Inspiracje encykliki "Laudato si'" dla duszpasterstwa
Marek Fiałkowski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II ,Abstrakt
Encyklika pt. "Laudato si'. W trosce o wspólny dom" jest pierwszym tak wysokiej rangi dokumentem Kościoła katolickiego poświęconym problematyce ochrony środowiska. Wpisuje się w ona posoborowe nauczanie Kościoła dotyczące szeroko pojętej kwestii ekologicznej, którą uznaje się za „znak czasu”. Papież Franciszek nie tylko wykorzystuje dorobek swoich poprzedników, ale także wnosi charakterystyczne elementy znamionujące jego pontyfikat. Zagadnienie ochrony środowiska, będące częścią nauczania społecznego Kościoła, jest również ważnym wyzwanie dla duszpasterskiej działalności Kościoła. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jakie inspiracje dla współczesnego duszpasterstwa Kościoła przynosi nauczanie encykliki pt. "Laudato si'?" Poszukując odpowiedzi na tak postawiony problem wybrano i omówiono cztery inspiracje dla duszpasterstwa: teologiczny wymiar środowiska naturalnego, który w rozważaniach o problemach ekologicznych jest często pomijany, a tymczasem dopiero w świetle Objawienia środowisko naturalne ukazuje się w nowych i pełniejszych wymiarach; nawrócenie ekologiczne, które umieszcza kryzys ekologiczny w perspektywie moralnej; zagrożenia konsumpcjonizmu, który należy traktować jako postawę antyekologiczną, szkodliwą dla człowieka i środowiska naturalnego; kształtowanie postawy szacunku dla świata, wyrażającą się w przywróceniu należnego miejsca Bogu w życiu człowieka oraz umiarem i pokorą wobec środowiska naturalnego.
Słowa kluczowe:
duszpasterstwo, ekologia, Kościół wobec ekologii, encyklika, szacunek dla świata stworzeń, konsumpcjonizm, nawrócenie ekologiczneBibliografia
Bartnik Cz., „Sakrament świata”, Więź 191/11 (1976) 6-10. (Crossref)
Bołoz W., Kościół i ekologia. W obronie człowieka i środowiska naturalnego (Kraków: Homo Dei 2010).
Bremer J., „Encyklika «Laudato si'» − ekologia integralna podstawowym elementem katolickiej nauki społecznej”, Kościół i nauka w obliczu ekologicznych wyzwań. Źródła, inspiracje i konteksty encykliki „Laudato si'” (red. J. Poznański – S. Jaromi) (Kraków: WAM 2016) 37-54.
Caldecott S., „Kosmologia, eschatologia, ekologia”, Communio 13/2 (1993) 119-132.
Czartoszewski W., „Ekologiczne rachunki sumienia”, Ochrona środowiska w filozofii i teologii (red. J.M. Dołęga – J.W. Czartoszewski) (Warszawa: ATK 1999) 243-251.
„Ekologiczny rachunek sumienia”, Rycerz Niepokalanej 32/5 (1987) 145-146. (Crossref)
„Ekologiczny rachunek sumienia. Opr. Grupa Ekologiczna przy Duszpasterstwie Akademickim św. Anny w Krakowie”, List 9/5 (1992) 3.
„Ekologiczny rachunek sumienia”, Nabożeństwa pokutne (red. E. Piotrowski) (Sandomierz: Wyd. i Drukarnia Diecezji Sandomierskiej 1997) I, 466-468.
Fiałkowski M., „Człowiek opiekunem stworzenia. Refleksje na encykliką ekologiczną papieża Franciszka «Laudato si'». W trosce o wspólny dom”, Homo Dei 85/2 (2016) 21-30.
Fiałkowski M., „Ekologia”, Leksykon teologii pastoralnej (red. R. Kamiński – W. Przygoda – M. Fiałkowski) (Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 2006) 235-237.
Fiałkowski M., „Postawa człowieka wobec środowiska naturalnego”, Studia Podlaskie 12/2 (1997) 139-149.
Fiałkowski M., „Stosunek Kościoła do świata”, Teologia pastoralna. Teologia pastoralna fundamentalna (red. R. Kamiński) (Lublin: Atla 2 2000) I, 249-292.
Franciszek, „Bądźmy miłosierni wobec naszego wspólnego domu. Orędzie papieża Franciszka na Światowy Dzień Modlitw o Ochronę Środowiska”, Wiadomości KAI 37 (2016) 21-23.
Franciszek, Encyklika „Laudato si'”. W trosce o wspólny dom (Kraków: Wydawnictwo M 2015).
Góralczyk P., „Kształtowanie postawy odpowiedzialności ekologicznej”, Communio 12/6 (1992) 63-74.
Grzesica J., Ochrona środowiska naturalnego człowieka (Katowice: Księgarnia św. Jacka 1993).
Grześkowiak J., „Teologiczne przesłanki odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 27/6 (1980) 12-17.
Häring B., Frei in Christus. Moraltheologie für die Praxis des christlichen Lebens. Die Verantwortung des Menschen für das Leben (Freiburg – Basel – Wien: Herder 1981).
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis (1992) (=PDV)
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus Annus (1991) (=CA)
Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis (1979) (=RH)
Jan Paweł II, Encyklika Sollicitudo rei socialis (1987) (=SRS)
Jan Paweł II, „Słuchanie Słowa i Ducha w objawieniu kosmicznym”, L’Osservatore Romano 1 (2001) 36-37.
Krawiecka E., „Nawrócenie ekologiczne – w stronę dialogu i humanizmu komunikacyjnego”, Kościół i nauka w obliczu ekologicznych wyzwań. Źródła, inspiracje i konteksty encykliki „Laudato si'” (red. J. Poznański – S. Jaromi) (Kraków: WAM 2016) 215-225.
Mariański J., „Struktury grzechu” w ocenie społecznego nauczania Kościoła (Płock: Płocki Instytut Wydawniczy 1998).
Mariański J., Kościół a współczesne problemy społeczno-moralne. Kwestie wybrane (Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 1992).
Mariański J., Mieć czy być? (Kraków: UNUM 1997).
Orszulak F., „Ochrona środowiska naturalnego problemem etycznym współczesnej ludzkości”, Homo Dei 50/4 (1981) 310.
II Polski Synod Plenarny (1991-1999) (Warszawa – Poznań: Pallottinum 2001).
„Rachunek sumienia nie tylko dla ekologów”, http://www.swietostworzenia.pl/czytelnia/14-liturgia/55-rachunek-sumienia-nie-tylko-dla-ekologow [dostęp 27.10.2016].
Skrzypczak R., „Człowiek i świat pod czułym spojrzeniem Boga. Teologiczna lektura encykliki papieża Franciszka «Laudato si'»”, Homo Dei 85/2 (2016) 11-20.
Synowiec J., Na początku. Wybrane zagadnienia Pięcioksięgu (Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1987).
Szafrański L.A., Chrześcijańskie podstawy ekologii (Lublin: Zakład Ekologii Człowieka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1993).
Tatar M., „Ontyczna duchowość stworzenia w perspektywie «Laudato si'»”, Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice «Laudato si'» (red. A. Wysocki) (Warszawa Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2016) 61-82.
Zimoń D., „Troska Kościoła o przyszłość Śląska. List pasterski na uroczystość św. Franciszka”, Chrześcijanin w świecie 18/10 (1986) 109-113.
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
