Legal pluralism of Leon Petrazycki and ethical pluralism of Isaiah Berlin. Ontology, methodology, legal practice
Abstract
Psychics, ethics and law are the three main pillars of Leon Petrazycki's scientific interests, which finally became interested in the scientific circles of philosophers, lawyers and Polish sociologists. And rightly so, because the measure of the size of the Nation is the knowledge of his heroes. L. Petrażycki was undoubtedly the hero of Polish logic, ethics and law. The moral imperative of restoring, or rather priming properly, the works of Our Great Countryman in contemporary European logic, ethics and law should depend on substantive comparative reflections on the thoughts, concepts and scientific definitions of L. Petrażycki with the greatest contemporary creators of logic, ethics and law, who were more fortunate to appear in the scientific space than our compatriot.
Undoubtedly, Isaiah Berlin is the precursor of European ethical pluralism. I. Berlin is above all Anglo-Saxon ethics, strongly associated with the environment of today's most outstanding philosophers of positivist Anglo-Saxon law. analytical jurisprudence.
The family and personal fates of both Petrazycki and I. Berlin are connected with Soviet Russia, which is the epitome of all philosophical trends contrary to both the ethical pluralism of I. Berlin and the legal pluralism proclaimed by L. Petrazycki. Although their views have developed differently, due to the different ethical traditions and especially the dissimilarity of Anglo-Saxon legal culture from the continental legal culture, they can be treated together as a counterpoint to all totalitarianisms of the twentieth century. What's more, there is a kind of complementarity between the ethical thought of I. Berlin and the psychological theory of law of L. Petrażycki, which, despite different ontological assumptions, enormously enriches contemporary European philosophical and legal thought.
Because their fates were different, the common knowledge of the ethical pluralism of I. Berlin in Western Europe co-exists with the common ignorance in this cultural circle of legal pluralism of L. Petrazycki. The aim of the paper is to overcome the above-mentioned scientific negligence in relation to the achievements of Our Great Countryman.
One can put forward the thesis about the ontological difference of the compared concepts of pluralism. Well, I. Berlin is the epitome of the agnostic culture of Western Europe. The above-mentioned culture published I. Berlin as the creator of ethical pluralism, ie the creator of a cultural current consisting in the existence of mutually co-existent in the spirit of tolerance, individuals, social groups and even nations.
Meanwhile, L. Petrażycki, a noble son of the Polish nation tortured by the bondage, observing the developing European national nationalisms that led, during his lifetime, to social revolutions, then to World War I and Fascism and Bolshevism, he proclaimed, though with increasing bitterness, the idea. " love of nations "and the idea of fighting with shallow, cheap legal positivism. In view of the above-mentioned ontological differences, the question arises as to which of the aforementioned cultural concepts leads to the development of ethical and legal culture?
A comparison of several basic theses of ethical pluralism of I. Berlin, including the idea of objectively existing but ultimately incommensurable ethical values and their impact on the establishment and application of law with L. Petrazycki's idea of universal love, psychological theory of law and the principles of legal policy will allow to visualize two different ontological perspectives, two different groups of methodological problems with the absorption of ethical values and ethical norms as legal values and legal norms and differences in practical possibilities of using the scientific achievements of the above-mentioned scholars for the development of legal practice as an important element of culture of contemporary societies and European nations in the era of globalization and strong mutual penetration cultures.
Unfortunately, empirical ethical experiences and insightful phenomenological analysis reveal the deep ethical divide of modern man associated with his failure to practice rationality. It was only the submission of both theories to the complementary theological and philosophical law of Saint. Augustine reveals their basic cognitive errors of reality, ethical confusion and praxeological ineffectiveness.
Using the work of L. Petrazycki and the ethical plurality of I. Berlin criticized against it, the human anthropological concepts resulting from them were constructed and confronted with the ontologically and ethically opposing trinitarian Christian personalism of St. Augustine. A broad argument was made for the thesis of the ceaseless attractiveness of the trinitarian Christian personalism of Saint. Augustine as a concept of the development of personal individuality by every human being, as well as a hopeful perspective for the development of legal and political systems by modern societies, living in a maze of ontologically lost ideologies of global society.
Keywords:
ontology, methodology, legal practice, metaethical theory, ethical pluralism, legal pluralismReferences
Altaner B., Stuiber A., Patrologia. Życie, pisma i nauka Ojców Kościoła, Warszawa 1988.
Arendt H., Wola, Warszawa 1966.
Arystoteles, O duszy, przeł. P. Siwek, [w:] Idem, Dzieła wszystkie, t. 3, Warszawa 2003, s. 112–113.
Arystoteles, Topiki. O dowodach sofistycznych, przeł. oraz wstępem i komentarzem opatrzył K. Leśniak, Warszawa 1978.
Berlin I., Apoteoza woli romantycznej: bunt przeciwko mitowi idealnego świata, Lettere Italiane, nr 27, 1975.
I. Berlin, The Roots of Romanticism, H. Hardy (ed.), London 1999, polski przekład: I. Berlin, Korzenie romantyzmu, red. H. Hardy, przeł. A. Bartkowicz, Poznań 2004.
Berlin I., Idee polityczne XX wieku, tłum. H. Bartoszewicz, [w]: Dwie koncepcje wolności, wybór J. Jedlicki, Warszawa 1991.
Berlin I., Nie chcę zbyt uładzonego świata, [w:] B. Polanowska-Sygulska, Rozmowy z oksfordzkimi filozofami, Kraków 2011, s. 55–66.
Berlin I., Pokrzywione drzewo człowieczeństwa, przeł. M. Pietrzak, Warszawa 2004;
Berlin I., Przypuśćmy, że telefon zamienia się w kota, [w:] Polanowska-Sygulska B., Rozmowy z oksfordzkimi filozofami, Kraków 2011, s. 19–42.
Berlin I., Upadek idei utopijnych na Zachodzie, Tokio 1978, przedrukowany w: Unity, Plurality and Politics: Essays in Honour of F. M. Bernard, ed. J. M. Porter, i R. Vernon, London–Sydney 1986.
Borzym S., Zarys dziejów filozofii polskiej, Warszawa 1986.
Brożek B., Emocje jako fundament prawa. Uwagi o teorii Leona Petrażyckiego, Warszawa 2015.
Brożek B., Rule-Following. From Imitation to the Normative Mind, Kraków 2013.
Chocimski Z., Ezoteryczne źródła komunizmu, „Fronda” nr 9–10/1997, s. 216–223.
Czerniaków A., Dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. M. Fuks, Warszawa 1983.
Darwin K., O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt, tłum. Sz. Dickstein, Warszawa 2010.
Dzidek T., Mistrzowie teologii. Prezentacja – antologia tekstów – dyskusja, Kraków 1998.
Eborowicz W., Wprowadzenie, [w:] św. Augustyn, Łaska, wiara, przeznaczenie, tłum. i oprac. W. Eborowicz, Poznań 1971.
Fridrich E., Die Entwicklung des Sozialismus von der Utopie zur Wissenschaft, „La Revue socialiste” 1880 (3-5).
Gilson E., Wprowadzenie do nauki św. Augustyna, Warszawa 1953, s. 58.
Grossi V., Ladaria L.F., Lécrivain Ph., Sosboüé B., Człowiek i jego zbawienie, tłum. P. Rak, Historia dogmatów, t. 2, red. B. Sosboüé, Kraków 2001.
Habrat A., Ideał człowieka i społeczeństwa w teorii Leona Petrażyckiego, Rzeszów 2006.
Hegel G.W.F., Phänomenologie des Geistes, Jena 1806.
Horkheimer M., Adorno Th., Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, tłum. M. Łukasiewicz, M.J. Siemek, Warszawa 1994.
Husserl E., Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, Warszawa 1993.
Husson L., Analyse critique de la methode de l,exegese, [w]: Nouvelles etudes sur la penseee juridique, Paryż 1974.
Jan Paweł II, Konstytucja Gaudium et spes.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus.
Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris missio.
Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio.
Jan Paweł II, Encyklika Cenntessimus annum.
Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.
Jonas A., Augustin und das paulinische Freiheitsproblem, Göttingen 1985.
Kant I., Idee do ujęcia historii powszechnej w aspekcie światowym, tłum. I. Krońska, [w]: T. Kroński, Kant, Warszawa 1966.
Karoń K., Historia antykultury, [bmw] 2018.
Kelsen H., Czysta teoria prawa, Warszawa 1934.
Kowalczyk S., Nauka a wiara, opozycja czy zgodność?, „Roczniki Filozoficzne” 31 (1983), z. 3.
Kowalczyk S., Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementy aksjologii personalistycznej, Lublin 2006.
Kowalski J., Psychologiczna teoria prawa i państwa Leona Petrażyckiego, Warszawa 1963.
Körner F., Das Sein und der Mensch. Die existentielle Seinsentdeckung des jungen Augustinum (Byt i człowiek. Egzystencjalne odkrycia bytu młodego Augustyna), Freiburg 1959.
Krąpiec M.A., Zdybicka Z., Augustyn – myśl filozoficzna, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1985
Kowalczyk S., Przedmowa, [w:] Idem, Zarys filozofii człowieka, Sandomierz 2002,.
Kowalczyk S., Człowiek i Bóg w nauce świętego Augustyna, Warszawa 1987.
Kowalski J., Psychologiczna teoria prawa i państwa Leona Petrażyckiego, Warszawa 1963.
Lafargue P., Le Droit à la Paresse, Paris 1883.
Leon XIII, Encyklika Libertas praestantissimum.
Leszczyna H., Petrażycki, Warszawa 1974.
Luño A.R., Elegidos en Cristo para ser Santos, Moral especial, t. 3, Roma 2008.
Machiavelli N., Ill principe, A. Blado, D. Isola, Roma, 1532.
Marchenko G., Istoki zła, Moskwa 2000.
Marks K., Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie, Hamburg, 1867.
Michalski K., Wstęp, [w:] Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, Warszawa 1977
Motyka K., Law and Sociology: The Petrażyckian Perspective, [w:] Law and Sociology, ed. M. Freeman, Oxford 2006.
Nusbaum J., Darwin Ch., The Descent of Man, Londyn 1871.
Oko D., Łaska i wolność, Kraków 1997.
Papuziński A., Filozoficzne dziedzictwo oświecenia a zrównoważony rozwój, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej” 2017, z. 112.
Perelman Ch., Logika prawnicza. Nowa retoryka, tłum. T. Pajor, Warszawa 1984.
Petrażycki L., Die Lehre vom Einkommen, t. 1, Berlin 1893, t. 2, Berlin 1895.
Petrażycki L. O ideale społecznym i odrodzeniu prawa natury, [w:] Idem, O nauce, prawie i moralności: pisma wybrane, oprac. A. Kojder, Warszawa 1985.
Petrażycki L., O nauce, prawie i moralności: pisma wybrane, oprac. A. Kojder, Warszawa 1985.
Petrażycki L., O pobudkach postępowania i o istocie moralności i prawa, Warszawa 2002.
Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, t. 1, Warszawa 1959.
Petrażycki L., Wstęp do nauki prawa i moralności, oprac. J. Lande, Warszawa 1959.
Platon, Obrona Sokratesa, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1982.
Polanowska-Sygulska B., Filozofia wolności Isaiaha Berlina, Kraków 1998.
Polanowska-Sygulska B., Pluralizm wartości i jego implikacje w filozofii prawa, Kraków 2011.
Popper K., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1–2, przeł. H. Krahelska, Warszawa 2010.
Sekstus Empiryk, Przeciw uczonym, tłum. Z. Nerczuk, Warszawa 2017.
Smolka B., Narodziny i rozwój personalizmu, Opole 2002.
Starowieyski M. (oprac.), „Karmię was tym, czym sam żyję”: Ojcowie Kościoła prowadzą przez święta roku kościelnego, Kraków 2015.
Stevenson Ch., Ethics and Language, New Haven 1944.
Still W.T., Nowy Porządek Świata. Odwieczny plan tajnych towarzystw, Poznań 1995.
Szlachta B., Obiektywna podstawa prawa. Wybór pism, Kraków 2001.
Szmyd J. (red.), Wizerunki filozofów i humanistów polskich: wiek XX, Kraków 2000.
Szyszkowska M., Zarys europejskiej filozofii prawa, Białystok 2004.
Św. Ambroży, De officiis ministrorum, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1967
Św. Augustyn, Duch a litera, tłum. W. Eborowicz, Warszawa 1977
Św. Augustyn, O Państwie Bożym, tłum. ks. W. Kubicki, t. 1–2, Warszawa 2010.
Św. Augustyn, O porządku, tłum. J. Modrzejewski, Dialogi filozoficzne, Kraków 2001.
Św. Augustyn, O prawdziwej wierze, tłum. J. Ptaszyński, Dialogi filozoficzne, Kraków 2001.
Św. Augustyn, Przeciw Juliuszowi IV, 4, 34; 14, 71, tłum. W. Eborowicz, Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. 19, z. 1 i 2, Warszawa 1977.
Św. Augustyn, Solilokwia. Rozmowy samego ze sobą, tłum. A. Świderkówna, Dialogi filozoficzne, Kraków 2001.
Św. Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, Kraków 1996.
Św. Augustyn, O wielkości duszy, tłum. D. Turkowska, Dialogi filozoficzne, Kraków 2001.
Św. Augustyn, O wolnej woli, tłum. A. Trombala, Dialogi filozoficzne, Kraków 2001.
Św. Augustyn, Wyznania, tłum. J. Czuj, Kraków 2008.
Thonnard F.-J., Augustinisme et Thomisme comme Philosophies Chretiennes, „Revue des études augustiniennes” 6 (1960), s. 255–258
Tokarczyk R., Filozofia prawa, Lublin 2004.
Trapè A., Agostino S., Introduzione alla Dottrina della Grazia, t. 1, Natura e Grazia, Roma 1987, s. 27.
Warzeszak S., Martina Heideggera filozofia etyki i techniki, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2002, t. 15, s. 229-250.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Kraków 1962.
Wojtyła K., Dobro i wartość, [w:] Idem, Wykłady lubelskie, Lublin 1986, s. 110.
Wurmbrand R., Was Karol Marx a Satanist?, Columbia 1979;
Zdybel J., Russia, Poland and Marxism: Isaiah Berlin to Andrzej Walicki 1962-1996, „Dialogue and Universalism” 2005, 15 (9–10), s. 5–196.
Zyzik R., Ideał społeczny w polityce prawa. Perspektywa ewolucyjna, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 2015, t. 60.
Jagiellonian Uniersity https://orcid.org/0000-0002-6115-7488
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
