Godność ludzka jako wartość i sposoby jej uzasadniania w opinii młodzieży
Abstrakt
Uzasadnienie godności ludzkiej przebiega na płaszczyźnie przyrodzonej (filozoficznej) i nadprzyrodzonej (teologicznej) lub intuicyjnej. W artykule dokonano analizy i interpretacji wypowiedzi młodzieży szkolnej i akademickiej dotyczących uznawanych przez nią uzasadnień godności. Zostały ustalone następujące kategorie uzasadnień: a) godność ludzka jako gwarancja i przejaw życia moralnego (22,4% ogółu badanych osób); b) godność uzasadniana przez inne wartości (15,8%); c) godność jako człowieczeństwo (9,7%); d) godność jako coś danego, nieutracalnego (7,9%); e) godność jako wartość szczególnie ważna (7,9%); f) godność jako wartość teologiczna (7,9%); g) godność jako wartość wychowawcza (3,6%); h) godność jako coś, czego się nie przestrzega (3,0%); i) godność jako cecha odróżniająca człowieka od innych bytów (2,4%); inne wypowiedzi (2,4%). W całej zbiorowości młodzieży 13,9% ankietowanych zrezygnowało z udzielenia odpowiedzi, a 3,1% udzieliło odpowiedzi negatywnych. Większość ankietowanej młodzieży myśli o godności pozytywnie, choć dość często w niepogłębiony sposób, i wiąże z nią różnorodne treści. Uzasadnienia teologiczne pojawiają się dość sporadycznie.
Słowa kluczowe:
Godność osobowa, godność jako wartość, uzasadnienia godności, młodzież szkolna i akademickaBibliografia
Biesaga T., Podstawy etyki i bioetyki, Kraków 2016.
Bronk A., Kategoria godności człowieka, „Annales Universitatis Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia – Sociologia” 2010, nr 1(35), s. 77–96.
Chymuk M., Aksjologiczne preferencje studentów uczelni krakowskich, Kraków 2004.
Dylus A., Godność człowieka: fundament wartości europejskich, „Teologia i Człowiek” 2004, nr 3, s. 9–18.
Fel S., Jan Paweł II a prawa człowieka, w: De revolutionibus orbium populorum Joannis Pauli II. Papież wobec wykluczenia społecznego, red. K. Pilarczyk, G. Sokołowski, Warszawa 2015, s. 107–137.
Fel S., Społeczna gospodarka rynkowa w społecznej nauce Kościoła katolickiego, w: Socjologia ekonomiczna, red. W. Morawski, Warszawa 2018, s. 158–164.
Gajda J., Wartości w życiu i edukacji człowieka, Toruń 2013.
Granat W., Godność człowieka i jej współczesne uzasadnienia, w Aby poznać Boga i człowieka. Cz. 2 (O człowieku dziś), red. B. Bejze, Warszawa 1974, s. 223–256.
Hodgkiss P., A moral vision: human dignity in the eyes of the founders of sociology, „The Sociological Review” 2013, nr 3(61), s. 417–439.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.
Kanclerz B., Orientacje życiowe młodzieży akademickiej, Poznań 2015.
Lekka-Kowalik A., Godność podmiotów edukacji, w: Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, red. K. Chałas, A. Maj, Radom 2016, s. 383–387.
Majka J., Etyka społeczna i polityczna, Warszawa 1993.
Mazurek F.J., Wartości akceptowane w Unii Europejskiej, ,, Summarium” 1999–2000, nr 28–29, s. 11–37.
Mazurek F.J., Katolicka nauka społeczna – status metodologiczny i główne obszary problemowe, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego, red. S. Fel, J. Kupny, Katowice 2007, s. 11–30.
Ossowska M., O człowieku, moralności i nauce, Warszawa 1983. Piluś H., Godność osobowa jako podstawa i uzasadnienie niezbywalnych praw i wolności człowieka, w: Prawa i wolności człowieka w edukacji demokratycznego państwa. Materiały I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Siedlce–Chlewiska 7–8 grudnia 1999 r., red. R. Rosa, Siedlce 1999, s. 71–88. Piwowarski W., ABC katolickiej nauki społecznej. Część 1 (Wprowadzenie, podstawy, kierunki), Pelplin 1993.
Rynio A., Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej, Lublin 2019.
Wyszyński S., Kimże jest człowiek…, opr. Instytut Prymasowski Ślubów Narodu, Warszawa 1987.
Stępień K., Godność osobowa, w: Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, red. K. Chałas, A. Maj, Radom 2016, s. 376–383.
Vidal M., Absolutna wartość osoby miejscem spotkania i zespolenia etyki świeckiej z moralnością religijną, tłum. L. Balter, w: Moralność chrześcijańska, red. L. Balter, K. Czulak, P. Góralczyk, S. Stancel, Poznań–Warszawa 1987, s. 125–147.
Wojtyła K., Kazanie na Areopagu. 13 katechez, red. M. Wolańczyk, Kraków 2018.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
