ratio. Wybrane koncepcje racjonalności od XV do XVII wieku (Kraków: Wydawnictwo UJ 2011).
Woude A.S. van der, „צוּר ṣūr Fels”, Theologisches Handwörterbuch zum Alten Testament (red. E. Jenni – C. Westermann) (Münich: Christian Kaiser Verlag – Zürich: Theologischer Verlag 1976) II, 538-543.
Pontificio Istituto Biblico, Roma
Ks. Tomasz Niedźwiedzki, prezbiter Archidiecezji Warmińskiej, doktorant Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie. Zakres zainteresowań: literatura targumiczna i rabiniczna.
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
