Zwalczanie handlu ludźmi w Afryce: doświadczenia organizacji HAART Kenya
Krzysztof Jurek
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2641-0510
Iwona Niewiadomska
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0244-2748
Mariusz Wołońciej
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2023-4918
Monika Dobrogowska
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1219-3546
Elżbieta Talik
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7320-6630
Adam Maciejewski
University of Łódź , Polskahttps://orcid.org/0009-0005-7982-2983
Natalia Mrowca
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0009-0004-4747-7401
Abstrakt
Handel ludźmi pozostaje jednym z najszybciej rozwijających się przestępstw w Afryce, napędzanym nakładającymi się kryzysami strukturalnymi, ubóstwem oraz historycznymi formami eksploatacji. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają inicjatywy oddolne i organizacje pozarządowe, które potrafią elastycznie reagować na lokalne potrzeby. Celem niniejszego artykułu jest analiza działań organizacji Awareness Against Human Trafficking (HAART) Kenya jako przykładu skutecznego, zintegrowanego podejścia do zwalczania handlu ludźmi, łączącego działania prewencyjne, wsparcie indywidualne oraz współpracę naukową i społeczną. Szczególną uwagę poświęcono współpracy HAART z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II. Opracowanie opiera się na analizie jakościowej raportów HAART Kenya oraz literatury dotyczącej handlu ludźmi. Wyniki pokazują, że połączenie działań prewencyjnych, indywidualnych planów wsparcia oraz wielosektorowej współpracy zwiększa skuteczność przeciwdziałania handlowi ludźmi w Afryce. Zastosowanie Teorii Zachowania Zasobów (COR) Stevana E. Hobfolla pozwala trafniej identyfikować potrzeby ocalałych oraz wspierać proces ich readaptacji.
Słowa kluczowe:
handel ludźmi, HAART Kenya, readaptacja ocalałychBibliografia
Antosiak P., Handel ludźmi. Współczesne oblicze niewolnictwa, „Libertas Religiosa”, t. 2, 2023, s. 14–28. DOI: 10.21697/lr.13201.
Ariail D.L., Smith K.T., Smith L.M., Human Trafficking and Gender Inequality: How Businesses Can Lower Risks and Costs, „Journal of Risk and Financial Management”, t. 17, 2024, nr 9. DOI: 10.3390/jrfm17090418.
Barner R., Okech D., Camp M.A., Socio-Economic Inequality, Human Trafficking, and the Global Slave Trade, „Societies”, t. 4, 2014, nr 2, s. 148–160. DOI: 10.3390/soc4020148.
Brady E., McCabe H., Otiende S., Baya R., Manji Y., Sorby R., Ali Haji A., Muhunyo M., The Impact of COVID-19 on Survivors of Human Trafficking in Kenya: A Participatory Approach, „Journal of Modern Slavery”, t. 6, 2021, nr 2, s. 247–266.
HAART Kenya, Haart 2024 Annual Report, https://haartkenya.org/wp-content/uploads/2025/09/HAART-2024-Annual-Report_.pdf (dostęp: 4.12.2025).
HAART Kenya, https://haartkenya.org (dostęp: 4.12.2025).
HAART Poland, Czym jest współczesne niewolnictwo? Broszura edukacyjna Fundacji HAART Poland, https://haartpoland.org/wp-content/uploads/2024/01/broszura-edukacyjna.pdf?utm_source=chatgpt.com (dostęp: 4.12.2025).
Hobfoll S.E., Conservation of Resource Caravans and Engaged Settings, „Journal of Occupational and Organizational Psychology”, t. 84, 2011, nr 1, s. 116–122. DOI: 10.1111/j.2044-8325.2010.02016.x.
Hobfoll S.E., Conservation of Resources Theory: Its Implication for Stress, w: The Oxford Handbook of Stress, Health, and Coping, red. S. Folkman, Oxford University Press, New York 2010, s. 127–147.
Hobfoll S.E., Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, tłum. M. Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
International Labour Organization (ILO), Walk Free, International Organization for Migration (IOM), Global Estimates of Modern Slavery: Forced Labour and Forced Marriage, Geneva 2022.
International Organization for Migration (IOM), Human Trafficking. Manual for Lecturers and Students. Recommended by the Minister of Education and Science of the Republic of Armenia as a Supplemental Manual for Teachers and Students of Higher Educational Institutions, Yerevan 2013, https://publications.iom.int/system/files/pdf/university_manual_humantrafficking_eng. pdf (dostęp: 4.12.2025).
Jones T., Perceptions of the Benefits and Barriers to Anti-Human Trafficking Interagency Collaboration: An Exploratory Factor Analysis Study, „Societies”, t. 13, 2023, nr 2. DOI: 10.3390/soc13020038.
Kenya’s Child Market – Lure, Sell and Dispose. Child Trafficking by Awareness Against Human Trafficking (HAART), Awareness Against Human Trafficking (HAART), Nairobi 2015, https://haartkenya. org/wp-content/uploads/2018/11/Awareness-Against-Human-Trafficking-2015.pdf (dostęp: 9.12.2025).
Klabbers R.E., Hughes A., Dank M., O’Laughlin K.N., Rogers M., Stoklosa H., Human Trafficking Risk Factors, Health Impacts, and Opportunities for Intervention in Uganda: A Qualitative Analysis, „Global Health Research and Policy”, t. 8, 2023, nr 52. DOI: 10.1186/s41256-023-00332-z.
Kraśniewski M., Niewolnictwo we współczesnej Afryce. Zarys problematyki, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2007, nr 1, s. 161–174.
Malinowski R.L., Otube S.N., Alexander A., Mogambi A.M., Displacement, Violence and Vulnerability: Trafficking among Internally Displaced Persons in Kenya, Awareness Against Human Trafficking (HAART), Nairobi 2016.
Malinowski R.L., Schulze M., Natural Disaster, Human Trafficking and Displacement in Kenya, Awareness Against Human Trafficking (HAART), Nairobi 2017.
Niewiadomska I., Jurek K., Mechanizmy regulujące wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w czasie pandemii COVID-19. Analiza zależności wynikających z zasad teorii zachowania zasobów Stevana Hobfolla, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2022.
Obokata T., Human Trafficking in Africa: Opportunities and Challenges for the African Court of Justice and Human Rights, w: The African Court of Justice and Human and Peoples’ Rights in Context, red. Jalloh C.C., Clarke K.M., Nmehielle V.O., Cambridge University Press, Cambridge 2019, s. 529–552.
Ogunniyi D., Idowu O., Human Trafficking in West Africa: An Implementation Assessment of International and Regional Normative Standards, „The Age of Human Rights Journal” 2022, nr 19, s. 165–185. DOI: 10.17561/tahrj.v19.6851.
Okorie M., Okeja U., Child Trafficking in Africa: Reimagining the Problem, „Genealogy”, t. 7, 2023, nr 3. DOI: 10.3390/genealogy7030064.
Sadło-Nowak A., Choromańska A., Handel ludźmi – wprowadzenie do problematyki, „Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security” 2025, s. 9–21. DOI: 10.4467/29567610PIB.25.017.22324.
Sawadogo W.R., The Challenges of Transnational Human Trafficking in West Africa, „African Studies Quarterly”, t. 13, 2012, nr 2, s. 95–115.
Stöckl H., Fabbri C., Cook H., Galez-Davis C., Grant N., Lo Y., Kiss L., Zimmerman C., Human Trafficking and Violence: Findings from the Largest Global Dataset of Trafficking Survivors, „Journal of Migration and Health”, t. 4, 2021, s. 1–6. DOI: 10.1016/j.jmh.2021.100073.
Tabaszewski R., Pomoc rozwojowa dla krajów afrykańskich na przykładzie Europejskiego Instrumentu na rzecz Demokracji i Praw Człowieka na Świecie (EIDHR), w: Przestrzenie badawcze młodych naukowców. Inspiracje – Innowacje – Wdrożenia, red. R. Tabaszewski, K. Sawicki, A. Błachut, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 105–114.
Tabaszewski R., Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej, w: Prawo międzynarodowe praw człowieka, red. K. Orzeszyna, M. Swarzyński, R. Tabaszewski, C.H. Beck, Warszawa 2022, s. 404–406.
Tomczyk E., Handel ludźmi w prawie międzynarodowym – pojęcie, formy i skala przestępstwa, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2023, nr 17, s. 159–172. DOI: 10.34616/150675.
Tsoi C.M., Smith T.B., Cutrer-Párraga E., Clayton D., Marshall J.M., Mastny J., Recommendations from Multi-Disciplinary Professionals for Survivor-Informed and Comprehensive Care for Human Trafficking Survivors, „Healthcare”, t. 13, 2025, nr 23. DOI: 10.3390/healthcare13233070.
United Nations Office on Drugs and Crime, UNODC Research, Global Report on Trafficking in Persons 2024, s. 18, https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/glotip/2024/GLOTIP2024_BOOK.pdf (dostęp: 4.12.2025).
Weitzer R., Modern Slavery and Human Trafficking, „Great Decisions” 2020, s. 41–52, https://ssrn.com/abstract=3691649 (dostęp: 4.12.2025).
Zimmerman C., Hossain M., Watts C., Human Trafficking and Health: A Conceptual Model to Inform Policy, Intervention and Research, „Social Science & Medicine”, t. 73, 2011, nr 2, s. 327–335.DOI: 10.1016/j.socscimed.2011.05.028.
John Paul II Catholic University of Lublin
Dr, Instytut Nauk Socjologicznych
https://orcid.org/0000-0003-2641-0510John Paul II Catholic University of Lublin
Prof. dr hab., Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0002-0244-2748John Paul II Catholic University of Lublin
Dr, Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0002-2023-4918John Paul II Catholic University of Lublin
Dr, Instytut Nauk Socjologicznych
https://orcid.org/0000-0002-1219-3546John Paul II Catholic University of Lublin
Dr, Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0001-7320-6630University of Łódź
Mgr, Instytut Logistyki i Informatyki
https://orcid.org/0009-0005-7982-2983John Paul II Catholic University of Lublin
Mgr, Szkoła Doktorska, Instytut Filozofii
https://orcid.org/0009-0004-4747-7401Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
