The libraries of the Franciscan monasteries in West Prussia during their dissolution
Wojciech Zawadzki
Wydział Nauk Historycznych; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; Warszawa , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-2040-8727
Abstract
At the turn of the 19th century, the Prussian state began the dissolution of the religious houses, including in West Prussia. Of the 28 monasteries existing in this area before the dissolution, 15 were part of the Franciscan religious family: six Bernardine monasteries (Kadyny, Lubawa, Nowe, Świecie, Toruń, Zamarte), six monasteries of the Reformed Franciscans (Brodnica, Dzierzgoń, Gdańsk Chełm, Grudziądz, Łąki Bratiańskie, Wejherowo), two monasteries of the Conventual Franciscans (Chełmno, Chełmża), and one monastery of the Capuchins (Rywałd). After 1840 only two monasteries survived, in Wejherowo and Łąki Bratiańskie near Nowe Miasto Lubawskie. During the dissolution of the monasteries, the monastic book collections and archives were secured and translocated by Prussian officials. Using the surviving archival material, the author presents the holdings of the individual monastic libraries and their history.
Keywords:
West Prussia, the Prussian state, the diocese of Warmia, the diocese of Chełmno, religious orders, the dissolution of the monasteries, monasteries, libraries, monastic librariesReferences
Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, w: Dzieje chrześcijaństwa Polski i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. J. Kłoczowski, Lublin 2010, s. 287-376.
Czaplewski P., Ważniejsze rękopisy poklasztornej biblioteki w Świeciu, „Zapiski TNT”, 4 (1917) nr 2, s. 55-56.
Krasicki I., Monachomachia czyli wojna mnichów, Warszawa 1985.
Lademann M., Biblioteka klasztoru oo. reformatów w Wejherowie, „Studia Pelplińskie”, 27 (1998) s. 221-244.
Lenart E., Biblioteki bernardyńskie w Polsce od 2. połowy XV wieku do końca wieku XVIII, w: Pięćset pięćdziesiąt lat obecności oo. bernardynów w Polsce (1453-2003), red. W.F. Murawiec D.A., Muskus, Kalwaria Zebrzydowska 2006, s. 659-676.
Liek G., Die Stadt Löbau in Westpreussen mit Berückchitigung des Landes Löbau, Marienwerder 1892.
Opgenoorth E., Verfassung, Verwaltung, Recht, Militär in Ost- und Westpreußen 1772-1807, w: Handbuch der Geschichte Ost- und Westpreußens, Teil II/2, hrsg. E. Opgenoorth, Lüneburg 1996, s. 44-48.
Piszcz E., Biblioteka klasztoru oo. reformatów w Łąkach na Pomorzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2 (1961) z. 1-2, s. 207-226.
Poliński L., Szkoła zakonna dla nauki postępowania w doskonałości y edukacyi w dobrym źyciu młodziezy zakonney, powszechnie zaś dla poźytku kaźdego zakonnika, b.m. 1787.
Strutyńska M., Biblioteka bernardynów w Lubawie, w: Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi, Warszawa 1986, s. 5-76.
Wojtkowski J., Katalog inkunabułów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie, Olsztyn 2007.
Wysocki S., Kazania różne, b.m. 1750.
Zawadzki W., Duchowieństwo katolickie oficjalatu pomezańskiego w latach 1525-1821, t. 1: Studium prozopograficzne, Elbląg 2009.
Zawadzki W., Dzieje klasztoru bernardyńskiego w Kadynach, Olsztyn 2002.
Zawadzki W., Księgozbiór klasztoru bernardyńskiego w Kadynach w zasobach Biblioteki Elbląskiej, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 102 (2014) s. 333-380.
Zawadzki W., Losy franciszkanów w Prusach Zachodnich w okresie kasaty ich klasztorów, „Hereditas monasteriorum”, 2 (2013) s. 95-97.
Zawadzki W., Zakony w Pomezanii w XVII-XIX wieku, Olsztyn-Elbląg 2013.
Wydział Nauk Historycznych; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; Warszawa https://orcid.org/0000-0003-2040-8727
