Creations of Patriotism
Abstract
The article contains a proposal for analyzing various Polish patriotisms as creative actions and their product, which would entail an anthropologization of the issue. The author suggest interpreting these creations in five key dimensions: 1) rationalism and pragmatism opposed to spontaneity and emotions; 2) the hierarchy of social structure with its opposition: „The Bottom” and „The Top” or „elites” and „the people”/„nation”; 3) everyday life opposed to festivity; 4) a time axis, „ancient” patriotism of the past and patriotism of the future, which are in their way present in the present; 5) national unity opposed to pluralism of identity, which directly connects with the opposition of exclusivity and inclusivity of the sense of national bonding. The analytical model proposed treats Polish patriotisms as a mosaic of specific processes of creation related to the collective identity of individuals. These processes unfold multidimensionally along all these axes with an obvious fluidity of identity boundaries between the central reference point of the group, which has the character of national construction, and its spatially variable forms (regional and local), historically, environmentally, and individually.
Keywords:
Nation, Patriotism, CreationReferences
Billig M., Banalny nacjonalizm, tłum. M. Sekerdej, Znak, Kraków 2008.
Burgoński P., Polski patriotyzm w dobie komunizmu. Koncepcja patriotyzmu w nauczaniu księdza Jerzego Popiełuszki, „Warszawskie Studia Teologiczne”, t. 23, 2010, nr 1, s. 241–252.
CBOS, Patriotyzm gospodarczy, oprac. M. Feliksiak, Komunikat z badań nr 143/2017, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2017, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_143_17.PDF (dostęp: 15.07.2025).
CBOS, Patriotyzm Polaków, oprac. A. Głowacki, Komunikat z badań nr 105, Fundacja Centrum Badań Opinii Społecznej, Warszawa 2018, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_105_18.PDF (dostęp: 15.07.2025).
CBOS, Tożsamość narodowa i postrzeganie praw mniejszości narodowych i etnicznych, oprac. M. Omyła-Rudzka, Komunikat z badań nr 106/2015, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2015, https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_106_15.PDF (dostęp: 15.07.2025).
Dąbrowski A., Źródła, natura i funkcje emocji. Studium teorii impulsji Leona Petrażyckiego w kontekście współczesnych badań, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019. (Crossref)
Rybarski R., Naród, jednostka i klasa, Gebethner i Wolff, Warszawa 1926.
Chałasiński J., Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej „Kopalnia” na Górnym Śląsku, „Przegląd Socjologiczny”, t. 3, 1935, z. 1–2.
Kindziuk M., Prawda Mszy św. za Ojczyznę, „Niedziela” 2017, nr 16, s. 27–28.
Kłoskowska A., Skąd i po co naród?, „Znak” 1997, nr 3, s. 69–78.
Kowalewski J., Kreacje przeszłości. Szkice z antropologii historii, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM-Polskie Towarzystwo Historyczne, Olsztyn 2012.
Król M., Patriotyzm przyszłości, Rosner i Wspólnicy, Warszawa 2004.
Kurczewska J., Naród w socjologii i ideologii polskiej. Analiza porównawcza wybranych koncepcji z przełomu XIX i XX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
Kurczewska J., Patriotyzm(y) polskich polityków. Z badań nad świadomością liderów partyjnych lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2002.
Ossowski S., Wielogłowy Lewiatan a grupa społeczna. O perypetiach pojęciowych w socjologii, w: tenże, Dzieła, t. 4, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967, s. 137–173.
Szczecina G., Historyczno-patriotyczne rodowody misji ks. Jerzego Popiełuszki, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2024.
Szymczyk J., Aksjologia posługi słowa ks. Jerzego Popiełuszki, „Arcana” 2015, nr 3, s. 138–148.
Wojszczak J., Pamięć, joga i górskie rowery, w: Znaki (nie)pamięci. Teoria i praktyka upamiętniania w Polsce, red. M, Fabiszak, A.W. Brzezińska, M. Owsiński, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2016, s. 95–106.
Znaniecki F., Współczesne narody, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.
Polish Academy of Sciences
Prof. dr hab., Zespół Badań nad Zmianą Społeczną i Tradycją, Instytut Filozofii i Socjologii, Polska Akademia Nauk
https://orcid.org/0000-0002-1437-3356License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
