ODPOWIEDZIALNOŚĆ I OKOLICZNOŚCI. UWAGI W KONTEKŚCIE MYŚLI JOHNA HENRY’EGO NEWMANA I TWÓRCZOŚCI GRAHAMA GREENE’A
Jan Kłos
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie dynamiki odpowiedzialności człowieka działającego. Przedstawiona analiza bierze za punkt odniesienia uwagi zarówno filozoficzno-teologiczne Johna Henry’ego Newmana, jak i świat literacki pisarza Grahama Greene’a. Zarówno Newman, jak i Greene stają w obronie odpowiedzialności i wolności człowieka. Te dwa obszary są zagrożone, bo działanie zawsze dokonuje się w jakichś okolicznościach, stąd pojawia się próba ucieczki od odpowiedzialności i wolności poprzez wskazanie na okoliczności. Tak postępują jednostki poddające się nieautentycznej egzystencji. Różne doświadczenia i stany emocjonalne mogą zwieść człowieka w jego ocenie własnego postępowania: litość, pycha, lenistwo. Ostateczną tezą tekstu jest twierdzenie, iż odpowiedzialność w swym najgłębszym znaczeniu nie jest odpowiedzią na zastaną sytuację, ale próbą przywrócenia ładu rzeczywistości.
Słowa kluczowe:
Greene, lenistwo, litość, ład, Newman, odpowiedzialność, pychaBibliografia
Acton J., Essays on Freedom and Power, New York 1955.
Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
Bettelheim B., The Informed Heart. Autonomy in a Mass Age, New York: Avon Books, 1971.
Greene G., Sedno sprawy, tłum. J. Woźniakowski, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1965.
Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1992.
Kłos J., Freedom as un Uncertain Cause in Graham Greene’s Novels. A Philosophical and Literary Analysis, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Newman J. H., Parochial and Plain Sermons, San Francisco: Ignatius Press, 1987.
Newman J. H., Kazania uniwersyteckie, tłum. P. Kostyło, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2000.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
