Indywidualne i społeczne sytuacje zagrażające godności ludzkiej – analiza teoretyczno-empiryczna
Janusz Mariański
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie , PolskaAbstrakt
Podstawą rozważań nad indywidualnymi i społecznymi sytuacjami naruszającymi godność ludzką są wyniki badań socjologicznych o charakterze jakościowym, zrealizowanych w latach 2017-2018 wśród różnych kategorii młodzieży uczącej się lub studiującej w Lublinie, Olsztynie i Stalowej Woli. Po przeprowadzeniu w miarę dokładnych analiz empirycznych ustaliliśmy następującą częstotliwość sytuacji naruszających godność ludzką. Kształtują się one następująco według częstotliwości występowania: szkoła, uczelnia jako środowisko, w którym naruszane są wartości i normy godnościowe – 22,4%; wyzwiska, obelgi, wyśmiewanie się – 10,9%; środowisko rodzinne – 10,3%; szczególne sytuacje i okoliczności – 9,3%; środowisko pracy zawodowej – 6,7%; poniżanie osób niepełnosprawnych – 4,3%; sytuacje dotyczące sfery intymnej – 4,3%; stosunek do pacjentów w szpitalach i opieka medyczna – 4,3%; internet i inne media – 2,5%.
Słowa kluczowe:
godność ludzka, indywidualne i społeczne sytuacje naruszające godność ludzką, wartości moralne, młodzież szkolna i akademickaBibliografia
Baniak J. (2015), Religia katolicka i Kościół rzymskokatolicki w opiniach polskiej młodzieży. Od akceptacji do kontestacji, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Bartnik Cz., S. (2019), Przesłanie personalistyczne, „Nasz Dziennik”, nr 238, s. 7.
Bobrowicz W. (2006), Internet w kulturze – kultura w Internecie, w: Kultura współczesna a wychowanie człowieka, red. D. Kubinowski, Oficyna Wydawnicza VERBA, Lublin, s. 263-269.
Bukowski J. (1987), Zarys filozofii spotkania, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
Chałas K. (2011), Moc wychowawcza przypadkowych zdarzeń w świetle introcepcji wartości. Wydawnictwo „Jedność”, Kielce-Lublin.
Chałas K. (2019), Osoba punktem wyjścia i dojścia w edukacji wczesnoszkolnej, „Roczniki Pedagogiczne”, nr 2, s. 37-48.
Chlewiński Z., Zaleski Z. (1997), Godność, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin , kol. 260-262.
Dancák P. (2001), Otázka výchovy v náuke Jána Pavla II, Náboženské vydavatelstvo PETRA, Prešov.
Filipowicz M. (2017), Wychowanie do prawdy. Rozważania wokół myśli Wojciecha Chudego, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 53-60.
Jabłoński M. (2002), Rozważania na temat znaczenia pojęcia godności człowieka w polskim porządku konstytucyjnym, w: Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 81-100.
Jadacki J.J. (2003), Aksjologia i semiotyka. Analizy i polemiki, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Jedliński K. (2018), Godność. Jak ją chronić bez upokarzania innych, Wydawnictwo Charaktery, Kielce.
Kanclerz B. (2015), Orientacje życiowe młodzieży akademickiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Kojder A. (1995), Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno-prawne, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kojder A. (1999), Bilans pierwszej dekady, „Rzeczpospolita”, nr 14, s. 1-6.
Kozielecki J. (1988), O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Krukowski J. (2019), Godność ludzka, w: Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz. Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa KUL. Lublin, s. 848-859.
Laskowska E. (2011), Godność wśród wartości – rozważania lingwistyczno-aksjologiczne, w: Nauka – etyka – wiara. NEW’ 11. Konferencja Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, Dobieszków 23-26 czerwca 2011, Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki, Warszawa, s. 13-21.
Mariański J. (2017), Godność ludzka w kontekście społecznym. Szkice ze społecznego nauczania Kościoła katolickiego, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin.
Mariański J. (2019), Sytuacje zagrażające godności ludzkiej w ocenach i doświadczeniach młodzieży, „Collectanea Theologica”, nr 3 s. 193-216.
Moralne działanie chrześcijanina (2008), red. L. Melina, tł. L. Balter, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań.
Oleś P. K. (2012), Godność – zapoznana czy zapoznawana? W: Godność w perspektywie nauk., red. H. Grzmil-Tylutki, Z. Mirek, Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe Fides et Ratio, Kraków, s. 93-102.
Ostrowska U. (2004), Studenci wobec godności. Między nieodzownością a kontestacją, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Pazgan J. (2004), Godność, wolność i prawa człowieka, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, nr 1, s. 109-116.
Piluś H. (1998), Wprowadzenie do etyki, Spółka Wydawnicza HELIODOR, Warszawa.
Rynio A. (2019), Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Seweryński M. (2011), Godność człowieka pracy w świetle nauki społecznej Kościoła, w: Nauka – etyka – wiara. NEW’ 11. Konferencja Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, Dobieszków 23-26 czerwca 2011, Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki, Warszawa, s. 329-336.
Skorowski H. (2014), Demokracja przestrzenią uszanowania człowieka, w: Godność osoby ludzkiej w społeczeństwie i gospodarce. Księga pamiątkowa ku czci śp. Księdza Profesora Franciszka J. Mazurka, red. S. Fel, M. Wódka, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 37-48.
Smolińska A. (2009), Jesień i zima życia. W obronie godnej starości, w: Godność człowieka wczoraj i dziś. Wokół zagadnień antropologicznych, red. A. Smolińska, WYDAWNICTWO i DRUK „ Stemag”, Kielce-Busko Zdrój, s. 99-110.
Sorkowicz A. (2014), Polska rodzina i wychowanie w świetle nauczania Jana Pawła II. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Štefaňak O. (2013), Wartości moralne maturzystów słowackich na przykładzie diecezji spiskiej, Wydawnictwo Norbertinum, Lublin.
Stróżewski W. (2013), Logos, wartość, miłość. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Szczupał B. (2012), Godność osoby z niepełnosprawnością jako wyznacznik koncepcji praw człowieka, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, nr 3, s. 29-49.
Szczupał B., Chatzipentidis K. (2016), W poszukiwaniu drogi do emancypacji – godność osoby starszej i ageizm w świetle koncepcji praw człowieka oraz w perspektywie rozwoju współczesnego społeczeństwa, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 12, s. 99-118.
Sztaudynger J. J. (2011), Wzrost gospodarczy, rodzina a godność i jakość życia, w: Nauka – etyka – wiara. NEW’ 11. Konferencja Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, Dobieszków 23-26 czerwca 2011, Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki, Warszawa, s. 377-391.
Tokarczyk J. (2005), Źródła i postawy godności człowieka, w: Zatroskany o człowieka i świat. Nauczanie etyczno-społeczne Jana Pawła II, red. H. Skorowski, Krośnieńska Oficyna Wydawnicza, Warszawa, s. 37-54.
W służbie wychowaniu do dojrzałości. Wybór tekstów nauczania Kościoła na temat wartości i godności osoby ludzkiej, moralności i wolności prawdziwej, małżeństwa i rodziny – dla potrzeb szkolnictwa katolickiego, Wydawnictwo AA, Warszawa.
Wawszczak W. (2011), Godność – ponad cnotami – pośród transcendentaliów, w: Nauka – etyka – wiara. NEW’ 11. Konferencja Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, Dobieszków 23-26 czerwca 2011, Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki, Warszawa, s. 23-38.
Zemło M. (2019), Środowisko szkolne w ocenie uczniów, w: Styl życia młodzieży Białegostoku. Raport, Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku, Białystok, s. 53-83.
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
