Reportażowe formy konkretyzacji literatury w radiu – transpozycje intermedialne
Aneta Wójciszyn-Wasil
Abstrakt
Reportaż radiowy jest dźwiękową formą relacjonowania rzeczywistości, literatura nie stanowi zatem bezpośredniego źródła dla jego twórców. Jednak w obrębie współczesnych produkcji radiowych znajdują się reportaże realizujące swoisty transfer literackich treści. W niniejszym artykule określono je jako reportażowe konkretyzacje literatury. Tego typu praktyki są audialnym aspektem charakterystycznych dla współczesnej kultury intermedialnych transpozycji. Artykuł omawia szczegółowe warunki przeniesienia literatury do formuły reportażu radiowego oraz prezentuje modelowe warianty realizacji dźwiękowych.
Słowa kluczowe:
radio, literatura i media, dokument radiowy, reportaż, transpozycja intermedialnaBibliografia
Antonik D., Audiobook. Od brzmienia słów do głosu autora, „Teksty Drugie” 2015, z. 5, s. 126-147.
Bachura J., Feature – the Marriage of Fact and Fiction, w: Radio: Community, Challenges, Aesthetics, red. G. Stachyra, Wyd. UMCS, Lublin 2013, s. 277-286.
Bachura J., Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowisko radiowe, Toruń 2012.
Bachura-Wojtasik J., Klimczak K., Feature w radiu – wymykanie się wyznacznikom gatunku. Uwagi genologiczne po festiwalu Prix Europa w latach 2012 i 2013, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2014 nr 1, s. 43-60.
Białek M., Jak zmieniał się reportaż radiowy?, w: Gatunki i formaty we współczesnych mediach, red. W. Godzic, A. Kozieł, J. Szylko-Kwas, Warszawa 2015, s. 179-202.
Białek M., Polski reportaż radiowy. Wybrane zagadnienia, Poznań-Opole 2010.
Bieniaszkiewicz D., O literackim reportażu radiowym, „Akcent” 1993, nr 3, s. 140-151.
Bogoryja-Zakrzewska H., Jak wymyślam formę opowieści?, [online] http://torbareportera.pl/dramaturgia/wymyslam-forme-opowiesci/.
Bogusławska J., Jesteś moim niebem [audio], http://www.polskieradio.pl/80/1007/Artykul/1742390,Jestes-moim-niebem-reportaz-Joanny-Boguslawskiej.
Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków 2004.
Hopfinger M., Literatura i media. Po 1989 roku, Warszawa 2010.
Ingarden R., O dziele literackim. badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. M. Turowicz, Warszawa 1988.
Ingarden R., Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000.
Jagielska G., Anioły jedzą trzy razy dziennie. 147 dni w psychiatryku, Kraków 2104.
Jagielska G., Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym, Kraków 2013.
Jagielska G., Ona wraca na dobre. Podróż terapeutyczna, Kraków 2015.
Klimczak K., Reportaże radiowe o krzywdzie i cierpieniu, Łódź 2011.
Lejeune P., Pakt autobiograficzny, tłum. A. Labuda, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1975, nr 5 (23), 31-49.
Mayen J., Radio a literatura, Warszawa 1965.
Misiewicz J., O tak zwanych quasi-sądach Romana Ingardena, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F: Nauki Filozoficzne i Humanistyczne” 1973, vol. 28, s. 321-328.
Pawlik A., Teatr Radiowy i jego gatunki, Toruń 2014.
Piłatowska I., Reportaż jako artystyczny gatunek radiowy, „Media – Społeczeństwo – Kultura” 2009, nr 1, s. 30-39.
Piotrowska M., Jesteś moim niebem, Warszawa 2016.
Pleszkun-Olejniczakowa E., Bachura J., Pawlik A., Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Toruń 2011.
Pleszkun-Olejniczakowa E., Reportaż radiowy jako przedmiot dotychczasowych badań naukowych. Próba określenia przyszłych kierunków, „Media – Społeczeństwo – Kultura” 2009, nr 1, s. 40-54.
Wójciszyn-Wasil A., W poszukiwaniu »wewnętrznej prawdy«. Narracja osobista w reportażu radiowym, w: Artes Liberales. Teatr – Sztuka – Media. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Mądzikowi, red. S. Fel, J. Szulich-Kałuża, P. Nowak, M. Sławek-Czochra, Lublin 2018, s. 491-502 (wersja angielska: Discovering »inner truth«. Personal narrative in radio documentaries, tamże, s. 503-514).
Radio Katowice, Reportaż »Wojtek« na Prix Italia, https://www.radio.katowice.pl/zobacz,23154,Reportaz-Wojtek-na-Prix-Italia.html#.W19p4tKLR0w.
Radio Katowice, Sukces Radia Katowice. »Wojtek« wyróżniony we Francji, https://www.radio.katowice.pl/zobacz,23241,Sukces-Radia-Katowice-Wojtek-wyrozniony-we-Francji-.html#.W19oTtKLR0w.
Sekudewicz A., Dudzińska A., Wojtek [audio], https://www.polskieradio.pl/80/1007/Artykul/1623327,Wojtek-reportaz-Anny-Sekudewicz-i-Anny-Dudzinskiej.
Studio Munka-SFP, 53 wojny [inf. o filmie w reż. E. Bukowskiej], https://www.studiomunka.pl/debiut_pelnometrazowy,4,424,53-wojny.html.
Zajas P., Jak świat prawdziwy stał się bajką. O literaturze niefikcjonalnej, Poznań 2011.
Trójka, O »Miłości z kamienia« w »Z najwyższej półki« [audio], audycję prow. M. Nogaś, https://www.polskieradio.pl/24/874/Artykul/756561/.
Dzień dobry TVN, Być żoną korespondenta wojennego [wideo], wywiad przeprow. D. Wellman i M. Prokop, http://dziendobry.tvn.pl/wideo,2064,n/byc-zona-korespondenta-wojennego,72594.html.
Trójka, Życie z kimś, kto może umrzeć kilka razy w roku [dot. audycji Trójkowy Znak Jakości], https://www.polskieradio.pl/9/399/Artykul/755746,Zycie-z-kims-kto-moze-umrzec-kilka-razy-w-roku.
Bachura J., Feature – the Marriage of Fact and Fiction, w: Radio: Community, Challenges, Aesthetics, red. G. Stachyra, Wyd. UMCS, Lublin 2013, s. 277-286.
Bachura J., Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowisko radiowe, Toruń 2012.
Bachura-Wojtasik J., Klimczak K., Feature w radiu – wymykanie się wyznacznikom gatunku. Uwagi genologiczne po festiwalu Prix Europa w latach 2012 i 2013, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2014 nr 1, s. 43-60.
Białek M., Jak zmieniał się reportaż radiowy?, w: Gatunki i formaty we współczesnych mediach, red. W. Godzic, A. Kozieł, J. Szylko-Kwas, Warszawa 2015, s. 179-202.
Białek M., Polski reportaż radiowy. Wybrane zagadnienia, Poznań-Opole 2010.
Bieniaszkiewicz D., O literackim reportażu radiowym, „Akcent” 1993, nr 3, s. 140-151.
Bogoryja-Zakrzewska H., Jak wymyślam formę opowieści?, [online] http://torbareportera.pl/dramaturgia/wymyslam-forme-opowiesci/.
Bogusławska J., Jesteś moim niebem [audio], http://www.polskieradio.pl/80/1007/Artykul/1742390,Jestes-moim-niebem-reportaz-Joanny-Boguslawskiej.
Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków 2004.
Hopfinger M., Literatura i media. Po 1989 roku, Warszawa 2010.
Ingarden R., O dziele literackim. badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. M. Turowicz, Warszawa 1988.
Ingarden R., Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000.
Jagielska G., Anioły jedzą trzy razy dziennie. 147 dni w psychiatryku, Kraków 2104.
Jagielska G., Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym, Kraków 2013.
Jagielska G., Ona wraca na dobre. Podróż terapeutyczna, Kraków 2015.
Klimczak K., Reportaże radiowe o krzywdzie i cierpieniu, Łódź 2011.
Lejeune P., Pakt autobiograficzny, tłum. A. Labuda, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1975, nr 5 (23), 31-49.
Mayen J., Radio a literatura, Warszawa 1965.
Misiewicz J., O tak zwanych quasi-sądach Romana Ingardena, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F: Nauki Filozoficzne i Humanistyczne” 1973, vol. 28, s. 321-328.
Pawlik A., Teatr Radiowy i jego gatunki, Toruń 2014.
Piłatowska I., Reportaż jako artystyczny gatunek radiowy, „Media – Społeczeństwo – Kultura” 2009, nr 1, s. 30-39.
Piotrowska M., Jesteś moim niebem, Warszawa 2016.
Pleszkun-Olejniczakowa E., Bachura J., Pawlik A., Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Toruń 2011.
Pleszkun-Olejniczakowa E., Reportaż radiowy jako przedmiot dotychczasowych badań naukowych. Próba określenia przyszłych kierunków, „Media – Społeczeństwo – Kultura” 2009, nr 1, s. 40-54.
Wójciszyn-Wasil A., W poszukiwaniu »wewnętrznej prawdy«. Narracja osobista w reportażu radiowym, w: Artes Liberales. Teatr – Sztuka – Media. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Mądzikowi, red. S. Fel, J. Szulich-Kałuża, P. Nowak, M. Sławek-Czochra, Lublin 2018, s. 491-502 (wersja angielska: Discovering »inner truth«. Personal narrative in radio documentaries, tamże, s. 503-514).
Radio Katowice, Reportaż »Wojtek« na Prix Italia, https://www.radio.katowice.pl/zobacz,23154,Reportaz-Wojtek-na-Prix-Italia.html#.W19p4tKLR0w.
Radio Katowice, Sukces Radia Katowice. »Wojtek« wyróżniony we Francji, https://www.radio.katowice.pl/zobacz,23241,Sukces-Radia-Katowice-Wojtek-wyrozniony-we-Francji-.html#.W19oTtKLR0w.
Sekudewicz A., Dudzińska A., Wojtek [audio], https://www.polskieradio.pl/80/1007/Artykul/1623327,Wojtek-reportaz-Anny-Sekudewicz-i-Anny-Dudzinskiej.
Studio Munka-SFP, 53 wojny [inf. o filmie w reż. E. Bukowskiej], https://www.studiomunka.pl/debiut_pelnometrazowy,4,424,53-wojny.html.
Zajas P., Jak świat prawdziwy stał się bajką. O literaturze niefikcjonalnej, Poznań 2011.
Trójka, O »Miłości z kamienia« w »Z najwyższej półki« [audio], audycję prow. M. Nogaś, https://www.polskieradio.pl/24/874/Artykul/756561/.
Dzień dobry TVN, Być żoną korespondenta wojennego [wideo], wywiad przeprow. D. Wellman i M. Prokop, http://dziendobry.tvn.pl/wideo,2064,n/byc-zona-korespondenta-wojennego,72594.html.
Trójka, Życie z kimś, kto może umrzeć kilka razy w roku [dot. audycji Trójkowy Znak Jakości], https://www.polskieradio.pl/9/399/Artykul/755746,Zycie-z-kims-kto-moze-umrzec-kilka-razy-w-roku.
Wójciszyn-Wasil, A. (2020). Reportażowe formy konkretyzacji literatury w radiu – transpozycje intermedialne. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 61(4), 343–355. https://doi.org/10.31743/zn.2018.61.4.343-355
Aneta Wójciszyn-Wasil
wasil@kul.pl
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
