Księgozbiory klasztorów franciszkańskich w Prusach Zachodnich w okresie ich kastaty
Wojciech Zawadzki
Wydział Nauk Historycznych; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; Warszawa , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2040-8727
Abstrakt
Wśród zachodniopruskich klasztorów męskich w drugiej połowie XVIII wieku najliczniejszą grupę stanowiły placówki franciszkańskie (bernardyni - Kadyny, Lubawa, Nowe, Świecie, Toruń, Zamarte; reformaci - Brodnica, Dzierzgoń, Gdańsk Chełm, Grudziądz, Łąki Bratiańskie, Wejherowo; franciszkanie konwentualni - Chełmno, Chełmża; kapucyni – Rywałd). Po przeprowadzonych przez państwo pruskie kasatach ocalały tylko dwie placówki franciszkańskie, w Wejherowie i Łąkach Bratiańskich koło Nowego Miasta Lubawskiego. Konsekwencją zamykania domów zakonnych była dekompozycja, translokacja lub zniszczenie klasztornych księgozbiorów. Odnaleziono dotąd 7 archiwalnych katalogów bibliotek franciszkańskich z terenu Prus Zachodnich, które umożliwiają częściową identyfikację zakonnych zasobów bibliotecznych.
Słowa kluczowe:
Prusy Zachodnie, franciszkanie, franciszkanie konwentualni, bernardyni, reformaci, kapucyni, biblioteki zakonneBibliografia
Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, w: Dzieje chrześcijaństwa Polski i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. J. Kłoczowski, Lublin 2010, s. 287-376.
Czaplewski P., Ważniejsze rękopisy poklasztornej biblioteki w Świeciu, „Zapiski TNT”, 4 (1917) nr 2, s. 55-56.
Krasicki I., Monachomachia czyli wojna mnichów, Warszawa 1985.
Lademann M., Biblioteka klasztoru oo. reformatów w Wejherowie, „Studia Pelplińskie”, 27 (1998) s. 221-244.
Lenart E., Biblioteki bernardyńskie w Polsce od 2. połowy XV wieku do końca wieku XVIII, w: Pięćset pięćdziesiąt lat obecności oo. bernardynów w Polsce (1453-2003), red. W.F. Murawiec D.A., Muskus, Kalwaria Zebrzydowska 2006, s. 659-676.
Liek G., Die Stadt Löbau in Westpreussen mit Berückchitigung des Landes Löbau, Marienwerder 1892.
Opgenoorth E., Verfassung, Verwaltung, Recht, Militär in Ost- und Westpreußen 1772-1807, w: Handbuch der Geschichte Ost- und Westpreußens, Teil II/2, hrsg. E. Opgenoorth, Lüneburg 1996, s. 44-48.
Piszcz E., Biblioteka klasztoru oo. reformatów w Łąkach na Pomorzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2 (1961) z. 1-2, s. 207-226.
Poliński L., Szkoła zakonna dla nauki postępowania w doskonałości y edukacyi w dobrym źyciu młodziezy zakonney, powszechnie zaś dla poźytku kaźdego zakonnika, b.m. 1787.
Strutyńska M., Biblioteka bernardynów w Lubawie, w: Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi, Warszawa 1986, s. 5-76.
Wojtkowski J., Katalog inkunabułów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie, Olsztyn 2007.
Wysocki S., Kazania różne, b.m. 1750.
Zawadzki W., Duchowieństwo katolickie oficjalatu pomezańskiego w latach 1525-1821, t. 1: Studium prozopograficzne, Elbląg 2009.
Zawadzki W., Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach, Olsztyn 2002.
Zawadzki W., Księgozbiór klasztoru bernardyńskiego w Kadynach w zasobach Biblioteki Elbląskiej, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 102 (2014) s. 333-380.
Zawadzki W., Losy franciszkanów w Prusach Zachodnich w okresie kasaty ich klasztorów, „Hereditas monasteriorum”, 2 (2013) s. 95-97.
Zawadzki W., Zakony w Pomezanii w XVII-XIX wieku, Olsztyn-Elbląg 2013.
Wydział Nauk Historycznych; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; Warszawa https://orcid.org/0000-0003-2040-8727