The beauty of Mercy. Dramatic images of Brother Albert
Maria Jolanta Olszewska
Abstract
Brother Albert Chmielowski has become a hero of several important literary texts, including the hero of two dramas created almost at the same time – during World War II. These are Adam Bunsch’s Gołębie Brata Alberta (1943), (Polish edition 1947 Przyszedł na ziemię święty) and Karol Wojtyla Brat naszego Boga (1944-1950). Both Bunsch and Wojtyla are fascinated by the character of Brother Albert and his life. Bunsch writes his drama as a soldier, artist-painter, literary, and Wojtyla, the future pope, as a priest. In the drama by Bunsch we have shown the way of life choices of Adam Chmielowski, who is looking for his place in life. We first see him as an insurgent soldier from 1863, then as a painter, and finally as a religious servant to the poor. Bunsch’s drama is similar to realistic, moral or biographical dramas. The author did not introduce theological content into it, but he emphasized ethical issues. In Karol Wojtyla’s drama we have a different approach to the character of Brother Albert. This drama is based on the foundation of personalism. It stands the human being in the center with its mystery of existence to relation to God based on love. The plot becomes a pretext for reflection on Mercy, which is pure Beauty. The visualization of Mercy in the discussed play is a picture of Chmielowski Ecce homo. Drama by Wojtyła has a theological tone. His theater is a theater of words, thoughts and philosophical-vision. So, despite significant differences in the concept of theater and drama, both dramas are testimony to the role that Brother Albert played in the current world.
Keywords:
mercy, beauty, sacrifice, poverty, poor manReferences
2) Calvet J., O twórczości i krytyce katolickiej, przekł. i przedm. opatrz. A. Górski, Poznań [b. r. wyd.], s. 192.
3) Chmielowski A., O istocie sztuki, „Ateneum” 1876, t. II, s. 428-431.
4) Ciechowicz J., Światopogląd teatralny Karola Wojtyły, „Dialog” 1981 nr 10, s. 116-122.
5) Dybciak K., Poetycka fenomenologia człowieka religijnego (O literackiej twórczości Karola Wojtyły), [w:] Sacrum w literaturze, pod red. J. Gotfryda, M. Jasińskiej-Wojtkowskiej, S. Sawickiego, Lublin 1983, s. 149-165.
6) Dziewiecki M. ks, Świętość mądra i radosna miłość, https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/md_swietosc_milosc.html
7) Jan Paweł II, Dives in Misericordia. Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła Π „O Bożym Miłosierdziu”, Poznań 1980, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_30111980_dives-in-misericordia.html
8) Jan Paweł II, Wstańcie, chodźmy!, Kraków 2004, s. 164.
9) Kossak Z., Suknia Dejaniry. Powieść historyczna, Częstochowa 2002, s. 283.
10) Kudliński T., Bunsch – dramaturg, [w:] A. Bunsch, Dramaty, Kraków 1974, s. 5-20.
11) Machniak. J. ks., Bóg i człowiek w poezjach Karola Wojtyły, cz. V, http://www.janmachniak.pl/
12) Malik J.A., Najpiękniejszy człowiek pokolenia. Świętego Brata Alberta pozytywizm ewangeliczny? 10 uwag, [w:] Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 wzorów życia i sztuki, red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2006, s. 416-427.
13) Marczewski A. M., Teatr Karola Wojtyły, http://www.marczewski.pl/
14) Nowaczyński A., Najpiękniejszy człowiek mojego pokolenia. Brat Albert, Poznań-Warszawa-Wilno-Lublin 1936, s. 70.
15) Nyczek T., Teatr jaki jest: Malarz kwestarzem, „Dialog” 1981, nr 4, s. 127-129.
16) O Teatrze Rapsodycznym. 60-Iecie powstania Teatru Rapsodycznego, oprac. J. Popiel, wybór tekstów T. Malak, J. Popiel, Kraków 2001, s. XXXVI, 388.
17) Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Z. Zarębianka i J. Machniak, Kraków 2006, s.475.
18) Sawicki S., Trylogia dramatyczna Karola Wojtyły, „Przegląd Powszechny” 1986, nr 3, s. 357-369.
19) Skwarczyńska S., Adama Chmielowskiego rozprawa «O istocie sztuki», [w:] taż, Studia i szkice literackie, Warszawa 1953, s. 507-525.
20) Sobolewska E., W poszukiwaniu Bunscha, www.posk.pl
21) Taborski B., Karola Wojtyły dramaturgia wnętrza. Szkice, Lublin 1989, s. 85.
22) Tischner J. ks, Drogi i bezdroża miłosierdzia, Kraków 2015, s. 159.
23) Wart A. (A. Bunsch), Gołębie brata Alberta, Glasgow 1943. Tekst dramatu zamieszczony został na stronie www.adambunsch.pl
24) Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1985, s.374.
25) Wojtyła K., Poezje, Dramaty, Szkice. Tryptyk rzymski, wstęp M. Skwarnicki, Kraków 2004, s. 394.
26) Wielechowska K., Medytacja obecności.„Dramaty wnętrza” Karola Wojtyły, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 2008, nr 10, s. 199-217.
27) Winowska M., Znieważone oblicze. Opowieść o świętym Bracie Albercie, Wyd III, Kraków 2001, s.406.
28) Zarębianka Z., „Takie piękno nazywa się Miłosierdzie”. Koncepcje miłosierdzia zawarte w dramacie «Brat naszego Boga» Karola Wojtyły w kontekście encykliki «Dives in misericordia» Jana Pawła II, „Etos” 2016, nr 4 (116), s. 285-293.
License
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
