Prawo publiczne a prawo prywatne – wybrane uwagi teoretyczne na temat hybrydyzacji instytucji prawnych
Bartosz Liżewski
Universytet Marii Curie-Skłodowskiej , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-5642-8570
Abstrakt
Artykuł stanowi teoretyczną refleksję dotyczącą hybrydyzacji instytucji prawnych we współczesnym polskim porządku prawnym. Już od czasów rzymskich w kontynentalnej Europie utrwalił się podział prawa na publiczne i prywatne. Z jednej strony podział ten jest w nauce prawa utrwalony i edukacyjnie użyteczny. Z drugiej strony jest on przedmiotem licznych sporów i kontrowersji. Powstało wiele teoretycznych koncepcji podziału prawa na publiczne i prywatne. Różnią się one od siebie określeniem kryteriów podziału prawa. Najczęściej wskazywane jest kryterium interesu, kryterium podmiotowe (równorzędności i nierównorzędności podmiotów), kryterium ochrony prawa zwane również kryterium sposobu dochodzenia roszczeń i inne. Wszystkie te kryteria są jednak ułomne. Nie da się na podstawie jakiegokolwiek kryterium dokonać kwalifikacji wszystkich przepisów systemu prawa. Po pierwsze dlatego, że pozostanie grupa przepisów, których nie można zaliczyć ani do prawa publicznego ani prywatnego (na podstawie wskazanego kryterium). Po drugie dlatego, że istnieją takie przepisy, które należy zakwalifikować do prawa publicznego i jednocześnie do prawa prywatnego. Te przepisy tworzą hybrydowe instytucje prawne, które łączą cechy prawa publicznego i prywatnego. Realizują one zarówno interes zbiorowości, jak indywidualny. Zapewniają korzyść i jednostce i sferze publicznej. Wyznaczają one tzw. prawo publiczno-prywatne. Do hybrydowych instytucji prawnych zaliczmy: partnerstwo publiczno-prywatne porozumienie w sprawie ustalenia cen transakcyjnych, układ likwidacyjny, obowiązki informacyjne w umowach z udziałem konsumentów i inne. Hybrydowe instytucje prawne wyznaczają jeden z współczesnych paradygmatów konstrukcji systemu prawa.
Słowa kluczowe:
prawo publiczne, prawo prywatne, instytucja prawna, hybrydyzacja instytucji prawnychBibliografia
Cieślak R. red., Partnerstwo publiczno-prywatne. 100 pytań, wyjaśnień, interpretacji, Warszawa 2014, s. 360.
Duszka-Jakimko H., Alternatywne rozwiazywanie sporów. Pomiędzy instrumentalnym a komunikacyjnym paradygmatem prawa, Opole 2016, s. 226.
Helios J., Publicyzacja prawa prywatnego – prywatyzacja prawa publicznego w kontekście rozważań nad prawem europejskim, Przegląd Prawa i Administracji XCII, Wrocław 2013, s. 11- 36.
Izdebski H., Elementy teorii i filozofii prawa, Wydanie 2, Warszawa 2011, s. 354.
Jamróz A., Wprowadzenie do prawoznawstwa, Wydanie 2, Warszawa 2011, s. 254.
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 1986, s. 538.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 1970, s. 979.
Korybski A., Leszczyński L., Stanowienie i stosowanie prawa. Elementy teorii, Warszawa 2015, s. 186.
Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1986, s. 499.
Lemonnier M., Prawo publiczne a prawo prywatne. Uwagi prawnoporównawcze na podstawie prawa francuskiego, Studia Prawno-Ekonomiczne, t. C, Łódź 2016, s. 67-77.
Mikłaszewicz P., Obowiązki informacyjne w umowach z udziałem konsumentów na tle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008, s. 376.
Miodek J., Słownik ojczyzny polszczyzny, Opracowanie M. Zaśko-Zielińska, T. Piekot, Wydawnictwo Europa 2002, s. 811.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 1997, s. 202.
Mrożek J., O właściwościach postępowania hybrydowego w regulacji ochrony konkurencji i konsumenta, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 3798, PRAWO CCCXXIII, Wrocław 2017, s. 289-297.
Muras Z., Podstawy prawa, Warszawa 2008, s. 407.
Nowacki J., Prawo publiczne – prawo prywatne, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1315, Katowice 1992, s. 142.
Nawrot O., Wprowadzenie do logiki dla prawników, Kraków 2007, s. 290.
Pietrzyk-Reeves D., O pojęciu „Rzeczpospolita” (res publica) w polskiej myśli politycznej XVI wieku, Czasopismo Prawno-Historyczne, Tom LXII - 2010 – z. 1, s. 37-63.
Piskorz-Ryń A., Hybrydowy charakter prawa do ponownego wykorzystywania – wybrane zagadnienia, Samorząd terytorialny, nr 1-2/2017, s. 83-93.
Płeszka K., Czapska J., Araszkiewicz M., Pękala M., red., Mediacja. Teoria, normy, praktyka, Warszawa 2017, s. 740.
Rogacka-Łukasik A., Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wobec konsumenta w umowach zawieranych w nietypowych okolicznościach w świetle nowego prawa konsumenckiego, Rocznik Administracji i Prawa, nr XV(2), s. 131-148.
Romul J., Wstęp do teorii państwa i prawa. Zarys wykładu, Poznań 1999, s. 92.
Seidler G.L., Groszyk H., Malarczyk J., Pieniążek A., Wstęp do nauki o państwie i prawie, Lublin 2000, s. 207.
Wołodkiewicz W. red., Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, Warszawa 1986, s. 248.
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005, s. 205.
Zachariasz I., Prawo w ujęciu strukturalnym. Studium o dychotomicznym podziale prawa na prawo publiczne i prawo prywatne, Warszawa 2016, s. 253.
Wróblewski J., Polski słownik prawniczy. Hasła podstawowe. Instytucja prawna, Warszawa 1969, s. 158.
Ziembiński Z., Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych, Warszawa-Poznań 1983, s. 142.
Zimmerman J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013, s. 280.
Znamierowski Cz., Prolegomena do nauki o państwie, Poznań 1947/1948, s. 71.
Universytet Marii Curie-Skłodowskiej https://orcid.org/0000-0002-5642-8570
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
