Pośmiertna kara w ujęciu Czwartej Księgi Machabejskiej
Grzegorz Mariusz Baran
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4160-8907
Abstrakt
Jedną z kwestii teologicznych Czwartej Księgi Machabejskiej jest kara pośmiertna, której istotę autor tego dzieła ukazał w odniesieniu do Antiocha IV Epifanesa. Celem artykułu jest wykazanie, że autor Czwartej Księgi Machabejskiej miał na uwadze wieczny wymiar tej kary. Podjęte zamierzenie zostanie realizowane na podstawie analizy terminów (przymiotniki: ἀκαταλύτος, αἰώνιος; rzeczownik αἰών) oraz form czasownikowych (zob. 4 Mch 18,5; 18,22), które opisują pośmiertną karę Antiocha IV. Przeprowadzone analizy pozwolą uchwycić zarówno wymiar, jak i charakter pośmiertnej retrybucji w ujęciu Czwartej Księgi Machabejskiej.
Słowa kluczowe:
Czwarta Księga Machabejska, kara pośmiertna, kara wiecznaBibliografia
Anderson, H., „4 Maccabees. A New Translation and Introduction”, The Old Testament Pseudepigrapha. II. Expansions of the “Old Testament” and Legends, Wisdom and Philosophical Literature, Prayers, Psalms and Odes, Fragments of Lost Judeo-Hellenistic Works (red. J.H. Charlesworth) (ABRL; New York et al.: Doubleday 1985) 531-564.
Aristoteles, De coelo. De generatione et corruptione (red. C. Prantl) (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana; Lipsiae: Teubneri 1881); tł. polskie K. Leśniak et al.: Arystoteles, O niebie; O powstawaniu i niszczeniu; Meteorologika; O świecie; Metafizyka (Dzieła Wszystkie 2; Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1990).
Auerbach, M., Golias, M., Gramatyka grecka, wyd. 4 (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985).
Baran, G.M., „Obraz Boga w przekazie Czwartej Księgi Machabejskiej”, Biblical Annals 6/3 (2016) 419-457.
Baran, G.M., Życie i śmierć Antiocha IV Epifanesa w przekazach pozabiblijnych i biblijnych. Historia i teologia (Tarnów: Biblos 2015).
Bednarz, M., 1-2 List do Tesaloniczan. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB.NT 13; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2007).
Breitenstein, U., Beobachtungen zu Sprache, Stil und Gedankengut des Vierten Makkabäerbuchs (Basel – Stuttgart: Schwabe 1976).
Bruce, F.F., 1 and 2 Thessalonians (WBC 45; Waco, TX: Word Books 1982).
Collins, A.Y. – Attridge H.W., Mark (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress Press 2007).
Deissmann, A., „Das sogen. Vierte Buch der Makkabäer”, Die Apokryphen und Pseudepigraphen des Alten Testaments. II. Die Pseudepigraphen des Alten Testaments (red. E. Kautzsch) (Tübingen – Freiburg – Leipzig: Mohr 1900) 149-177.
Dupont-Sommer, A., Le Quatrième Livre des Machabées. Introduction, traduction et notes (Paris: Champion 1939).
Ego, B., „God’s Justice – The «Measure for Measure» Principle in 2 Maccabees”, The Book of the Maccabees. History, Theology, Ideology. Papers of the Second International Conference on the Deuterocanonical Pápa, Hungary, 9-11 June 2005, (red. G. Xeravits – I. Zsengellér) (JSJSup 118; Leiden: Brill 2007) 141-154. (Crossref)
Epictetus, Dissertationes ab Arriano digestae (red. H. Schenkl) (Biblitheca Sriptorum Graecorumet Romanorum Teubneriana; Lipsiae: In Aedibus B.G. Teubneri 1916); tł. L. Joachimowicz: Epiktet, Diatryby. Encheiridion (Biblioteka Klasyków Filozofii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961).
Hadas, M. (tł. i red.), The Third and Fourth Books of Maccabees (JAL 3; New York: Harper & Brothers 1953).
Jasiński A.S., „Αἰών w Nowym Testamencie”, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 33/1 (1986) 79-99.
Jasiński, A.S., Według postanowienia wiecznego Boga. Aionios w Nowym Testamencie (Rozprawy i Opracowania. Diecezjalny Instytut Pastoralny 5; Opole: [s.n.] 1991).
Jurewicz, O. (oprac.), Słownik grecko-polski (Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2000-2001) I-II (=SGP).
Keizer, H.M., Life Time Entirety. A Study of ΑΙΩΝ in Greek Literature and Philosophy, the Septuagint and Philo, https://books.google.pl/books/about/Life_Time_Entirety_A_Study_of_AION_in_Gr.html?id=l-SmshbeyUsC&redir_esc=y [dostęp: 02.05.2019].
Klauck, H.-J., 4. Makkabäerbuch (JSHRZ 3/6, Gütersloh: Mohn 1989).
Koehler, L. – Baumgartner, W. – Stamm, J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski (red. wyd. pol. P. Dec) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2008) I-II (=KBS).
Kraus Reggiani, C., 4 Maccabei (Commentario Storico ed Esegetico all’Antico e al Nuovo Testamento 1; Genova: Marietti 1992).
Lang, F., „πῦρ [etc.]”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel, G. Friedrich; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1983) VI, 928-952
Liddell, E.G. – Scott, R. – Jones, H.S., Greek-English Lexicon. With a revised supplement, (Oxford: Clarendon Press 1996) (=LSJ).
Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2009) (=GELS).
Muraoka, T., A Greek-Hebrew/Aramaic Two-Way Index to the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2010).
Parchem, M., „Periodyzacja historii w Księdze Daniela”, Verbum Vitae 35 (2019) 121-144. (Crossref)
Philo Alexandrinus, Opera quae supersunt. (red. L. Cohn - P. Wendland) (Berolini: Typis et Impensis Georgii Reimeri 1898) III.
Plato, Dialogi secundum Thrasylli Tetralogias dispositi (red. C.F. Hermann) (Biblitheca Sriptorum Graecorumet Romanorum Teubneriana; Lipsiae: In Aedibus B.G. Teubneri 1907) IV; tł. W. Witwicki: Platon, Dialogi (przeł. wstępy i objaśnienia) (Biblioteka Europejska; Kęty: Wydawnictwo „Antyk” 1999) II.
Popowski, R. (tł.), Septuaginta czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami, wyd. 2 (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 2014).
Procksch, O. – Büchsel, F., „λύω [etc.]”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1985) IV, 328-356.
Renehan, R., „The Greek Philosophical Background of Fourth Maccabees”, Rheinisches Museum für Philologie 115 (1972) 223-238.
Sasse, H., „αἰών, αἰώνιος”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1983) I, 197-209.
Scarpat, G., Quarto libro dei Maccabei. Testo, traduzione, introduzione e commento (nota historyczna G. Firpo) (Biblica. Testi e Studi 9; Brescia: Paideia 2006).
deSilva, D.A., 4 Maccabees (Guides to Apocrypha and Pseudepigrapha 7; Sheffield: Sheffield Academic Press 1998).
Townshend, R.B., „The Fourth Book of Maccabees”, The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament. II. Pseudepigrapha (red. R.H. Charles) (Oxford: Clarendon Press 1964) 653-685.
de Vaux, R., Instytucje Starego Testamentu (tł. T. Brzegowy) (Poznań: Pallottinum 2004) I-II.
Wojciechowski, M., Apokryfy z Biblii greckiej. 3 i 4 Księga Machabejska, 3 Księga Ezdrasza, oraz Psalm 151 i Modlitwa Manassesa (RSB 8; Warszawa: Vocatio 2001).
Zmorzanka, A.Z., „Eon – Aion”, Powszechna encyklopedia filozofii (red. A. Maryniarczyk et al.) (Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2002) III, 177-178.
Zorell, F., Lexicon hebraicum Veteris Testamenti (Roma: Editrice Pontificio Instituto Biblico 1989).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie
Ks. Grzegorz M. Baran, prezbiter diecezji tarnowskiej; doktor teologii biblijnej (KUL, 2008) oraz doktor filologii klasycznej z zakresu literaturoznawstwa (KUL, 2010); członek Stowarzyszenia Biblistów Polskich; wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie – Sekcja w Tarnowie. Główny obszar zainteresowań: greckie księgi Starego Testamentu (zwłaszcza Księgi Machabejskie).
https://orcid.org/0000-0002-4160-8907Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
