Pietas Et Litterae. The Influence of the Piarist College in Podolínec on the Development of Old-Time Education
Abstract
The article refers to the exhibition Pietas et litterae in the ‘Old Synagogue’ Gallery in Nowy Sącz, where surviving souvenirs from the Piarist college in Podolínec were presented. Most of the exhibits presented have left their storage places during the exhibition for the first time in centuries. These included parchment diplomas, handwritten chronicles of colleges, books recording the students, monks and novices, books of deceased lecturers, old prints and books published in the nineteenth century, portraits of professors from Podolínec, the founder of the monastery and college in Podolínec, Stanisław Lubomirski, and paintings from the series of “Żywot św. Józefa Kalasantego”, as well as liturgical robes, a seal with the image of the Visitation of the Virgin Mary, a paramentary (i.e. a painted wardrobe for liturgical robes and instruments), a map of the Hungarian Piarist Province, a painted view of Podolínec from 1836 and school certificates of a student of the Jan Kaleta College. The exhibits presented at the exhibition have been borrowed from the Central Archive of the Hungarian Piarist Province in Budapest, the Museum in Stará Ľubovňa, the Piarist Archive and Library in Krakow, the National Museum in Krakow, the Józef Szujski Public Library in Nowy Sącz, the Piarist College in Prievidza, the Roman Catholic parishes in Podolínec and Toporec, as well as from the private collections of Ludwik Kaleta of Podolínec.
Keywords:
Podolínec, St Joseph Calasanz, Piarists, Piarist college, education, manuscripts, old printsReferences
Adamczyk M.J., Szkoły pijarskie w Podolinie i ich związki z Polską 1643-1848, Wrocław 1995.
Barycz H., Frankowic Marcin Ignacy, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 7, red. W. Konopczyński, Kraków 1948-1958, s. 93.
Bazydło J., Frankowic Marcin, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski, Lublin 1989, kol. 688.
Bogdziewicz H., Pijarzy, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, red. E. Gigilewicz, Lublin 2011, kol. 571-576.
Brzuszek B. , Machowski Wawrzyniec Cyprian od św. Wawrzyńca, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 3, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1982, s. 15.
Brzuszek B., Madejski Idzi, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 3, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1982, s. 31-33.
Buba J., Madejski Józef Kazimierz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 19, red. E. Rostworowski, Wrocław 1974, s. 116-117.
Buba J., Madejski Józef Kazimierz, w: Encyklopedia Katolicka, t. 11, red. E. Ziemann, Lublin 2006, kol. 774.
Chalupecký I., Kolegium Pijarów w Podolińcu miejscem przenikania się kultur między Polską a Słowacją, w: Spisz – wielokulturowe dziedzictwo, red. A. Kroh, Sejny 2000,s. 77-87.
Daniluk M., Józef Kalasanty, w: Encyklopedia Katolicka, t. 8, red. B. Migut, Lublin 2000, kol. 117-119.
Długosz J., Mecenat kulturalny i dwór Stanisława Lubomirskiego wojewody krakowskiego, Wrocław 1972.
Długosz J., Sądeczanie w kolegium pijarów w Podolińcu 1643-1670, ,,Rocznik Sądecki”, 21 (1993) s. 73-88.
Długosz J., Uczniowie kolegium pijarskiego w Podolińcu w latach 1643-1670, ,,Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, 7 (1972) s. 235-256.
(ek), Pijarzy w Podolińcu, ,,Spotkania z Zabytkami”, 29 (2005) nr 7 (221), s. 37-38.
Giner Guerri S., San José de Calasanz, maestro y fundador, Madrid 1992.
Giner Guerri S., Święty Józef Kalasancjusz, przeł. J. Tarnawski, Kraków 1994.
Gotkiewicz M., Trzy wieki kolegium podolinieckiego (1642-1942), ,,Nasza Przeszłość”, 15 (1962) s. 83-113.
Górski T., Papczyński Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 25, red. E. Rostworowski, Wrocław 1980, s. 159-161.
Gryglewicz F., Alber Janos Nepomuk, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, Lublin 1989, kol. 298.
Grzybowski M., Kraus Michał od Nawiedzenia NMP, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 2, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1982, s. 416-417.
Hahn W., Pijarski teatr szkolny w Polsce, ,,Nasza Przeszłość”, 15 (1962) s. 199-215.
Janeczek S., Konarski Stanisław, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, red. B. Migut, Lublin 2002, kol. 532-536.
Kawalec A., Ksiądz Franciszek Siarczyński. Życie i działalność, Wrocław 2007.
Koltai A., Historia podolinieckiego archiwum pijarskiego, w: Pietas et litterae. Wpływ kolegium pijarów w Podolińcu na rozwój dawnego szkolnictwa. Katalog wystawy, red. M. Marcinowska, Nowy Sącz 2004, s. 20-24.
Koltai A., Malarstwo, w: Pietas et litterae. Wpływ kolegium pijarów w Podolińcu na rozwój dawnego szkolnictwa. Katalog wystawy, red. M. Marcinowska, Nowy Sącz 2004, s. 114.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.
Korzon K., Siarczyński Franciszek, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 36, red. H. Markiewicz, Warszawa-Kraków 1995-1996, s. 447-450.
Kosmowski J., Papczyński Stanisław, w: Encyklopedia katolicka, t. 14, red. E. Gigilewicz, Lublin 2010, kol. 1262.
Leszczyński R., Kraus Michał, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 15, red. E. Rostworowski, Wrocław 1970, s. 239-241.
Leszczyński R., Machowski Wawrzyniec, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 19, red. E. Rostworowski, Wrocław 1974, s. 1.
Leszczyński R., Siarczyński Franciszek, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, red. E. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 112-113.
Marcinowska M., Lubomirscy. Starostowie sądeccy i spiscy, Nowy Sącz 1998.
Marcinowska M., Początki zakonu pijarów i znaczenie kolegium w Podolińcu, w: Pietas et litterae. Wpływ kolegium pijarów w Podolińcu na rozwój dawnego szkolnictwa.
Katalog wystawy, red. M. Marcinowska, Nowy Sącz 2004, s. 11-12.
Michalski J., Konarski S., w: Polski Słownik Biograficzny, t. 13, red. E. Rostworowski, Wrocław 1967-1968, s. 471-477.
Murawiec W., Frankowic Marcin Ignacy, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 1, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981, s. 484-485.
Murawiec W., Konarski Hieronim Stanisław, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 2, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1982, s. 335-341.
Pietas et litterae. Wpływ kolegium pijarów w Podolińcu na rozwój dawnego szkolnictwa. Katalog wystawy, red. M. Marcinowska, Nowy Sącz 2004.
Pitala A., Pijarskie zakłady kształcenia nauczycieli w dawnej Polsce - profesoria, w: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII-XIX wieku, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Warszawa-Kraków 1993, s. 391-408.
Salaterski S., Kolegiata i kapituła św. Małgorzaty P. M. w Nowym Sączu (1448-1791), Nowy Sącz 1997.
Schreier Norbert, w: Słowacki Słownik Biograficzny, t. 5, Martin 1992, s. 238.
Skałkowski A.M., Dmochowski Franciszek Ksawery, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939-1946, s. 203-205.
Smolarek D., Katalog tematyczny muzykaliów z klasztoru pijarów w Podolińcu, Lublin 2009.
Smolarek D., Polonica w muzykaliach klasztoru w Podolińcu, ,,Muzyka”, 52 (2007) nr 1, s. 71-116.
Smolarek D., Śpiewnik ,,Cantus Catholici” z kolegium pijarów w Podolińcu, ,,Annales Lublinenses pro Musica Sacra”, 5 (2014) nr 5, s. 63-88.
Sobolewska Strzelczak B., Początki szkolnictwa pijarskiego. Inspiracje dla współczesnej teorii i praktyki pedagogicznej, ,,Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, 12 (2013) nr 2 (23), s. 159-168.
Spinelli M., Święty Józef Kalasancjusz. Twórca szkoły powszechnej, przekł. J. Partyka, Kraków 2009.
Śrutwa J., Dmochowski Franciszek, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, red. R. Łukaszczyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989, kol. 1360.
Taraszkiewicz J., Nauczanie historii i geografii w kolegiach pijarskich w Polsce do 1740 roku, w: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII-XIX w., red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Warszawa-Kraków 1993, s. 469-475.
Wałaszek J., Św. Stanisław Papczyński – życie i dzieło, ,,Almanach Sądecki”, 25 (2016) nr 3/4 (96/97), s. 18-30.
Wierzbicka B., Zagadnienie frekwencji w kolegium oo. Pijarów w Podolińcu (1686-1717), ,,Zeszyty Sądecko-Spiskie”, 2 (2007) s. 96-100.
Wierzbicki P., Mieszkańcy Nowego Targu i pobliskich miejscowości w kolegium Ojców Pijarów w Podolińcu na przełomie XVII i XVIII w., ,,Almanach Nowotarski”, 12 (2008) s. 39-49.
Wierzbicki P., Szlachta w kolegium oo. Pijarów w Podolińcu (1696-1711), ,,Zeszyty Sądecko-Spiskie”, 2 (2007) s. 38-70.
Wyczawski H.E., Siarczyński Franciszek Ludwik, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 4, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1983, s. 53-59.
Zatorska J., Pijarzy w Nowym Sączu, ,,Mówią Wieki”, (2004) nr 12/04 (504), s. 5.
