Gniew Boga a hermeneutyka krzyżokształtna. Gregora A. Boyda apologetyczna lektura starotestamentalnych tekstów o przemocy nakazanej przez Boga
Jacek Stefański
Wigierski Areopag Nowej Ewangelizacji , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9694-1419
Abstrakt
Problem przemocy nakazanej przez Boga w Starym Testamencie został już podjęty przez liczne publikacje. Spośród nich opracowanie G.A. Boyda jest nowatorskie, ponieważ wyodrębnia doświadczenie Chrystusowego krzyża jako punkt odniesienia, w świetle którego należy odczytać wszystkie nawiązania do Bożego nakazu przemocy w Starym Testamencie. Boyd dostrzega w Chrystusowym przyzwoleniu na ukrzyżowanie dowód na Bożą uległość, która w podobny sposób staje się przyzwoleniem na zniekształcony obraz Boga przedstawiony przez natchnionych autorów Starego Testamentu. Boyd zwraca uwagę, że każdy starotestamentowy opis relacjonujący nakaz przemocy przez Boga należy ocenić pod względem zgodności z uległością Syna Bożego na krzyżu. Jeżeli dany starotestamentowy opis odzwierciedla tę samą uległość, to znaczy – według Boyda – że jest właściwym obrazem Boga. Jeżeli nie, to znaczy, że obraz został wypaczony w wyniku grzeszności natchnionego autora i wpływu kultury, w której był osadzony. Teza Boyda jest jednak dyskusyjna, bo prowadzi do pytania, czy krzyż powinien być jedynym kryterium hermeneutycznym dla uwiarygodnienia starotestamentowego obrazu Boga nakazującego przemoc. Ponadto problematycznym założeniem Boyda jest przekonanie, że zamysł objawiającego się Stworzyciela może być sprzeczny ze zrozumieniem tego zamysłu przez natchnionego autora. Boyd patrzy na starotestamentowe zapisy działania Boga przez pryzmat myślenia człowieka XXI wieku, nie biorąc pod uwagę ludzkiej odpowiedzialności za grzech oraz wiecznych konsekwencji grzesznego czynu. Gdy do tego dochodzą niektóre spekulacje Boyda, które nie zawsze mają swoje potwierdzenie w tekście biblijnym, jego teza znacznie się osłabia.
Słowa kluczowe:
gniew Boga, przemoc w Starym Testamencie, Krzyż, Chrystologia, „herem”, otwarty teizmBibliografia
Augustyn, Retractiones (PL 32,583-656).
Benedykt XVI, Adhortacja „Verbum Domini” (Kraków: Wydawnictwo M 2010).
Boyd G.A., Crucifixion of the Warrior God. Interpreting the Old Testament’s Violent Portraits of God in Light of the Cross (Minneapolis, MN: Fortress Press 2017) I-II.
Boyd G.A., God of the Possible. A biblical Introduction to the Open View of God (Grand Rapids, MI: Baker Books 2000).
Copan P., Is God a Moral Monster? Making Sense of the Old Testament God (Grand Rapids, MI: Baker Books 2011).
Copan P. – Flannagan M., Did God really Command Genocide? Coming to Terms with the Justice of God (Grand Rapids, MI: Baker Books 2014).
Dąbek T.M., Niezrozumiałe fragmenty Biblii (Kraków: Petrus 2015).
Duran A.M., Why Apologize for the Spanish Inquisition? (Chicago, IL: Eric Gladkowski 2000).
Fleischer M.C., The Old Testament Case for Nonviolence (Oklahoma City, OK: Epic Octavius the Triumphant 2018).
Giszczak M., Light on the Dark Passages of Scripture (Huntington, IN: Our Sunday Visitor 2015).
Hahn S., Catholic Bible Dictionary (New York, NY: Doubleday 2009).
Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio” (Poznań: Pallottinum 1998).
Livius T., The Blessed Virgin Mary in the Fathers of the First Six Centuries (London: Burns and Oates 1893).
Moczar D., Seven Lies about Catholic History. Infamous Myths about the Church’s Past and How to Answer Them (Charlotte, NC: TAN Books 2012).
O’Carroll M., Theotokos. A Theological Encyclopedia of the Blessed Virgin Mary (Collegeville, MN: Wipf & Stock 1982).
Portalie E., A Guide to the Thought of St. Augustine (London: Henry Regnery Company 1960).
Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat (Kielce: Instytut Teologii Biblijnej Verbum 2014).
Sobór Watykański II, „Konstytucja Dogmatyczna o Objawieniu Bożym”, Sobór Watykański II. Konstytucje – Dekrety – Deklaracje. Tekst polski (Poznań: Pallottinum 31986) (KO).
Verschuuren G.M., Five Anti-Catholic Myths: Slavery, Crusades, Inquisition, Galileo, Holocaust (Kettering: OH Angelico Press 2015).
Walton J.H., Covenant, Retribution and the Fate of the Canaanites (Downers Grove, IL: InterVarsity Press 2017).
Wesselschmidt Q.F., Psalms 51-150 (Ancient Christian Commentary on Scripture. Old Testament VIII; Downers Grove, IL: InterVarsity Press 2007).
Wigierski Areopag Nowej Ewangelizacji
ks. dr Jacek Stefański, urodzony w Izraelu w 1966 r. W 1982 r. wyemigrował z Izraela do Stanów Zjednoczonych (New Jersey). Święcenia kapłańskie otrzymał w 1994 r. w Camden (New Jersey) i posługiwał w tejże diecezji jako wikariusz oraz kapelan szpitalny. Wyemigrował do Polski w 2000 r. W 2007 doktoryzował się na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie rozprawy pt. Proces poznawania Boga w Księdze Jonasza. Jest kapłanem diecezji ełckiej, biblistą, byłym wieloletnim ojcem duchownym kleryków w WSD w Kaliszu oraz wykładowcą Pisma świętego i języka hebrajskiego. Obecnie posługuje jako kierownik duchowy i zajmuje się formacją rekolekcyjną oraz biblijną w Wigierskim Areopagu Nowej Ewangelizacji mieszczącym się w pokamedulskim klasztorze w Wigrach.
https://orcid.org/0000-0001-9694-1419Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
