The relationist perspective on the sociological understanding of values
Jan Szymczyk
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-2595-6936
Abstract
The aim of the text is to present, from the subject-object (psychosocial) perspective, the ontological status of values, and, secondly, to explicate the merits of applying this perspective (the object of the analysis is the correlation between values and interests, and between axiological categories and neighbourly ties of the Poles). The relationist perspective, applied to the axiological (values) and pragmatic (interests) spheres, allows a more accurate (in an epistemological understanding of the term) perception of the analysed subjects or the phenomena of social life (e.g. neighbourly relations). What is more, from the psychosocial perspective, analysing values and interests makes it possible to describe their significance in the processes of social integration, their functioning as motivators and regulators of human behaviour, and their functioning as the so-called mask or façade (values are merely ritualistic forms that obscure true motives behind actions or choices).
Keywords:
values, relationist perspective, interests, neighbourly relationsReferences
Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
Donati P., Sociologia della relazione, Società editrice il Mulino, Bologna 2013.
Galarowicz J., Powołani do odpowiedzialności. Elementarz etyczny, Oficyna Literacka i Naukowa T.I.C., Kraków 1993.
Gołaszewska M., Internalizacja wartości, „Etyka” 1978, t. 16, s. 81-102.
Guzik A., Marzęcki R., Stach Ł., Pokolenie ’89. Aksjologia i aktywność młodych Polaków, Wyd. Naukowe UP, Kraków 2015.
Jałowiecki S., Struktura systemu wartości. Studium zróżnicowań międzygeneracyjnych, PWN, Warszawa-Wrocław 1978.
Koralewicz-Zębik J., System wartości a struktura społeczna, Ossolineum, Wrocław 1974.
Kowalczyk S., Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementy aksjologii personalistycznej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006.
Kryczka P., Społeczność osiedla mieszkaniowego w wielkim mieście. Ideologie i rzeczywistość, PWN, Warszawa 1981.
Mariański J., Godność ludzka w kontekście społecznym. Szkice ze społecznego nauczania Kościoła katolickiego, Gaudium, Lublin 2017.
Nowak S., Postawy, wartości i aspiracje społeczeństwa polskiego. Przesłanki do prognozy na tle przemian dotychczasowych, w: Społeczeństwo polskie czasu kryzysu. Przeobrażenia świadomości i warianty zachowań, red. S. Nowak, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1984, s. 182–230.
O nieufności i zaufaniu. Komunikat z badań, CBOS, nr 35/2018, Warszawa, marzec 2018.
Ossowski S., Urbanistyka i socjologia, w: tenże, Dzieła, t. 3: Z zagadnień psychologii społecznej, PWN, Warszawa 1967, s. 337-349.
Paleczny T., Socjologia tożsamości, Oficyna Wydawnicza AFM Kraków 2008.
Pluciński P., Kolonizacja świata życia a nowe ruchy społeczne. Postmaterializm po polsku, w: Własność i interesy w dobie transformacji ustrojowej, red. J. Tittenbrun, Wydawnictwo Rys, Poznań 2006, s. 215-239.
Relacje sąsiedzkie. Komunikat z badań, CBOS, nr 146/2017, Warszawa, listopad 2017.
Sąsiedztwa i mikroorganizacje w polskiej przestrzeni społecznej – próba diagnozy i rekomendacje. Badanie mikroorganizacji – grup sąsiedzkich, red. W. Łukowski, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pożytku Publicznego, Warszawa 2009.
Sens życia – wczoraj i dziś. Komunikat z badań, CBOS, nr 41/2017, Warszawa, kwiecień 2017.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970.
Sztompka P., Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wydawnictwo Znak Kraków 2016.
Świda H., Młodzież a wartości, WSiP, Warszawa 1979.
Thomas W. I., Znaniecki F., Chłop polski w Europie i Ameryce, t. l, LSW, Warszawa 1976.
Więzi rodzinne. Komunikat z badań, CBOS, nr 61/2019, Warszawa, kwiecień 2019.
Więzi społeczne. Komunikat z badań, CBOS, nr 151/2017, Warszawa, listopad 2017.
Wnuk-Lipiński E., Kształtowanie się nowego ładu instytucjonalnego, w: Społeczne konsekwencje transformacji ustrojowej, red M. Grabowska, K. Pankowski, E. Wnuk-Lipiński, ISP PAN, Warszawa 1994, s. 9-23.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar Warszawa 2005.
Ziółkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000.
Ziółkowski M., Wartości, w: Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002, s. 289-297.
Znaniecki F., Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, PWN, Warszawa 1992.
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0002-2595-6936
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
