„Sztuczki” – współpraca Ireny Gombrowicz z wydawnictwem „Ostoja”. Analiza dokumentów zgromadzonych w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu
Abstrakt
W artykule opisuję współpracę Ireny Gombrowicz z poznańskim wydawnictwem „Ostoja”. Analiza materiałów zgromadzonych w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu pozwoliła mi ustalić jeden z pseudonimów autorki „sztuczek”. Na jej prośbę opublikowane teksty podpisano skrótem utworzonym z pierwszych liter imienia i nazwiska – Irgo. W latach 1933-1935 w seriach Biblioteka Wieczornicowa oraz Teatr dla Młodzieży Żeńskiej ukazało się pięć utworów: Pierwsza nagroda, Służyć chcę, Od przeszłości do przyszłości, Dary przyjaźni i Przyjaciółka. Autorka ukazuje w nich wartość wspólnoty. Pochwala zaangażowanie i poświęcenie. Sztuki powstają na zamówienie, są dopasowane do skromnych możliwości młodzieżowych teatrów. Styl autorki charakteryzuje rodzaj dyskretnej ironii, skierowanej w stronę przeciwników, osób niewierzących oraz naiwnych i prostolinijnych dziewcząt. Gombrowiczówna znacznie wcześniej niż Witold czyni z pisania sposób na zarabianie pieniędzy. Pisze w zgodzie ze swoim sumieniem, ukształtowanym przez religijne środowisko z kręgu Cecylii Plater-Zyberkówny. Prowadzone przeze mnie badania archiwalne i zebrane w ich toku informacje pozwalają szerzej spojrzeć na rodzinę Gombrowiczów, opisać środowisko, w którym kształtował się także gust literacki Witolda Gombrowicza, znaleźć analogie pomiędzy jego infantylnym buntem a dydaktyzmem Ireny.
Słowa kluczowe:
Irena Gombrowicz, wydawnictwo „Ostoja”, Teatr dla Młodzieży Żeńskiej, Biblioteka Wieczornicowa, Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, sztuka teatralna, literatura dydaktyczna, prasa katolickaBibliografia
Źródła
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu (AAP)
sygn. WO 192, Teczka korespondencji wydawnictwa „Ostoja” z lat 1932-1935.
Bartels Artur, Ideały, w: M. Glaubicz, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 62.
Dynowska Maria, Weselne zwyczaje naszych przodków, w: M. Glaubicz, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 10.
Glaubicz Maria, Rząd niewieści, w: tejże, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 26.
Glaubicz Maria, Westchnienia panieńskie, w: tejże, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 64.
Glaubicz Maria, Zagajenie prezeski, w: tejże, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 7.
Gombrowicz Witold, Listy do rodziny, list do Stanisławy i Janusza z dnia 4 lutego 1961 r., oprac. J. Margański, Kraków 2004, s. 262.
Irgo [Gombrowicz Irena], Dary przyjaźni, w: M. Glaubicz, Wieczór przedślubny druhny, Biblioteka Wieczornicowa nr 39, Poznań 1934, s. 82.
Irgo [Gombrowicz Irena], Pierwsza nagroda, Teatr dla Młodzieży Żeńskiej nr 39, Poznań 1933.
Irgo [Gombrowicz Irena], Przeszłość i przyszłość, w: Rocznica założenia KSM, Biblioteka Wieczornicowa nr 40, Poznań 1935, s. 38.
Irgo [Gombrowicz Irena], Przyjaciółka, Teatr dla Młodzieży Żeńskiej nr 43, Poznań 1935.
Irgo [Gombrowicz Irena], Służyć chcę, w: L. Wrzesiński, Poświęcenie sztandaru, Biblioteka Wieczornicowa nr 5, Poznań 1934, s. 56.
Opracowania
Adamski Walerian, Zjednoczenie Młodzieży Polskiej. Kilka uwag o ustroju i działalności, Poznań 1926.
Gombrowicz Witold, Iwona, księżniczka Burgunda, Warszawa 1958.
Gombrowicz Witold, Wspomnienia polskie, Warszawa 1990.
Graczyk Ewa, Przed wybuchem wstrząsnąć, Gdańsk 2004.
Nowak Piotr, Poznań jako ośrodek wydawniczy w dwudziestoleciu 1919-1939, Poznań 1997.
Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0002-8140-3594
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
