Gniew człowieka w Księdze Mądrości Syracha
Andrzej Piwowar
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttp://orcid.org/0000-0001-9316-1791
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest analizie wypowiedzi Księgi Mądrości Syracha na temat gniewu człowieka. Na początku w sposób syntetyczny autor przedstawił nauczanie ksiąg mądrościowych na temat gniewu ludzkiego. Następnie omówił pole semantyczne gniewu w Syr (słowa pochodzące od rdzeni ὀργ, θυμ i μηνι) koncentrując się na etymologii poszczególnych słów wyrażających gniew (rzeczowników, czasowników oraz przymiotników). W dalszej części artykułu ukazał przyczyny gniewu, o których mówi Syrach oraz wskazał, kto według mędrca podlega gniewowi. Następnie przedstawił skutki gniewu według Syr, środki zaradcze, które pozwolą ustrzec się przed wybuchem gniewu, a na końcu wskazał, co należy czynić, aby ustrzec się gniewu ze strony innych ludzi.
Słowa kluczowe:
gniew, gniew człowieka, Księga Mądrości Syracha, θυμός, ὀργήBibliografia
Adinolfi M., „Il medico in Sir 38,1-15”, Antonianum 62 (1987) 172-183.
Beeks R., Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series 10/1; Leiden – Boston: Brill 2010) I-II.
Beentjes P.C., The Book of Ben Sira in Hebrew. A Text Edition of all Extant Hebrew Manuscripts and a Synopsis of all Parallel Hebrew Ben Sira Texts (VTSup LXVIII; Leiden – New York, NY – Köln: Brill 1997).
Benko S., „Gniew”, Encyklopedia biblijna (red. P.J. Achtemeier) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 1999) 344-345.
Bonora A., „Siracide”, Libri sapienziali e altri scritti (Logos Corso di Studi Biblici 4; Torino: Elle Di Ci 1997) 85-98.
The Book of Ben Sira. Text, Concordance and an Analysis of the Vocabulary (The Historical Dictionary of the Hebrew Language; Jerusalem: The Academy of the Hebrew Language and the Shrine of the Book 1973).
Bussino S., The Greek Additions in the Book of Ben Sira (Analecta Biblica 203; Roma: G&BP 2013).
Büchsel F., „θυμός”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1995) ΙΙΙ, 167-172.
Calduch-Benages N., En el crisol de la pruebra. Estudio exegético de Sir 2,1-18 (Asociación Bíblica Española 32; Estella: Verbo Divino 1997).
Calduch-Benages N. – Ferrer J. – Liesen J., La sabiduría del escriba. Wisdom of the Scribe (Biblioteca Midrásica 26; Estella: Editorial Verbo Divino 2003).
Chlewiński Z. – Nawrot K., „Gniew”, Encyklopedia katolicka (red. P. Hemperek et al.) (Lublin: Wydawnictwo TN KUL 1989) 1161-1163.
Clifford R.J., Proverbs. A Commentary (The Old Testament Library; Louisville, KY: Westminster John Knox Press 1999).
Coggins R.J., Sirach (Guides to Apocrypha and Pseudepigrapha; Sheffield: Sheffield Academic Press 1998).
Egger-Wenzel R., „«Denn harte Knechtschaft und Schande ist es, wenn eine Frau ihren Mann ernährt» (Sir 25,22)”, Der Einzelne und seine Gemeinschaft bei Ben Sira (red. R. Egger-Wenzel – I. Krammer) (Beihefte zur Zeitschrift für die Alttestamentliche Wissenshaft 270; Berlin – New York, NY: De Gruyter 1998) 23-49.
Fasce S., La lode del medico nel libro biblico del Siracide (Genova: ECIG 2009).
Gilbert M., „L’addition de Siracide 1,21. Une énigme”, Palabra, Prodigio, Poesía (red. V. Collado Bertomeu) (Analecta Biblica 151; Roma – Jávea: Editrice PIB 2003) 317-325.
Gilbert M., „L’Écclésiastique: Quel texte? Quelle autorité?”, Revue Biblique 94/2 (1987) 233-250.
Gilbert M., Les cinq livres des Sages (Lire la Bible 129; Paris: CERF 2003).
Grether O. – Fichtner J., „ὀργή. B. The Wrath of Men and the Wrath of God in the Old Testament”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1995) V, 392-409.
Hahn H.C., „Anger. Wrath”, New International Dictionary of New Testament Theology (red. C. Brown) (Grand Rapids, MI: Paternoster Press 1986) I, 105-113.
Hatch E. – Redpath H.A., A Concordance to the Septuagint and the Other Greek Versions of the Old Testament (Including the Apocryphal Books) (Grand Rapids, MI: Baker Books 1998).
Herion G.A., „Wrath of God (OT)”, The Anchor Bible Dictionary (red. D.N. Freedman) (New York, NY – London: Doubleday 1992) VI, 989-996.
Jiménez Hernández E., Il Siracide. Risonanze bibliche (Napoli: Chirico 2006).
Jurewicz O., Słownik grecko-polski (Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2001) I-II.
Kleinknecht H., „ὀργή. A. Wrath in Classical Antiquity”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1995) V, 383-392.
Kondracki A., „Kanoniczność i natchnienie Księgi Syracydesa”, Seminare 13 (1997) 113-120.
Kralka K., Siedem grzechów głównych (Kraków: Esprit 2016).
Księgi greckie. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi i indeksem form podstawowych (tłum. M. Wojciechowski) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2008).
Léon-Dufour X., „Gniew”, Słownik teologii biblijnej (red. X. Léon-Dufour) (Poznań: Pallottinum 1990) 286-293.
Liddell H.G. – Scott R., A Greek-English Lexicon (Oxford: Clarendon Press 1996).
Lust J. – Eynikel E. – Hauspie K., A Greek – English Lexicon of the Septuagint (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 1996) I-II.
Mały słownik języka polskiego (red. E. Sobol) (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1993).
Marböck J., Sirach 1 – 23 (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg – Basel – Wien: Herder 2010).
Mazzinghi L., „«Poi fa’ posto al. Medico, perché ti è necessario» (Sir 38,1-15)”, Parola, spirito e vita 40 (1999) 65-74.
Minissale A., Siracide (Ecclesiastico) (Nuovissima Versione della Bibbia 23; Cinisello Balsamo: San Paolo 2002).
Minissale A., Siracide. Le radici nella tradizione (Leggere oggi la Bibbia 1.17; Brescia: Queriniana 1988).
Montanari F., Vocabolario della lingua greca (Torino: Loerscher 22004).
Moraldi L., „Ira”, Nuovo dizionario di teologia biblica (red. P. Rossano – G. Ravasi – A. Girlanda) (Cinisello Balsamo: San Paolo 1988) 756-759.
Morla Asensio V., Libri sapienziali e altri scritti (Introduzione allo Studio della Bibbia 5; Brescia: Paideia 1997).
Muraoka T., A Greek-English lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole: Peeters 2009).
Muraoka T., A Greek ≈ Hebrew/Aramaic Two-Way Index to the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2010).
Muraoka T., A Syntax of Septuagint Greek (Leuven – Paris – Bristol: Peeters 2016).
Murphy R.E., L’albero della vita. Una esplorazione della Letteratura sapienziale biblica (Biblioteca biblica 13; Brescia: Queriniana 22000).
A New English Translation of the Septuagint. And the Other Greek Translations Traditionally Included Under that Title (red. A. Pietersma – B.G. Wright) (New York, NY – Oxford: Oxford University Press 2007).
Petraglio R., Il libro che contamina le mani. Ben Sirac rilegge il libro e la storia d’Israele (Theologia IV; Palermo: Augustinus 1993).
Piwowar A., „La storia testuale del Libro del Siracide”, Roczniki Teologiczne 1 (2008) 31-53.
Piwowar A., „Zdobycie mądrości według Syracha (Syr 6,18-37). Część II: Poddanie się mądrości i jego skutki (Syr 6,23-31)”, Biblical Annals 5/2 (2015) 319-349.
Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2006).
Potocki S., Księga Przysłów. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (Pismo Święte Starego Testamentu VIII/1; Poznań: Pallottinum 2008).
Potocki S., „Księgi mądrościowe ST”, Wstęp do Starego Testamentu (red. L. Stachowiak) (Poznań: Pallottinum 1990) 384-489.
Potocki S., „Mądrość uczonego w Piśmie”, Mądrość starotestamentalnego Izraela (red. J. Frankowski) (Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych 6; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1999) 161-204.
Romizi R., Greco antico. Vocabolario greco italiano etimologico e raggionato (Bologna: Zanichelli 2007).
Sauer G., Jesus Sirach/Ben Sira (Das Alte Testament Deutsch Apokryphen 1; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2000).
Scaiola D., „Ira”, Temi teologici della Bibbia (red. R. Penna – G. Perego – G. Ravasi) (Cinisello Balsamo: San Paolo 2010) 698-701.
Seneka, Listy moralne do Lucyliusza (tłum. W. Kornatowski) (Kolekcja 6; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PAN, 2010).
Septuaginta czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami (tłum. R. Popowski) (Prymsowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2013).
Septuaginta. Id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes (red. A. Rahlfs) (Stuttgart; Deutsche Bibelgesellschaft 1979) I-II.
Septuaginta Deutsch. Das griechische Alte Testament in deutscher Übersetzung (red. W. Kraus – M. Karrer) (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2009).
Schreiner J., Jesus Sirach 1 – 24 (Die Neue Echter Bibel 38; Stuttgart: Echter 2002).
Skehan P.W. – Di Lella A.A., The Wisdom of Ben Sira (Anchor Bible 39; New York, NY: Doubleday 1987).
Słownik grecko-polski (red. Z. Abramowiczówna) (Warszawa: PWN 1958) I-IV.
Tasker R.V.G., „Wrath”, The New Bible Dictionary (red. J.D. Douglas) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1962) 1341.
Trench R.C., Trench’s Synonyms of the New Testament (Peabody: Hendrickson 2000).
Vigini G., Siracide (Bibbia Paoline 11; Milano: Paoline 2007).
Waltke B.K., The Book of Proverbs. Chapters 1 – 15 (The New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI – Cambridge: Eerdmans 2004).
Zapff B.M., Jesus Sirach 25 – 51 (Die Neue Echter Bibel 39; Stuttgart: Echter 2010).
Ziegler J., Sapientia Iesu Filii Sirach (Septuaginta. Vetus Testamentum Graecum Auctoritate Academiae Scientiarum Gottingensis editum XII/2; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1980).
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II http://orcid.org/0000-0001-9316-1791
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
