Terminologia gniewu w Septuagincie
Barbara Strzałkowska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa , Polskahttp://orcid.org/0000-0002-6306-4322
Abstrakt
Niniejszy artykuł omawia wybrane aspekty terminologii dotyczącej gniewu w Biblii Greckiej. Septuaginta używa zasadniczo dwóch terminów określających gniew: θυμός i ὀργή (bardzo rzadko innych). Oba używane są w LXX zamiennie i, jak się wydaje, bez żadnego klucza zarówno na określenie gniewu Boga, jak i ludzi oraz zwierząt. Artykuł omawia oba terminy wraz z ich etymologią i występowaniem w klasycznej literaturze greckiej, ukazując, że słownictwo LXX nawiązuje zarówno do klasycznej filozofii i literatury (gdzie temat gniewu jest podejmowany niejednokrotnie, już w najstarszych pismach), jak i do tradycji żydowskiej (używając w przekładzie hebraizmów i charakterystycznych dla Biblii Hebrajskiej zwrotów). Artykuł ukazuje zarazem, że na poziomie terminologicznym i pojęciowym terminologia LXX dotycząca gniewu wywarła wpływ także na Nowy Testament.
Słowa kluczowe:
zagniewanie, terminologia grecka, LXX, grecka literatura klasyczna, θυμός, ὀργή, gniew, SeptuagintaBibliografia
Ancient Anger: Perspectives from Homer to Galen (red. S. Braund – G.W. Most) (Yale Classical Studies 32; Cambridge et al.: Cambridge University Press 2003).
Baran G.M., „Gniew Boży a gniew ludzki w świetle terminologii Pierwszej i Drugiej Księgi Machabejskiej”, Verbum Vitae 33 (2018) 59-92.
Büchsel F., „qumo,j”, Grande Lessico del Nuovo Testamento (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Brescia: Paideia 1968) IV, 589-602.
Chantraine P., Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots (Paris: Éditions Klincksieck 1970) II-III.
Colères et repentirs divins: actes du colloque organisé par le Collège de France, Paris, les 24 et 25 avril 2013 (red. J.-M. Durand – L. Marti – T. Römer) (Orbis Biblicus et Orientalis 278; Fribourg: Academic Press – Göttingen: Vandenhoeck et Ruprecht 2015).
Dahlberg B.T., „Wrath of God”, The Interpreter’s Dictionary of the Bible (red. G. Buttrick) (Nashville – New York: Abingdon Press 1992) IV, 903-908.
Divine Wrath and Divine Mercy in the World of Antiquity (red. R.G. Kratz – H. Spieckermann) (Forschungen zum Alten Testament 33; Tübingen: Mohr Siebeck 2008).
Grether O. – Fichtner J., „ovrgh, [L’ira di Dio nei LXX]”, Grande Lessico del Nuovo Testamento (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Brescia: Paideia 1968) VIII, 1151-1160.
Grimas A.J., De la colère: étude sémantique lexicale (Documents de recherche – Groupe de recherches sémio-linguistiques 27; Paris: Groupe de recherches sémiolinguistiques 1981).
Gruber M.I., „Nonverbal Indications of Anger”, Aspects of Nonverbal Communication in the Ancient Near East (Studia POHL 12/II; Roma: Pontificio Istituto Biblico 1980) 480-553.
Hanson A.T., The Wrath of the Lamb (London: Wipf & Stock 1957).
Hatch E. – Redpath H.A. et al., A Concordance to the Septuagint and the Other Greek Versions of the Old Testament (Including the Apocryphical Books) (Grand Rapids, MI: Baker Academic 2005).
Irmscher J., Götterzorn bei Homer (Lipsk: Harrassovitz 1950).
Kleinknecht H., „ovrgh, [L’ira nel’antichità classica]”, Grande Lessico del Nuovo Testamento (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Brescia: Paideia 1968) VIII, 1075-1103.
Kövecses Z., Metaphors of Anger, Pride, and Love: A Lexical Approach to the Structure of Concepts (Amsterdam: John Benjamins Publishing Company 1986).
Lehrs K., De Aristarchi Studiis Homericis (Lipsk: Regimontii Prussorum 1865).
Liddel H.G. – Scott R., Greek-English Lexicon with a Revised Supplement (Oxford: Clarendon Press 1996).
Lust J. – Eynikel E. – Hauspie K., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 1992) I-II.
Muraoka T., „Hosea V in the Septuagint version”, Abr-Nahrain 24 (1986) 12-138.
Muraoka T., „Pairs of Synonyms in the Septuagint Psalms”, The Old Greek Psalter. Studies in Honour of Albert Pietersma (red. A. Pietersma – R.J.V. Hiebert – C.E. Cox – P.J. Gentry) (Journal for the Study of the Old Testament Supplement Series 332; Sheffield: Sheffield Academic Press 2001) 36-43.
Muraoka T., „Apports de la LXX dans notre comprehension de l’hébreu et du grec et de leur vocabulaire”, L’apport de la Septante aux études sur l’Antiquité. Actes du colloque de Strasbourg, 8-9 novembre 2002 (red. J. Joosten – P. Le Moigne) (Lectio Divina 203; Paris: Cerf 2005) 57-68.
Muraoka T., „Gleanings of a Septuagint lexicographer”, Bulletin of International Organization for Septuagint and Cognate Studies 38 (2001) 101-108.
Muraoka T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole: Peeters 2009).
Pharr C., Homeric Greek. A Book for Beginners (Boston, MA – New York, NY – Chicago, IL: D.C. Heath & Co. Publishers 1920).
Schmidt J.H., Synonymik der griechischen Sprache (Lipsk: B.G. Teubner 1876-1886) III.
Stählin G., „ovrgh, [L’ira umana ed ira Divina nel N.T.]”, Grande Lessico del Nuovo Testamento (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Brescia: Paideia 1968) VIII, 1176-1254.
Strzałkowska B., „Terminologia «Gniewu Bożego» w Biblii Hebrajskiej”, Colloquia Theologica Ottoniana 3/1 (2003) 47-65.
Strzałkowska B., Mowy Elihu (Hi 32-37) oraz ich reinterpretacja w Biblii Greckiej (Rozprawy i Studia Biblijne 35; Warszawa: Vocatio 2009).
Tasker R.V.G., The Biblical Doctrine of the Wrath of God (London: The Tyndale Press 1951).
Travis S.H., „Wrath of God – New Testament [Wrath of God]”, The Anchor Bible Dictionary (red. D.N. Freedman) (New York: Doubleday 1992) VI, 996-998.
Trench R.C., Synonyms of the New Testament (Grand Rapids, MI: Baker Books 1953).
Valpy F.E.J., The Etymology of the Words of the Greek Language. In Alphabetical Order, With the Omission Generally of Plants, and Sometimes of the More Uncommon Animals (London: Longman, Green, Longman and Roberts 1860).
Wharton E.R., Etyma Graeca. An Etymological Lexicon of Classical Greek (London: Percival & Co. 1890).
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa
Barbara Strzałkowska, doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii biblijnej, wykładowca Pisma Świętego na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Szczególne zainteresowania: Septuaginta (geneza, charakter przekładu, interpretacja), literatura mądrościowa Starego Testamentu, szczególnie Księgi Hioba i Księgi Przysłów, w ich hebrajskiej i greckiej tradycji.
http://orcid.org/0000-0002-6306-4322Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
