Walka z gniewem – ósmy stopień „drabiny rajskiej” św. Jana Klimaka
Abstrakt
W artykule przedstawiliśmy myśl Jana Klimaka zawartą w jego dziele Drabina raju na temat gniewu: jego fenomenu, przyczyn i skutków, sposobu walki oraz jej monastycznego kontekstu. Gniew i łagodność według Jana Klimaka wiążą się szczególnie z ósmym stopniem drabiny duchowej prowadzącej do szczytu miłości. Drabina stanowi pewien obraz, metaforę, a kolejności opisywanych zjawisk nie należy rozumieć literalnie. Autor przedstawia rozwój namiętności, który można odnieść także do gniewu: grzech – bezczynność – niedbałość – namiętność – upadek. Dokonuje szczegółowej charakterystyki gniewu jako wady oraz niegniewliwości i łagodności jako cnoty. Opisuje skutki duchowe i moralne gniewu: wzburzenie i gorycz ducha, trudności w modlitwie, stan grzechu, ciemność umysłu. Podstawą walki z gniewem jest wola wyrzeczenia się siebie, to jest miłości własnej. Autor ukazuje też skruchę jako pomocny środek: przyjmowanie w pokorze oskarżeń i różnych przykrości, odmawianie Psalmów, rozważanie Męki Pańskiej, pamięć o śmierci. Zjawisko gniewu rozpatruje w kontekście dwóch form życia monastycznego: wspólnotowego i hezychastycznego.
Słowa kluczowe:
Św. Jan Klimak, , gniew, namiętności, ascezaBibliografia
Johannes Climacus, Scala paradisi (PG 88,632-1164); tł. polskie: Św. Jan Klimak, Drabina raju (tłum. W. Polanowski) (Kęty: M. Derewiecki 2011) 97-329.
Augustinus, Epistulae (red. A. Goldbacher) (CSEL 34/1; 34/2; 44; 57; 58; Wien: P. Tempsky 1895-1898).
Gregorius Nazianzenus, Orationes (PG 35,12-664); tł. polskie: Grzegorz z Nazjanzu Mowy wybrane (red. S. Kazikowski) (Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 1967).
Chryssavgis J., Ascent to Heaven: The Theology of the Human Person according to Saint John of the Ladder (Brookline, MA: Holy Cross Orthodox 1989).
Chryssavgis J., John Climacus: From the Egyptian Desert to the Sinaite Mountain (Aldershot: Ashgate 2004).
Chryssavgis J., „The sources of St John Climacus (c. 580-649)”, Ostkirchliche Studien 37/1 (1988) 3-13.
Chryssavgis J., „The theology of tears in Saint John Climacus”, Sourozh. A Journal of Orthodox Life and Thought 23 (1986) 32-41.
Guerric P., „La pénitence chez Saint Jean Climaque”, Monachisme d'Orient et d'Occident, l'Orient monastique (Abbaye de Lérins: Association des Amis de Senanque 1984) 53-78.
Jasiewicz A., „Wstęp”, Drabina raju (Jan Klimak) (Kęty: M. Derewiecki 2011) 19-96.
Kitchen R., „H. Johnsén, Reading John Climacus: Rhetorical Argumentation, Literary Convention and the Tradition of Monastic Formation, Lund 2007: Lund University”, Zeitschrift für Antikes Christentum 14/2 (2010) 468-471 [recenzja książki].
Saroglou V., „Orgueil, humilité et leurs vicissitudes: une approche psychologique”, Revue Théologique de Louvain 41/4 (2010) 539-562.
Völker W., Scala Paradisi: Eine Studie zu Johannes Climacus und zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen (Wiesbaden: F. Steiner 1968).
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego http://orcid.org/0000-0003-4988-9667
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
