Grandparents as Significant Others in the Biographical Experience of Parentification
Abstract
In modern societies, extended families are less frequent, while nuclear families are the norm, which is why narrow systems include parent-and-child subsystems. When disturbances and crises arise in such a structure, these situations are conducive to the mechanism of role reversal (parentification). It involves the system’s drawing from the resources available to it and thus transferring to children the responsibility and tasks that belong to adults. The subject of this study is a broader perception of the family taking into account its surroundings, especially grandparents. Based on the autobiographical narratives of individuals who experienced parentification in childhood, the reconstruction and analysis of their role as people of significance to their grandchildren was made. Grandparents supported their grandchildren, acted as guardians of the family, and ensured a sense of security, endowing parentified individuals with positive experiences and childhood memories.
Keywords:
Significant others, grandparenthood, parentificationReferences
Appelt K., Współcześni dziadkowie i ich znaczenie dla rozwoju wnuków, w: Szanse rozwoju w okresie późnej dorosłości, red. A. Brzezińska, K. Ober-Łopatka, R. Stec, K. Ziółkowska, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2007, s. 79–95.
Bakiera L., Harwas-Napierała B., Wzory osobowe w rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Brzezińska A.I., Jak przebiega rozwój człowieka, w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. taż, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2013, s. 21–39.
CBOS, Preferowane i realizowane modele życia rodzinnego w Polsce. Komunikat z badań nr 46/2019, oprac. Marta Bożewicz, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2019.
CBOS, Rola dziadków w naszym życiu. Komunikat z badań nr BS/8/2012, oprac. K. Kowalczuk, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2012.
Chase S.H., Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, w: Metody badań jakościowych, t. 2, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 15–55.
Chojnacka B., Doświadczenie parentyfikacji. Perspektywa biograficzna, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 2021.
Chojnacka B., Przekraczanie granic subsystemowych w rodzinie – analiza doświadczeń młodych opiekunów (young carers) w kontekście praw dziecka, „Paedagogia Christiana” 2021, nr 2(50), s. 143–164. DOI: 10.12775/PCh.2022.018.
Ciuk S., Latusek-Jurczak D., Etyka w badaniach jakościowych, w: Badania jakościowe, t. 1: Podejścia i teorie, red. D. Jemielniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
DiCaccavo A., Working with Parentification: Implications for Clients and Counselling Psychologists, “Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice” 2006, no. 79(3), s. 469–478. DOI: 10.1348/147608305X57978. (Crossref)
Dyczewski L., Rodzina twórcą i przekazicielem kultury, TN KUL, Lublin 2003.
Earley L., Cushway D., Parentified Child, “Clinical Child Psychology and Psychiatry” 2002, no. 7(2), s. 163–178. DOI: 10.1177/1359104502007002005. (Crossref)
Hooper L.M., Expanding the Discussion Regarding Parentification and Its Varied Outcomes: Implications For Mental Health Research and Practice, “Journal of Mental Health Counseling” 2007, no. 29(4), s. 322–337. DOI: 10.1201/9781315225302-3. (Crossref)
Jurkovic G.J., Lost Childhoods: The Plight of the Parentified Child, Brunner/Mazel, New York 1997.
Kim H., Rose K.M., Concept Analysis of Family Homeostasis, “Journal of Advanced Nursing” 2014, no. 70(11), s. 2450–2468. DOI: 10.1111/jan.12496. (Crossref)
Kozerska A., Miszczak E., Napora E., Zaangażowanie dziadków w ocenie wnuków z rodzin samotnych matek, „Kultura i Edukacja” 2015, nr 1(107), s. 231–246.
Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: Rodzicielstwo: między domem, prawem, służbami społecznymi, red. taż, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2008, s. 18–39.
Minuchin S., Families and Family Therapy, Routledge, New York 2012.
Minuchin S., Montalvo B., Guerney B., Schumer F., Families of the Slums, Basic Books, New York 1967.
Napora E., Relacje z dziadkami w retrospekcyjnych badaniach dorosłych wnucząt, „Psychologia Wychowawcza” 2016, nr 10, s. 84–97. DOI: 10.5604/00332860.1234503.
Pieńkos M., Dziadkowie w wychowaniu wnuków na podstawie opinii osób młodych i starszych, „Forum Pedagogiczne” 2015, nr 2, s. 279–289. (Crossref)
Riessman C.K., Quinney L., Narrative in Social Work: A Critical Review, “Qualitative Social Work” 2005, no. 4(4), s. 391–412. DOI: 10.1177/147332500505864. (Crossref)
Sang J., Cederbaum J.A., Hurlburt M.S., Parentification, Substance Use, and Sex among Adolescent Daughters from Ethnic Minority Families: The Moderating Role of Monitoring, “Family Process” 2013, no. 53(2), s. 252–266. (Crossref)
Schier K., Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.
Schütze F., Biographieforschung und Narratives Interview, „Neue Praxis” 1983, no. 3, s. 283–293.
Sęk H., Cieślak R., Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne, w: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. ciż, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Sullivan H.S., Conceptions of Modern Psychiatry, Oxford, England 1947, cyt za: A.M. Colman, Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Twardowski A., Rola dziadków we wspomaganiu rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami, w: Wspomaganie rozwoju dzieci z rzadkimi zespołami chromosomowymi, red. tenże, Wydawnictwo Naukowe PTP, Poznań 2008, s. 37–53.
Wawrzyniak J.K., Opiekuńczo-wychowawcza rola dziadków w rodzinie, „Pedagogika Rodziny” 2011, nr 1(2), s. 95–103.
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-5635-3126
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
