Knowledge Deficits and Capital. Between School, Family, and Peer Groups. From Nationwide Empirical Research Among High School Students and Young Adults on the Sources of Knowledge about Pope John Paul II
Wojciech Świątkiewicz
University of Silesia in Katowice , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-8459-5114
Abstract
The article is based on empirical research findings that clearly identify school and family as the primary sources of knowledge about the pontificate of Pope John Paul II. At the same time, the study reveals the marginal role of peer groups in shaping interest in the figure of the Pope and knowledge about him. Within the formative spaces – spanning school, family, and peer environments – respondents attribute varying degrees of importance to other institutions and contexts identified in the interview questionnaire as sources of knowledge about the Pope. These include, among others: the Catholic Church, traditional and digital media, films, and literature. Based on the presented and discussed research results, one may propose a hypothesis of a „uniformly accelerated motion” in the processes of secularization and laicization among successive generations of young Poles.
Keywords:
John Paul II, youth, family, schools, Church, media, books, moviesReferences
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, red. R. Traba, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
Baniak J., Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956-2018. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, Poznań 2022.
Berger P.L., Zaproszenie do socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1988.
Boguszewski R., Rodzina – jej znaczenie i rozumienie, w: Współczesna polska rodzina, red. M. Bożewicz, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2019, s. 9–19.
CBOS, Polacy o Janie Pawle II, oprac. R. Roguska, Komunikat z badań nr 60/2023, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2023, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_060_23. PDF (dostęp: 1.09.2025).
Jan Paweł II – miara wielkości człowieka, red. D. Żukowska-Gardzińska, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2020.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1981.
Kościół w Polsce 2023. Raport, Katolicka Agencja Informacyjna–Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego J. Paderewskiego, Warszawa 2023, https://www. ekai.pl/wp-content/uploads/2023/09/KAI_Raport_2023.pdf (dostęp: 1.09.2025).
Mariański J., Religious and Moral Condition of Upper Secondary School Students throughout the Years 1988–1998–2005–2017, Adam Marszałek, Toruń 2024.
Mariański J., Socjalizacja religijna, w: Leksykon pedagogiki religii, red. C. Rogowski, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2007, s. 714–718.
Mariański J., Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Studium socjologiczne, Adam Marszałek, Toruń, 2017.
Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018.
Od września jedna godzina religii tygodniowo – minister Nowacka podpisała rozporządzenie, https:// www.ekai.pl/od-wrzesnia-jedna-godzina-religii-tygodniowo-minister-nowacka-podpisala- -rozporzadzenie/ (dostęp: 7.03.2025).
Oświadczenie w sprawie ataków na Jana Pawła II, https://ako.poznan.pl/13130/ (dostęp: 6.03.2025).
Pater J., Byśmy nie zmarnowali papieskiego dziedzictwa. Jan Paweł Wielki, w: Ja Was zawsze popierałem. Karol Wojtyła. Jan Paweł II a wrocławskie środowisko teologiczne, red. G. Sokołowski, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, Wrocław 2014.
Pokolenie JP2. Przeszłość i przyszłość zjawiska religijnego, red. T. Szawiel, Scholar, Warszawa 2008.
Raport „Kościół w Polsce 2023”, https://info.wiara.pl/doc_pr/8506604.Raport-Kosciol-w-Polsce-2023 (dostęp: 1.09.2025).
Simmel G., Wdzięczność. Próba ujęcia socjologicznego, w: tenże, Pisma socjologiczne, tłum. M. Łukasiewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.
Stachowska E, Światowe Dni Młodzieży w Krakowie w perspektywie socjologii religii, Nomos, Kraków 2019.
Stan czytelnictwa w Polsce 2023. Wzrost czytelnictwa o 9 punktów procentowych, https://www. bn.org.pl/raporty-bn/stan-czytelnictwa-w-polsce/stan-czytelnictwa-w-polsce-w-2023 (dostęp: 8.03.2025).
Szymczak W., Adamczyk T., Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza, Wydawnictwo KUL, Lublin 2022.
Szymczak W., Szulich-Kałuża J., Współczesne formy uczestnictwa religijnego: pomiędzy indywidualizacją a społeczną mobilizacją. Fenomen zróżnicowania w optyce empirii i dyskursie medialnym, „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 64, 2024, nr 4, s. 29–56. (Crossref)
Świątkiewicz W., Między sekularyzacją i deprywatyzacją. Socjologiczne refleksje wokół polskiej religijności w kontekście europejskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.
Świątkiewicz W., „Nie należę” i „nie wiem”, czyli o zaangażowaniu w parafialne wspólnoty, w: Postawy społeczno-religijne archidiecezjan warszawskich, red. W. Zdaniewicz, S.H. Zaręba, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 2006, s. 181–194.
University of Silesia in Katowice
Prof. dr hab., Instytut Socjologii, Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-8459-5114License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
