Jaki grzech, taka i kara. Śmierć jako odpłata za grzech według Drugiej Księgi Machabejskiej
Łukasz Laskowski
Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0087-300X
Abstrakt
Artykuł zawiera analizy obecnego w Drugiej Księdze Machabejskiej charakterystycznego sposobu kompozycji epizodów o śmierci grzeszników. Umierają oni w sposób, który uwydatnia związek ich zgonu z popełnianymi wcześniej grzechami. Osobnym tematem jest historia Antiocha IV Epifanesa. Król ten skonał jako buntownik przeciw Bogu. Autor połączył tu analizowany motyw z legendami o theomachoi. Antioch nie będzie miał udziału w zmartwychwstaniu do życia, gdy ciała świętych zostaną odrodzone, a utracone części ciała przywrócone. Taki sposób interpretacji historii jest wynikiem katechetycznych tendencji księgi.
Słowa kluczowe:
2 Mch, kara, grzech, historiografia, Jazon, Menelaos, Antioch Epifanes, Andronik, Lizymach, Kallistenes, NikanorBibliografia
Abramowiczówna, Z. (red.), Słownik grecko-polski (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958) I.
Baran, G.M., „Arcykapłan Jazon i jego zamierzenia wobec Jerozolimy w świetle Ksiąg Machabejskich”, Biblical Annals 3 (2013) 261-284.
Baran, G.M., „Karanie narodu żydowskiego jako wymiar Bożej paideia według Drugiej Księgi Machabejskiej”, Śląskie Studia Teologiczno-Historyczne 49/2 (2016) 408-429.
Baran, G.M., Życie i śmierć Antiocha IV Epifanesa w przekazach pozabiblijnych i biblijnych. Historia i teologia (Tarnów: Biblos 2015).
Bickerman, E.J., Institutions des Séleucides (Paris: Geuthner 1938). (Crossref)
Bieberstein, K., „Daphne”, Brill’s New Pauly. Encyclopaedia of the Ancient World. IV. Antiquity (red. H. Cancik et al.) (Leiden – Boston, MA: Brill 2004) 80-81.
Doran, R., 2 Maccabees: A Critical Commentary (Hermeneia; Augsburg: Fortress Publishers 2012).
Ego, B., „God’s justice – The “Measure for Measure” Principle in 2 Maccabees”, The Books of the Maccabees: History, Theology, Ideology (red. G. Xeravits – J. Zsengellér) (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 118, Leiden – Boston: Brill 2007), 141-154. (Crossref)
Flavius Iosephus, Opera (BibleWorks9).
Goldstein, J.A., II Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 41A; Garden City, NY: Doubleday 1983). (Crossref)
Gryglewicz, F., Księgi Machabejskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu 6/4; Poznań: Pallottinum 1961).
Habicht, C., 2. Makkabäerbuch (Jüdische Schriften aus hellenistisch-römischer Zeit 1/3; Gütersloh: Mohn 1979).
Hall, R.G., „Epispasm. Circumcision in Reverse”, Bible Revue 8/4 (1992) 52-57.
Hanhart, R. (red.), Maccabaeorum liber II, copiis usus quas reliquit Werner Kappler (Septuaginta 9, 2; Göttingen: Vanderhoeck & Ruprecht 1976).
von Harnack, A., Medizinisches aus der ältesten Kirchengeschichte (Texte und Untersuchungen 8; Leipzig: Hinrichs 1892).
Laskowski, Ł., Druga Księga Machabejska. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 14/3, Częstochowa: Święty Paweł 2018).
Laskowski, Ł., „Porneia a kult w Liście Jeremiasza (Ba 6) i Drugiej Księdze Machabejskiej”, Gloriam praecedit humilitas (red. M. Szmajdziński) (Częstochowa: Regina Poloniae 2015) 367-389.
Laskowski, Ł., „Troska Boga o świątynię a stan duchowy wspólnoty według Drugiej Księgi Machabejskiej”, Veritati et Caritati 9 (2017) 11-33.
Laskowski, Ł., „Wychowawcze działanie Boga wobec Narodu Wybranego jako znak miłosierdzia według Drugiej Księgi Machabejskiej”, Bądźcie świadkami miłosierdzia (red. R. Ceglarek – A. Kuliberda) (Częstochowa: Regina Poloniae 2017) 33-50.
Lemański, J., „Źródła i podstawy idei zmartwychwstania w Drugiej Księdze Machabejskiej (2 Mch 7)”, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 8 (2003) 185-203.
Lorek, P., „Od ludzkiej przypadłości po boską karę. Śmierć i życie pozagrobowe Antiocha IV Epifanesa w wybranych pismach starożytnych”, Theologica Wratislaviensia 3 (2008) 23-29.
Mędala, S., Ewangelia według świętego Jana. Rozdziały 1–12 (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 4/1, Częstochowa; Święty Paweł 2010).
Nawrot, J., „Czy w 2 Mch jest mowa o zmartwychwstaniu?”, Zmartwychwstał prawdziwie (red. A. Paciorek – A. Tronina – P. Łabuda) (Scripturae Lumen 2; Tarnów: Biblos 2010) 79-95.
Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska. Rozdziały 1,1–6,16 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 14/1; Częstochowa: Święty Paweł 2016).
Nestle, W., „Legenden vom Tode der Gottesverächter”, Archiv für Religionswissenschaft 33 (1936) 246-269.
Parchem, M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 26; Częstochowa: Święty Paweł 2008).
Polybius, The Histories (tł. i red. W.R. Paton) (Loeb Classical Library; Cambridge, MA: Harvard University Press – London: Heinemann 1960) I-VI.
Scholl, R., Corpus der ptolemäischen Sklaventexte (Forschungen zur Antiken Sklaverei 1; Stuttgart: Frans Steiner Verlag 1990).
Schwartz, R.D., 2 Maccabees (Commentaries on Early Jewish Literature; Berlin – New York: Gruyter 2008). (Crossref)
Tcherikover, V.A., „Palestine Under the Ptolemies. A Contribution to the Study of the Zenon Papyri”, Mizraim 4-5 (1937) 9-90.
Tronina, A., Druga Księga Kronik. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 10/2; Częstochowa: Święty Paweł 2016).
Tronina, A., Księga Kapłańska. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 3; Częstochowa: Święty Paweł 2006).
Tułodziecki, T., „Zmartwychwstanie męczenników według 2 Mch 7”, Verbum Vitae 15 (2009) 85-98. (Crossref)
Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej
Ks. Łukasz Laskowski, prezbiter Archidiecezji Częstochowskiej, studiował biblistykę i filologię klasyczną w Polsce, Izraelu i we Włoszech, absolwent KUL i rzymskiego Biblicum, doktor teologii (biblistyka) i nauk humanistycznych (literaturoznawstwo). Tłumacz dzieł starożytnych, autor m.in. komentarza do Drugiej Księgi Machabejskiej. Wykłada w seminarium oraz w częstochowskiej sekcji licencjackiej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
https://orcid.org/0000-0002-0087-300XLicencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU