(NIE)RELIGIJNA MORALNOŚĆ KATOLIKÓW W POLSCE
Rafał Boguszewski
Abstrakt
Autor w artykule, w oparciu o wyniki badań ilościowych zrealizowanych przez CBOS w latach 2005–2013, diagnozuje wpływ religijności na uznawane przez katolików w Polsce dyrektywy moralne oraz na ich stosunek do różnego rodzaju postaw i zachowań o charakterze moralnym. Okazuje się, że religia, która sama w sobie nadal pozostaje ważną sferą życia w Polsce, odgrywa coraz mniejszą, choć nadal znaczącą rolę w zakresie moralności. Dane CBOS z ostatnich lat potwierdzają zatem hipotezę o postępującym rozdźwięku pomiędzy moralnością i religijnością, wskazując jednocześnie na istotny wzrost relatywizmu moralnego w postawach katolików. Jednakże coraz większa autonomia religii i moralności nie oznacza, jak się wydaje, zupełnego rozpadu wartości i norm moralnych, a raczej ich reorganizację i postępującą subiektywizację w tworzeniu własnego kodeksu postępowania.
Słowa kluczowe:
religijność, moralność, relatywizm moralny, sekularyzacja moralnościBibliografia
Boguszewski, Aktywność społeczna w organizacjach obywatelskich, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2012.
Boguszewski R., Dobroczynność Polaków w czasach światowego kryzysu, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2012.
Boguszewski R., Religijność i moralność w społeczeństwie polskim: zależność czy autonomia? Studium socjologiczne, Toruń 2012.
Boguszewski R., Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2012.
Boguszewski R., Wartości i normy, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2013.
Boguszewski R., Religijność a zasady moralne, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2014.
Doktór T., Orientacje moralne, w: Pluralizm religijny i moralny w Polsce, red. I. Borowik, T. Doktór, Kraków 2001, s. 229–251.
Fukuyama F., Wielki wstrząs. Natura ludzka a odbudowa porządku społecznego, z ang. przeł. H. Komorowska, K. Dorosz, Warszawa 2000.
Herrmann M., Wzory i autorytety Polaków, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2009.
Hipsz N., Potencjał społecznikowski i zaangażowanie Polaków w wolontariat, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2012.
Kiciński K., Świadomość moralna Polaków – główne tendencje, w: Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska – Europa – świat, red. W. Wesołowski, J. Włodarek, Warszawa 2005, s. 341–358. Kopka J., Jednostka wobec moralności – subiektywna wizja przyszłości, w: Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, red. J. Mariański, L. Smyczek, Kraków 2008, s. 57–74. Kowalczuk K., Gotowość Polaków do współpracy w latach 2002–2012, Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2012.
Luckmann T., Transformations of Religion and Morality in Modern Europe, „Social Compass” 2003, no. 3, s. 275–285. Luhmann N., Funkcja religii, przeł. D. Motak, Kraków 1998. Mariański J., Kontrowersje wokół relacji religii i moralności – tożsamość czy rozdział?, „Universitas Gedanensis” 2009, nr 1–2, s. 16–42.
Mariański J., Permisywizm i relatywizm moralny młodzieży maturalnej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2010, nr 35, s. 97–119.
Mariański J., Podstawowe orientacje moralne w społeczeństwie polskim, w: Moralność Polaków, red. B. Gołębiowski, Łomża 2001, s. 29–43.
Mariański J., Religia i moralność w przednowoczesnych i nowoczesnych społeczeństwach, w: O społeczeństwie, moralności i nauce. Miscellanea, red. W. Pawlik, E. Zakrzewska-Manterys, Warszawa 2008, s. 211–229.
Mariański J., Religia i moralność we współczesnym świecie – utożsamianie czy rozdzielanie?, w: Scio cui credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. rocznicę urodzin, red. I.S. Ledwoń, K. Kaucha i in., Lublin 2007, s. 1209–1224.
Mariański J., Religijność w procesie przemian, Warszawa 1991. Mariański J., Socjologia moralności, Lublin 2006. Ossowska M., O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, Warszawa 1983.
Possenti V., Religia i życie publiczne. Chrześcijaństwo w dobie ponowożytnej, przeł. T. Żeleźnik, Warszawa 2005.
Smyczek L., Dynamika przemian wartości moralnych w świadomości młodzieży licealnej. Studium panelowe, Lublin 2002.
Tyszka Z., Rodzina współczesna – jej geneza i kierunki przemian, w: Rodzina współczesna, red. M. Ziemska, Warszawa 1999, s. 193–200.
Weber M., Etyka protestancka i duch kapitalizmu, przeł. D. Lachowska, Warszawa 2011.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
