"Gniew Boga" według św. Tomasza z Akwinu
Stanisław Zarzycki
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttp://orcid.org/0000-0003-3653-0639
Abstrakt
Autor wychodzi od pytania: Czy Bóg może się gniewać na człowieka?, i zmierza do odpowiedzi na kwestie „gniewu” Boga, wychodząc od zagadnienia poznania Boga. Bytowa odmienność Boga od człowieka są przyczyną tego, że o uczuciowości Boga, w tym o gniewie nie można mówić w sensie właściwym ale jedynie analogicznym do gniewu człowieka. Eksplikacja „gniewu” Boga domaga się zatem syntetycznego ukazania gniewu człowieka, jego motywów, rodzajów i funkcji. W drugiej części artykuł ukazuje pojęcie „gniewu” Boga w sensie metaforycznym, przybliża jego przedmiot i cel. Objaśnia na czym polegał „gniew” Boga wobec pogan opierających się na mądrości ludzkiej, a następnie wobec Żydów pokładających ufność w wartości uczynków Prawa Mojżeszowego. Gniew Chrystusa zostaje ukazany w ramach tajemnicy wcielenia i realności człowieczeństwa Chrystusowego. W końcowej części artykuł przedstawia w jaki sposób św. Tomasz objaśniał „uśmierzenie” „gniewu” Bożego przez akt zadośćuczynienia za grzechy ludzkości dokonany przez Chrystusa w Jego Mece i Ofierze i porównuje tę wykładnię „gniewu” Bożego ze stanowiskiem innych teologów.
Słowa kluczowe:
poznanie Boga, gniew Chrystusa, Boży gniew, Boża dobroć, spełnienieBibliografia
Augustinus, In Joannis Evangelium Tractatus (PL 35,1379-1976) ; tł. polskie: Augustyn, Homilie na Ewangelie i Pierwszy List św. Jana (tł. W. Szołdrski – W. Kania) (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 15; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1977).
Augustinus, De libero arbitrio (PL 32,1221-1310); tł. polskie: Augustyn, „O wolnej woli” [w:] Augustyn, Dialogi filozoficzne (tł. A. Trąbala) (Kraków: Wydawnictwo Znak 1999) 487-649.
Augustinus, De Cititate Dei (PL 41,13-804); tł. polskie: Augustyn, Państwo Boże (tł. W. Kubicki) (Kęty: Wydawnictwo ANTYK 1998).
Balthasar H.U. von, „Crucifixus etiam pro nobis”, Communio Krzyż Chrystusa 4 (1981) 18-28.
Balthasar H.U. von, Teodramatyka (tł. W. Szymona) (Kraków: Wydawnictwo M 2003) II.
Balthasar H.U. von, Teologa Misterium Paschalnego (tł. E. Piotrowski) (Kraków: Wydawnictwo WAM 2001).
Bejze B., „Filozoficzne rozumienie istoty Boga”, O Bogu i człowieku. Problemy filozoficzne (red. B. Bejze) (Warszawa: Wydawnictwo SS. Loretanek-Benedyktynek 1968) 105-120.
Cantalamessa R., Nasze życie poddane Chrystusowi (tł. M. Paździor) (Kraków: Wydawnictwo M 1995).
Hryniewicz W., Chrystus nasza Pascha. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej (Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1987) I.
Galot J., „La realité de la souffrance de Dieu”, Nouvelle Revue Théologique 101 (1979) 224-245.
Galot J., Wybrane zagadnienia z teologii współczesnej (tł. J.D. Szczurek) (Kraków: Wydawnictwo WAM 1994).
Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu (tł. J. Rybałt) (Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1998).
Jaroszyński P., „Metafora a prawda”, Roczniki Filozoficzne 39-40 (1991-1992) 337-345.
Huzarek T., Tomasza z Akwinu teoria afektywnego poznania Boga oraz jej filozoficzne i teologiczne założenia (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2012).
Krąpiec M.A., „Rola analogii w teologii”, Dogmatyka katolicka. Tom Wstępny (red. W. Granat) (Lublin: TN KUL 1965) 163-178.
Marciniak K, „Św. Anzelm z Canterbury (1033-1109)”, Drogi zbawienia. Od Biblii do Soboru (red. B. Przybylski) (Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha 1970) 387-392.
Miggelbrink R., Gniew Boży. Znaczenie pewnej gorszącej tradycji biblijnej (tł. A. Wałęcki) (Kraków: Wydawnictwo WAM 2005).
Nicolas J.-H., Sintesi dogmatica. Dalla Trinità alla Trinità (Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1991) I.
Dionysius Areopagita, De Coelesti Hierarchia (Paris: J.-P Migne 1857); tł. polskie: Pseudo-Dionizy Areopagita, „Hierarchia niebiańska”, [w:] Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne (tł. M. Dzielska) (Kraków: Wydawnictwo ZNAK 1999) II, 45-114.
Romaniuk K., List do Rzymian. Wstęp – przekład z oryginału (Poznań – Warszawa: Pallottinum 1978).
Seidl H., „De l’immutabilité de Dieu dans l’act de la création et dans la relation avec les hommes”, Revue Thomiste 9 (1987) 615-629.
Tauler J., Kazania (tł. W. Szymona) (Poznań: W drodze 1985).
Thomas Aquinas, Liber de Veritate Catholicae Fidei contra errores Infidelium qui dicitur summa contra gentiles (red. C. Pera – P. Marc – P. Caramello) (Turin – Rome: Marietti 1961) I-III; tł. polskie: Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles. Prawda wiary chrześcijańskiej w dyskusji z poganami, innowiercami i błądzącymi (tł. Z. Włodek – W. Zega) (Poznań: W drodze 2003) I-II.
Thomas Aquinas, Summa theologica (Taurini: Marietti 1939); tł. polskie: Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna (Londyn: Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1962-1986) I-III.
Thomas Aquinas, Super Epistolam ad Romanos (red. R. Cai) (Turin: Marietti 1953); tł. polskie: Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Rzymian (tł. J. Salij) (Poznań: W Drodze 1987).
Torrell J.P., Święty Tomasz z Akwinu. Mistrz duchowy (tł. A. Kuryś) (Poznań – Warszawa: Wydawnictwo W drodze 2003).
Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1986) II.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
