Jedność w różnorodności: uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w liturgii rzymskiej i hiszpańsko-mozarabskiej
Tomasz Gutowski
Papieski Instytut Liturgiczny w Rzymie , Włochyhttps://orcid.org/0000-0001-6859-8166
Abstrakt
Artykuł podejmuje problem historyczno-teologicznego ukształtowania się uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w dwóch tradycjach liturgicznych: rzymskiej oraz hiszpańsko-mozarabskiej. Analiza koncentruje się na ukazaniu genezy święta, jego ewolucji oraz specyficznych cech tekstów liturgicznych związanych z tą uroczystością w obu rytach. Struktura opracowania obejmuje wprowadzenie, dwie zasadnicze części oraz wnioski. Pierwsza część poświęcona jest historii święta i analizie współczesnych tekstów liturgicznych w rycie rzymskim. Druga część dotyczy analogicznych kwestii w rycie hiszpańsko-mozarabskim. Wnioski zawierają porównanie obu tradycji, ukazując zarówno wspólne tematy teologiczne, jak i różnice wynikające z odmiennych akcentów liturgicznych. W analizie zastosowano metodę analityczną, ograniczając się do tekstów mszalnych obu rytów, bez uwzględnienia czytań biblijnych oraz tekstów brewiarzowych. Kluczowym materiałem były opracowania zbierające dotychczasową literaturę tematu. Główny wniosek wskazuje, że liturgia rzymska i hiszpańsko-mozarabska wyrażają tę samą prawdę wiary i główne tematy teologiczne z nią związane, ale z nieco innym rozłożeniem akcentów. Jedność teologiczna przy jednoczesnej różnorodności liturgicznej podkreśla bogactwo Kościoła i jego zdolność do integracji tradycji, które wzajemnie się ubogacają.
Słowa kluczowe:
liturgia rzymska, liturgia hiszpańsko-mozarabska, Niepokalane Poczęcie, pobożność maryjna, dogmat o Niepokalanym Poczęciu NMP, dogmatyka liturgiczna, teologia liturgicznaBibliografia
Augé. Mattias. 2013 Rok liturgiczny. To sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele. Kraków: Homo Dei.
Brzeziński, Daniel. 2010. „Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki”. Anamentyczny wymiar roku liturgicznego. Toruń: Toruńskie Wydawnictwo Diecezjalne; Pelplin: Bernardinum.
Calabuig, Ignazio. 2000. “Il culto di Maria in Oriente e in Occidente.” In Scientia liturgica. Manuale di liturgia. Tempo e spazio liturgico, edited by Anscar J. Chupungco, 324–332. Vol. 5 of Scientia Liturgica. Manuale di Liturgia. Casale Monferrato: Piemme.
Ihnat, Kati. 2019. “Orígenes y desarrollo de la fiesta litúrgica de la Virgen María en Iberia.” Anuario de Estudios Medievales 49 (2):619–643. (Crossref)
Ivorra, Adolfo. 2017. Liturgia hispano-mozárabe. Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica.
Jan Paweł II. 2003. Encylika Ecclesia de Eucharistia (=EdE)
Jounel, Pierre. 1984. “Il culto di Maria.” In La chiesa in preghiera. Introduzione alla Liturgia. IV. La liturgia e il tempo, edited by Aimé Georgesed Martimort, 157-178. Vol. 4 of La Chiesa in Preghiera. Introduzione alla liturgia. Brescia: Queriniana.
Machalica, Maciej. 2013. “Niepokalane Poczęcie w tradycji pierwszego tysiąclecia Kościoła.” Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 20 (1-2):137–160.
Missale Hispano-Mozarabicum. 1994. Vol. 2. Toledo: Conferencia Episcopal Española; Arzobispado de Toledo. (= MHM).
Missale Romanum ex decreto Cacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instauratum auctoritate Pauli pp. VI promulgatum Ioannis Pauli pp. II cura recognitum. 2002. Editio typica tertia. Città del Vaticano: Typis Vaticanis. (= MR).
Nadolski, Bogusław. 2006. Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum.
Pisarzak, Marian. 2004. “Niepokalane poczęcie NMP w liturgii: aspekt teologiczny i duchowy.” Salvatoris Mater 6 (1):11–51.
Porosło, Krzysztof. 2024. “Mariology in the Euchology of Advent and Christmas in the Hispanic-Mozarabic Rite.” Verbum Vitae 42 (3):643–667. (Crossref)
Roszak, Piotr. 2015 Mozarabowie i ich liturgia. Chrystologia rytu hiszpańsko-mozarabskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Sobór Watykański II. 1963. Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum Concilium (=KL) (Crossref)
Sobór Watykański II. 1964. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (=KK)
Wojtkowski, Julian. 1954. “Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny w oficjach brewiarzowych i formularzach mszalnych Leonarda de Nogarolis i Bernardyna de Bustis.” Ruch Biblijny i Liturgiczny 7 (3–6): 106–138. (Crossref)
Papieski Instytut Liturgiczny w Rzymie https://orcid.org/0000-0001-6859-8166
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
