Register of Extraordinary Events as a New Form of Safeguarding the Rights of Older Adults Residing in Residential Care Homes
Anna Szafranek
University of Białystok , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3902-0063
Rafał Iwański
University of Szczecin , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-6345-9677
Abstract
The occurrence of extraordinary and/or adverse events in residential care homes was the primary rationale behind the legislator’s decision to introduce the mandatory maintenance of a register of such events. This was intended not only as a supervisory measure but also as an additional safeguard for residents (including older people) of care homes. The aim of this article was to assess the outcomes of the implemented instrument after its first year of operation and to answer the question: what are the effects of maintaining the register of extraordinary events, based on the registers from the Podlaskie and West Pomeranian regions? The article is based on an analysis of existing data and legal acts. The analysis of the events recorded in the registers showed that accidents constituted the most frequent category of extraordinary events reported by residential care homes. Among these, residents’ falls were reported most often. An examination of event descriptions indicated that most falls occurred in corridors, bathrooms, and residents’ rooms. The conducted analyses demonstrated that, in its current form, the obligation to report extraordinary events primarily serves reporting and supervisory functions. However, there is a noticeable need to refine the statutory provisions – both in terms of which events should be subject to mandatory reporting and with regard to the types and scope of follow-up actions.
Keywords:
older adults, residential care home, register of extraordinary events, protection of older adults’ rightsReferences
Cameron E.J., Bowles S.K., Marshall E.G., Andrew M.K., Falls and Long-Term Care: A Report from the Care by Design Observational Cohort Study, „BMC Family Care”, t. 19, 2018, nr 73, s. 1–7. DOI: 10.1186/s12875-018-0741-6.
Domosławska-Żylińska K., Krysińska M., Fronk M., Aktywność fizyczna w profilaktyce upadków wśród osób starszych, „Gerontologia Polska”, t. 26, 2018, nr 4, s. 294–298.
Dusińska P., Bonior J., Wybrane czynniki ryzyka i prewencja upadków osób starszych, „Sztuka Leczenia” 2019, nr 2, s. 33–38.
Edbom-Kolarz A., Marcinkowski J.T., Upadki osób starszych – przyczyny, następstwa, profilaktyka, „Hygeia Public Health”, t. 46, 2011, nr 3, s. 313–318.
Emmer De Albuquerque Green C., Tinker A., Manthorpe J., Human Rights and Care Homes for Older People: A Typology of Approaches from Academic Literature as a Starting Point for Activist Scholarship in Human Rights and Institutional Care, „The International Journal of Human Rights”, t. 26, 2021, nr 4, s. 717–739. DOI: 10.1080/13642987.2021.1961753.
Emmer De Albuquerque Green C., The Human Rights of People Living in Care Homes: Never Again an Afterthought, „Nature Aging”, t. 2, 2022, nr 9, s. 767–769. DOI: 10.1038/s43587-022-00283-z.
Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, Warszawa 2025, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (dostęp: 9.04.2025).
Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Statystyczny Województw 2024, Warszawa 2024.
Goffman E., Charakterystyka instytucji totalnych, w: Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975, s. 150–177.
Hoben M., Heniger A., Holroyd-Leduc J., Knopp-Sihota J., Estabrooks C., Goodarzi Z., Depressive Symptoms in Long-term Care Facilities in Western Canada: A Cross-Sectional Study, „BMC Geriatrics”, t. 19, 2019, nr 335, art. 14. DOI: 10.1186/s12877-019-1298-5.
Hoover D.R., Siegel M., Lucas J., Kalay E., Gaboda D., Devanand D.P., Crystal S., Depression in the First Year of Stay for Elderly Long-Term Nursing Home Residents in the USA, „International Psychogeriatrics”, t. 22, 2010, nr 7, s. 1161–1171. DOI: 10.1017/S1041610210000578.
Iwański R., Szafranek A., Prawno-ekonomiczne uwarunkowania pracy w domach pomocy społecznej w kontekście starzenia się populacji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2024, nr 6, s. 11–19. DOI: 10.33226/0032-6186.2024.6.3.
Knyszyńska A., Radecka A., Bryczkowska I., Zabielska P., Lubkowska A., Karakiewicz B., Związek pomiędzy sprawnością funkcjonalną a poziomem depresji wśród mieszkańców Domów Pomocy Społecznej, „Gerontologia Polska”, t. 27, 2019, s. 144–149.
Kojder A., Godność i siła prawa. Szkice socjologicznoprawne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
Marchewka-Bartkowiak K., Ocena skutków regulacji zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw, Druk sejmowy nr 3281, Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2023, https://orka.sejm.gov.pl/IEKSBAS.nsf/0/C1257B16005D9D9FC-12589D700160A10/$File/i1000_23.docx (dostęp: 4.12.2025).
Mendyk B., Analiza ryzyka dla rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych dotyczących mieszkańców DPS-u. Wersja od 10 marca 2025, LEX, https://sip.lex.pl/#/template/319082196?keyword=Analiza%20ryzyka%20dla%20rejestru%20zg%C5%82osze%C5%84%20o%20zdarzeniach%20nadzwyczajnych%20dotycz%C4%85cych%20mieszka%C5%84c%C3%B3w%20dps&cm=SFIRST (dostęp: 12.11.2025).
Mielczarek A., Poczucie samotności mieszkańców domów pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku, „Studia Toruńskie”, nr 14, 2021, s. 86–96. DOI: 10.56583/frp.644.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Sprawozdanie MRiPS-06 za 2023 rok. Wybrane jednostki organizacyjne pomocy społecznej i inne jednostki pomocy społecznej oraz zatrudnienie w systemie pomocy społecznej, Warszawa 2024, https://www.gov.pl/web/rodzina/statystka-za-rok-2023 (dostęp: 9.04.2025).
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Sprawozdanie MPiPS-05 za 2016 rok. Wybrane ednostki organizacyjne pomocy społecznej oraz zatrudnienie w systemie pomocy społecznej, arszawa 2017, https://www.gov.pl/web/rodzina/statystyka-za-rok-2016 (dostęp: 10.06.2025).
Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli. Przestrzeganie praw mieszkańców domów omocy społecznej przeznaczonych dla osób dorosłych z niepełnosprawnościami intelektualnymi raz dla osób przewlekle psychicznie chorych, Warszawa 2024.
Nitecki S., Dom pomocy społecznej. Kierowanie i umieszczanie, ustalanie odpłatności za pobyt, Wolters luwer, Warszawa 2023, LEX, https://sip.lex.pl/#/monograph/369546252/4/nitecki-stanislaw-dom-pomocy-spolecznej-kierowanie-umieszczanie-i-ustalanie-odplatnosci-za-pobyt?keyword-nitecki%20dom%20pomocy%20spo%C5%82ecznej&cm=SFIRST (dostęp: 4.12.2025).
Parsons T., System społeczny, tłum. M. Kaczmarczyk, Nomos, Kraków 2009.
Pillay J., Gaudet L.A., Saba S., Vandermeer B., Ashiq A.R., Wingert A., Hartling L., Falls Prevention nterventions for Community-Dwelling Older Adults: Systematic Review and Meta-Analysis of enefits, Harms, and Patient Values and Preferences, „Systematic Reviews”, t. 13, 2024, art. 289. OI: 10.1186/s13643-024-02681-3.
Podgórecki A., Kontrola społeczna trzeciego stopnia, w: Problemy profilaktyki społecznej i resocjalizacji, ed. H. Dziewanowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1976, s. 15–28.
Podlaski Urząd Wojewódzki, Jednostki organizacyjne pomocy społecznej, Białystok 2025, https://www.gov.pl/web/uw-podlaski/jednostki-organizacyjne-pomocy-spolecznej (dostęp: 9.04.2025).
Pot A.M., Kok J., Schoonmade L.J., Bal R.A., Regulation of Long-Term Care for Older persons: A Scoping eview of Empirical Research, „International Psychogeriatrics”, t. 36, 2024, nr 4, s. 431–452. OI: 10.1017/S1041610223000704.
Traczyk, J., Kędzia, P., Skrzek, A., Jakość życia, sprawność funkcjonalna oraz występowanie ryzyka epresji u kobiet po 60 roku życia mieszkających w domach opieki społecznej i samodzielnie, Gerontologia Polska” 2016, nr 24, s. 32–39.
Turner J. H., Struktura teorii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2004, poz. 1572).
University of Białystok
Dr, Zakład Zarządzania Strategicznego, Wydział Zarządzania
https://orcid.org/0000-0002-3902-0063
University of Szczecin
Dr hab., Katedra Pedagogiki Społecznej, Zespół Gerontologii Stosowanej i Tanatologii, Instytut Pedagogiki
https://orcid.org/0000-0001-6345-9677License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
