Stan zachowania szesnastowiecznych druków biblijnych z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora h. Baworowskiego we Lwowie
Tadeusz Maciąg
Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-3234-3951
Abstrakt
Badanie stanu zachowania XVI-wiecznych druków biblijnych z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora h. Baworowskiego we Lwowie przeprowadzono metodą opisową z autopsji. Ocenę każdego woluminu poszerzono dodatkowo o ocenę stopnia zakwaszenia papieru, zniszczenia biologiczne, a także wykonano prosty test na zginanie. Osobno oceniano uszkodzenia oprawy, konstrukcji książki i bloku starodruku. Po dokonaniu ocen cząstkowych egzemplarz klasyfikowano do jednej z czterech kategorii. Badaniu poddano 17 zachowanych egzemplarzy, spośród których 10 jest w nienajlepszym stanie zachowania i powinny zostać wyłączone z użytkowania. Papier pod względem wytrzymałości mechanicznej jest w bardzo dobrym stanie. Książki nie wymagają odkwaszania. Na podstawie wizualnej analizy zniszczeń biologicznych można stwierdzić, że księgozbiór w przeszłości nie był przechowywany w najlepszych warunkach, o czym świadczą zniszczenia wywołane przez owady i grzyby, a także zaplamienia i zacieki na papierze.
Słowa kluczowe:
druki biblijne, Biblia, ocena stanu zachowaniaBibliografia
Bieńkowska B., Maruszak E., Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa 2005.
Buchanan S., Coleman S., Deterioration survey of the Stanford University Libraries Green Library Stack Collection, w: Preservation Planning Program, Resource Notebook, ed. P.A. Darling, Washington 1982, s. 159-191.
Capiau S., Valk M. de, Wuyts E., The Universal Procedure for Library Assessment: A statistical model for condition surveys of special collections in libraries, „International Federation of Library Associations and Institutions”, (2015) vol. 41(3), s. 265-271.
Gwioździk J., Podstawy organizacji bibliotek Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, 4 (2018) s. 21-22.
Gwioździk J. Druki z 1. połowy XVI w. z kolekcji Zygmunta Czarneckiego w zbiorach lwowskich, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, (2014) nr 4, s. 71
Chamera-Nowak A., Baworovianum, „Cenne, Bezcenne, Utracone”, 3 (2011) s. 35.
Kotula R., Bibljoteka Wiktora Baworowskiego we Lwowie, Lwów 1926.
Łakomy-Chłosta A., Makles K., Zarys kształtowania się księgozbioru Biblioteki Fundacji Wiktora Hr. Baworowskiego we Lwowie, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, (2018) nr 4, s. 31
Nadolski B., Dokoła prac przekładowych w XVI wieku, „Pamiętnik Literacki”, 63 (1952) s. 475.
Oblicza księgi : Biblia na przestrzeni wieków, red. P. Tkaczyk, Kielce 2009.
Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego. Z okazji 400-lecia wydania Biblii ks. Jakuba Wujka, red. Z. Adamek, S. Koziara, Tarnów 1999.
Palm J., Cullhed P., Papierqualität, Restauro 1988, t. 20.
Pietkiewicz R., Pismo Święte w języku polskim w latach 1518-1638. Sytuacja wyznaniowa w Polsce a rozwój edytorstwa biblijnego, Wrocław 2002, mps.
Sobucki W., Odkwaszanie papierów zabytkowych, „Ochrona Zabytków”, 54/1 (212) (2001) s. 67.
Sobucki W., Konserwacja papieru: zagadnienia chemiczne, Warszawa 2013.
Strzelczyk A.B., Karbowska-Berent J., Drobnoustroje i owady niszczące zabytki, Toruń 2004.
Strzelczyk A.B., Zbiory biblioteczne – przyczyny zniszczeń i możliwości zapobiegania tym procesom, „Folia Bibliologica”, 42/43 (1994/1995) s. 17.
Szocki J., Księgozbiór Wiktora Baworowskiego – lwowskiego kolekcjonera i fundatora biblioteki, w: Lwów, miasto, społeczeństwo, kultura, t. 2, red. H.W. Żaliński, K. Karolczak, Kraków 1998.
Valk M. de, Library Damage Atlas. A tool for assessing damage, Antwerp 2018.
Zyska B., Trwałość papieru w drukach polskich z lat 1800-1994, Katowice 1999.
Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Śląski
mgr biologii; pracownik Zakładu Ochrony i Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych
https://orcid.org/0000-0002-3234-3951
