Postawy Polaków wobec zapłodnienia pozaustrojowego in vitro

Janusz Mariański

Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie , Polska


Abstrakt

W niniejszym artykule przedstawimy najpierw stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie zapłodnienia pozaustrojowego in vitro oraz argumenty zwolenników tej metody. W drugiej części artykułu przedstawimy wyniki sondaży ogólnokrajowych dotyczących postaw dorosłych Polaków wobec zapłodnienia in vitro oraz postawy młodych Polaków dotyczących tej samej kwestii. Około trzy czwarte dorosłych Polaków dopuszcza w mniej lub bardziej wyraźny sposób praktykę zapłodnienia pozaustrojowego in vitro. Mniej jest tych, którzy zgadzają się w pełni ze stanowiskiem Kościoła katolickiego (około 20%). Wśród katolików dane te są nieco odmienne. Można ogólnie szacować, że nieco mniej niż dwie trzecie badanych katolików aprobuje procedury zapłodnienia pozaustrojowego in vitro i około trzecia część akceptuje stanowisko Kościoła katolickiego w tej sprawie. W tej dziedzinie można mówić o odchodzeniu od doktryny katolickiej i desakralizacji ludzkiego życia (od aprobaty do dezaprobaty).

Słowa kluczowe:

nauczanie moralne Kościoła katolickiego, zapłodnienie pozaustrojowe in vitro, młodzież polska, dorośli Polacy, sekularyzacja moralności

Baniak J. (2010), Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży gimnazjalnej na tle kryzysu jej tożsamości osobowej. Studium socjologiczne. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.

Baniak J. (2018), Między nakazem a wyborem. Zapłodnienie pozaustrojowe metodą in vitro w opinii licealistów i studentów. Na podstawie własnych badań socjologicznych, „Konteksty Społeczne”, nr 1, s. 7-25.

Baniak J. (2020), Katolicka moralność seksualna w wyobrażeniach i ocenie polskiej młodzieży z perspektywy minionego trzydziestolecia. „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne”, nr 1-2, s. 7-34. (Crossref)

Bezdroża ,,nowej etyki globalnej”. Rozmowa z abp. Henrykiem Hoserem, przewodniczącym Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych. Rozmawiał Tomasz Królak (2012), ,,Wiadomości KAI”, nr 48, s. 2-16.

Boguszewski R. (2015 a), Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro, „Komunikat z badań CBOS”, nr 96.

Boguszewski R. (2015 b), Religia a życie codzienne, czyli m.in. o wyzwaniach dla Kościoła katolickiego w Polsce, ,,Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”, nr 4, s. 27-44.

Boguszewski R. (2018), Polska młodzież w świetle wyników badania „Młodzież 2016”, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensia”, nr 2, s. 165-182.

Boguszewski R., Gałęziowska E. (2011), Bioetyczne oraz społeczne uwarunkowania zapłodnienia in vitro w opinii położnych, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, nr 2, s.75-79.

Bołoz W. (1997), Etyczne aspekty klonowania ludzi, ,,Homo Dei. Przegląd Teologiczno-Duszpasterski”, nr 1-2, s. 89-97.

Choczyński M. (2018), Aksjologiczny wymiar postaw środowiska zawodów prawniczych w odniesieniu do społecznych, religijnych oraz bioetycznych kwestii we współczesnej debacie publicznej, w: Prawo jako zawód i powołanie. Deontologia i etos zawodowy polskich prawników w badaniach socjologicznych, red. A. Syryt, S. H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa, s. 69-97.

Chyrowicz B. (2002), Bioetyka i ryzyko. Argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.

Czarnecki P. (2008), Dylematy etyczne współczesności, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

Hipsz N. (2014), Prawo a moralność – opinie o zachowaniach kontrowersyjnych społecznie, „Komunikat z badań CBOS”, nr 153.

Hołub G. ( 2014), Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej, Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków.

Hoser H. F. (2017), Wprowadzenie, w: Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, red. J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce, s. 7-15.

Kawecki W. (2012), O in vitro bez ideologizacji, ,,Homo Dei, Przegląd Teologiczno-Duszpasterski”, nr 4, s. 54-68.

Kaźmierska K. (2018), Młodzi archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.

Kaźmierska K. (2019), Rodzina w archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź. (Crossref)

Korczyński T. (2011), Wartości cenione przez mieszkańców diecezji, w: Postawy religijno–społeczne mieszkańców Diecezji Warszawsko–Praskiej, red. L. Adamczuk, W. Sadłoń, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, s. 75-90.

Kornas-Biela D. (2015), Niektóre zagrożenia osiągnięć biologii i medycyny na początku życia człowieka w świetle encykliki Jana Pawła II Evangelium vitae (kryteria początku życia człowieka, koncepcja embrionu, in vitro i eksperymenty medyczne), w: Wartość życia a wychowanie w XX rocznicę encykliki Evangelium vitae, red. M. Parzyszek, D. Opozda, B. Kiereś, Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki, Lublin, s. 343-359.

Kozak J. (2013), Postawy moralne studentów Lublina w warunkach zmiany ustrojowej, w: Religijne wymiary życia społecznego, red. H. Mielicka-Pawłowska, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, s. 174-192. Kozak J. (2014), Dzieci postmoderny? Studium nad religijnością studentów, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz. Kuczyńska M., Chojnacka K., Grochans E., Augustyniak K., Jurczak A., Karakiewicz B. (2013), Opinie wybranych grup społecznych na temat etycznej strony zapłodnienia metodą in vitro, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, nr 3, s. 279-283.

Łuków P. (2010), Zapłodnienie in vitro w świetle etyczno-filozoficznym – głos za, „Medycyna Praktyczna”, nr 6, s. 161-167.

Maciejewska-Mroczek E., Radkowska-Walkowicz M. (2018), Dziecko z in vitro? O ontologicznej choreografii między polityką a tożsamością, w: Dziecko in vitro społeczeństwo. Ujęcie interdyscyplinarne, red. A. Krawczak, E. Maciejewska-Mroczek, M. Radkowska-Walkowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 23-52.

Mariański J. (2015), Małżeństwo i rodzina w świadomości Polaków – analiza socjologiczna, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 4, s. 77-103.

Mariański J. (2018), Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988-1998-2005-2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Morciniec P. (2017), Moralne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), w: Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, red. J. Grzybowski, F. Longschamps de Brévier. Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce, s. 47-77.

Nagórny J. (2009), Wartość życia ludzkiego, red. K. Jeżyna, J. Gocko, W. Rzepa, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Narecki Z. (2021), Apologia Świętego Papieża – Polaka dotycząca człowieka, życia i rodziny, Wydawca: Perfecta info Paweł Markisz, Lublin.

Pawlikowski J., Monist M., Sak J. (2010), Zapłodnienie pozaustrojowe a Kościół katolicki – czy istnieje możliwość kompromisu?, w: Bioetyka w zawodzie lekarza, red. W. Chańska, J. Hartman, Wydawca: Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 204-225.

Prüfer P. (2018), Stałość w zmienności – postawy i oceny niektórych postaw moralnych, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988-19980-2005-2017, red. S. H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa, s. 69-85.

Przybyłek Z. (2020), Participation of the Roman Church in the Public Debate about Legal Regulations on In Vitro Fertilisation in Poland in 2007- 2015. Selected Aspects of Religious, Political and Media Diskourse, ,,Seminare. Poszukiwania Naukowe”, nr 4, s. 69-79. (Crossref)

Roguska B. (2012), Postawy wobec stosowania zapłodnienia in vitro. Komunikat z badań CBOS, BS/121/2012, Warszawa.

Roguska B. (2015), Oczekiwane zmiany w nauczaniu Kościoła, „ Komunikat z badań CBOS”, nr 32.

Rozkłady częstotliwości brzegowych z badania w 2012 roku (2013), w: Postawy społeczno-religijne Polaków 1991-2012, red. L. Adamczuk, E. Firlit, W. Zdaniewicz, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, Warszawa, s. 227-276.

Salij J. (2017), Teologiczna ocena zapłodnienia in vitro, w: Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, red. J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce, s. 209-227.

Stepulak M. Z. (2019), Postawy studentów wobec wybranych zagadnień nauczania Kościoła katolickiego w Polsce, w: Między socjologią a filozofią i teologią. Księga jubileuszowa dla Profesora Józefa Baniaka z okazji siedemdziesięciolecia urodzin i czterdziestolecia pracy naukowo-badawczej, red. J. Kaczmarek, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 205-228.

Szauer R. (2019), Między potrzeba doznań a trwałością postaw. Religijność i moralność uczniów szkółśrednich i studentów uczelni wyższych w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Studium socjologiczne, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa.

Ślipko T. (2009), Bioetyka. Najważniejsze problemy, Wydawnictwo PETRUS, Kraków.

Świątkiewicz W. (2016), Religijność w przestrzeni kulturowej miasta, w: Sosnowiec. Obraz miasta i jego dzieje, red. A. Barciak, A. T. Jankowski, Wydawca: Muzeum w Sosnowcu, Sosnowiec, s. 575-587.

Zaręba S.H. (2010 a), Globalny profil postaw moralnych Polaków, w: Rodzina, religia, społeczeństwo. Polacy 2009 w diagnozie socjologicznej, red. S.H. Zaręba, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, s. 115-138.

Zaręba S. H. (2010 b), Współczesny katolicyzm polski. Ile tradycji, ile zmiany?, „Przegląd Religioznawczy”, nr 3 s. 107-122. Zaręba S. H. (2020), Młodzi i religia – trajektorie religijności, eklezjalności, duchowości i moralności, w: S. H. Zaręba, W. Klimski, M. Sroczyńska, Wolność wyboru czy przymus zwyczaju?, t. II, Młodzież akademicka w dobie pandemii o religii, duchowości i moralności, Wydawnictwo Rys, Poznań, s. 15-62.

Zdaniewicz W. (2010 a), Sacrum i moralność, w: Postawy religijno-społeczne katolików diecezji drohiczyńskiej, red. E. Jarmoch, W. Zdaniewicz, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, Drohiczyn, s. 167-178.

Zdaniewicz W. (2010 b), Sacrum i moralność, w: Postawy religijno-społeczne mieszkańców diecezji płockiej. Raport z badań przeprowadzonych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, red. L. Adamczuk, W. Zdaniewicz, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock , s. 107-116.

Zdaniewicz W. (2012), Uwarunkowania decyzji moralnych, w: Postawy religijne i społeczne w archidiecezji wrocławskiej 2011, red. W. Zdaniewicz, L. Adamczuk, Wydawnictwo TUM Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław, s. 121-126.

Zowczak J. (2017), Postawy katolików praktykujących, w: Postawy katolików praktykujących i odbiór duszpasterstwa parafialnego w diecezji siedleckiej. Diagnoza socjologiczna i postulaty pastoralne, Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej UNITAS, Warszawa-Siedlce, s. 31-110.

Pobierz

Opublikowane
2022-10-01


Mariański, J. (2022). Postawy Polaków wobec zapłodnienia pozaustrojowego in vitro. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych Z Siedzibą W Lublinie, 11(1), 59–79. https://doi.org/10.58562/zns.14771

Janusz Mariański 
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie



Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>