God as the Source of Morality. St. Augustine’s Intuitions in "Confessions" 7.10–11 in the Context of a Discussion with the Ancient Tradition
Abstract
In this article, I present the relationship between God/gods and morality in both the Greek religion and philosophy and in the views of St Augustine based on distinctions made by John Hare. I argue that Augustine’s intuitions are indeed complementary to the concept of God as the source of morality present both in the ancient philosophical and religious traditions. In the first part of the article, I show the relation of the gods of Greek popular religion to morality. I argue that being guarantors of morality did not require them to possess exemplary moral character. I then show that a change in this regard took place in the Socratic era. The God/gods of Socrates, Plato, or Aristotle acquire perfect qualities, which sanctions their power to shape morality. Within these concepts, the idea was born of becoming God/god-like and imitating a model of character by performing the actions carried out by God (cognition, moral perfection). God, especially the philosophical God, was also treated as an end and as a felicific object. In the last part of this article, I analyze the concept of St Augustine. I show that, in addition to being the lawgiver and the ultimate felicific end, because He creates beings like Him, God is the source of morality not only as a model of character but above all as a creative being. I show that in committing moral evil, the perpetrator turns away from God and disrupts the ontological order. I present possible interpretations of the expression region of dissimilarity and the textual sources of this concept. I also show those aspects of Augustine’s views that significantly complement and transcend the Neoplatonic model in Confessions 7.10–11.
Keywords:
God, the source of morality, Socrates, Plato, Aristotle, St. Augustine, region of dissimilarity, NeoplatonismReferences
Aristoteles, Ethica eudemia, tł. pol. W. Wróblewski: Arystoteles, Etyka eudemejska (Arystoteles Dzieła Wszystkie 5; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1996).
Aristoteles, Ethica nicomachea, tł. pol. D. Gromska: Arystoteles, Etyka nikomachejska (Arystoteles Dzieła Wszystkie 5; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1996).
Aurelius Augustinus, Confessiones, tł. niem. W. Thimme: Augustinus, Bekenntnisse (Düsseldorf – Zürich: Artemis & Winkler 2004).
Aurelius Augustinus, Confessiones, tł. pol. Z. Kubiak: Św. Augustyn, Wyznania (Kraków: Znak 1987).
Aurelius Augustinus, De trinitate, tł. pol. M. Stokowska: Św. Augustyn, O Trójcy Świętej (Kraków: Znak 1996).
Biblia Sacra iuxta vulgatam versionem (red. R. Weber – R. Gryson) (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2007).
Bibliorum Sacrorum Latinae versiones antiquae, seu Vetus Italica (red. P. Sabatier) (Parisiis: Apud Franciscum Didot 1751) II/1.
Courcelle, P., „Tradition Neo-Platonicienne et Traditions Chretiennes de la region de Dissemblance (Platon, Politique, 273d)”, Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age 24 (1957) 5–33.
Eliade, M., Historia wierzeń i idei religijnych. I. Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyńskich (Warszawa: Pax 1988).
Euripides, Bellerophon, tł. pol. J. Łanowski: Eurypides, „Bellerofont”, Tragedie (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980).
Gilson, E., „Regio dissimilitudinis de Platon a saint Bernard de Clairvaux”, Mediaeval Studies 9/1 (1947) 108–130. (Crossref)
Hare, J., God and Morality. A Philosophical History (Chichester: Blackwell 2007). (Crossref)
Herbut, J., „Religia”, Leksykon filozofii klasycznej (red. J. Herbut) (Lublin: TN KUL 1997) 466.
Heubeck A., „Introduction to Homer’s Odyssey”, A Commentary on Homer’s Odyssey (A. Heubeck – S. West – J.B. Hainsworth) (Oxford: Clarendon Press 1988) 22–23.
Jaeger, W., Teologia wczesnych filozofów greckich (Kraków: Homini 2007).
Kahn, C.H., Platon i dialog postsokratyczny (Warszawa: Teologia Polityczna 2021).
Kalligas, P., The Enneads of Plotinus. A Commentary (Princeton, NJ – Oxford: Princeton University Press 2014) I. (Crossref)
Kenney, J.P., The Mysticism of Saint Augustin. Re-Reading the Confessions (New York: Routledge 2005). (Crossref)
Legutko, R., Filozofia presokratyków. Od Talesa do Demokryta (Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2020).
Legutko, R., Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego (Poznań: Zysk i S-ka 2013).
Lloyd-Jones, H., The Justice of Zeus (Berkeley, CA: California University Press 1971).
McGinn, B., The Presence of God. A History of Western Christian Mysticism. I. The Foundations of Mysticism (New York: Crossroad 1991).
Mikalson, J.D., Greek Popular Religion in Greek Philosophy (Oxford: Oxford University Press 2010). (Crossref)
Plato, Apologia Socratis, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Obrona Sokratesa (Warszawa: PWN 1982).
Plato, Euthyphron, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Eutyfron (Warszawa: PWN 1982).
Plato, Ion, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Ion (Kęty: Wydawnictwo Derewiecki 2021).
Plato, Leges, tł. pol. D. Zygmuntowicz: Platon, Prawa (Kęty: Derewiecki 2017).
Plato, Phaedrus, tł. pol. L. Regner: Platon, Fajdros (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1993).
Plato, Politia, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Państwo (Warszawa: Wydawnictwo AKME 1991).
Plato, Politicus, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Polityk (Kęty: Derewiecki 2021).
Plato, Theaetetus, tł. pol. W. Witwicki: Platon, Teajtet (Warszawa: PWN 1959).
Plotinus, Enneades, tł. pol. A. Krokiewicz: Plotyn, Enneady (Warszawa: PWN 1959) I.
Plotinus, Plotini Opera. I. Porphyrii vita Plotini. Enneades I–III (red. P. Henry – H.-R. Schwyzer) (Oxonii: Clarendon 1964).
Reale, G., Historia filozofii starożytnej. I. Od początków do Sokratesa (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1993).
Taylor, A.E., „Regio dissimilitudinis”, Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age 9 (1934) 305–306.
TeSelle, E., „‘Regio Dissimilitudinis’ in the Christian Tradition and its Context in Late Greek Philosophy”, Augustinian Studies 6 (1975) 153–179. (Crossref)
TeSelle, E., „Looking for Home: Travel As Metaphor in Augustine”, Annali d’italianistica 14 (1996) 103–120.
Zygmuntowicz, D., „O Platońskiej i Nietzscheańskiej wiedzy tragicznej”, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 14/3 (2005) 145–158.
Uniwersytet Gdański
dr hab. Martyna Koszkało, prof. UG - Kierownik Zakładu Historii Filozofii Starożytnej, Średniowiecznej i Nowożytnej, Instytutu Filozofii, Wydziału Nauk Społecznych UG. Zainteresowania badawcze: historia filozofii starożytnej i średniowiecznej, filozofia Boga. Autorka monografii Indywiduum i jednostkowienie. Analiza wybranych tekstów Jana Dunsa Szkota (2003), Natura woli. Wolność a konieczność. Stanowisko Jana Dunsa Szkota na tle koncepcji św. Augustyna, św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu (2019), artykułów dotyczących filozofii Boga, metafizyki i etyki Jana Dunsa Szkota, historii pojęcia wolnej woli, scholastyki nowożytnej, haseł encyklopedycznych z zakresu filozofii średniowiecznej w Powszechnej Encyklopedii Filozofii i tłumaczeń z łaciny.
Adres do korespondencji: ul. Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk; e-mail: martyna.koszkalo@ug.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-1475-4319License
The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK
