Beginnings of the Zielona Góra Provostry of the Canons Regular of Żagań
Abstract
The article presents the process of establishing the provostry of the canons regular of Żagań in Zielona Góra and transferring to them the right of patronage of the local parish church, starting with the duke’s decision, its confirmation by the bishop and the pope, and ending with the document of the Archdeacon of Głogów, who was responsible for the transfer of the church to the canons. The original documents relating to this process are not known, but copies have survived in the Żagań cartulary, and together they form the source basis of the study. The article also focuses on issues related to the emoluments of the provostry and the importance of the institution in the local environment.
Keywords:
Głogów Silesia, canons regular, provostry, right of patronageReferences
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Państwowe we Wrocławiu (APW)
Rep. 135, sygn. 419, Kopiarz klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Żaganiu.
Rep. 135, sygn. 109, Urkunden Inhaltverzeichniss des Archives der Chorherren des S. Augustinus Congregationis Lateranensis zu Sagan.
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu (BUWr.)
Rkps IV Q 36 (nekrolog klasztoru żagańskiego).
Źródła drukowane
Catalogus abbatum Saganensium, w: Scriptores rerum Silesiacarum, t. 1, hrsg. G.A. Stenzel, Breslau 1835, s. 173-528.
Codex diplomaticus Silesiae, t. 24, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Die Kreise Grünberg und Freystadt, hrsg. K. Wutke, Breslau 1908; t. 28, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis Glogau, bearb. v. K. Wutke, Breslau 1915.
Katalog dokumentów przechowywanych w archiwach państwowych Dolnego Śląska, t. 7, oprac. R. Stelmach, Wrocław 1993.
Ohnesorge Fritz, Zur Quellenkunde der Geschichte von Grünberg in Schlesien, Grünberg 1903.
Regesty śląskie, t. 3, oprac. J. Gilewska-Dubis, red. W. Korta, Wrocław 1990; t. 4, oprac. K. Bobowski, J. Gilewska-Dubis, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1990; t. 5, oprac. J. Gilewska-Dubis, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1992.
Visitationsberichte der Diözese Breslau, Th. 1, Archidiakonat Glogau, hrsg. J. Jungnitz, Breslau 1907.
Worbs Johann Gottlob, Inventarium diplomaticum Lusatiae inferioris, t. 1, Lübben 1834.
Opracowania
Chmielewska Katarzyna, Klasztor i jego problemy w średniowiecznych śląskich i kłodzkich kronikach kanoników regularnych, Częstochowa 2015.
Effner Moritz, Geschichte der katholischen Pfarrei Grünberg in Niederschlesien von ihrer Gründung bis Jahre 1840, Grünberg 1852.
Gerlic Henryk, Kapituła głogowska w dobie piastowskiej i jagiellońskiej (1120-1526), Gliwice 1993.
Jasiński Kazimierz, Rodowód Piastów śląskich, Kraków 2007.
Kapłon Marian, Dzieje klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu do początku XV w., „Przegląd Lubuski”, 9 (1980) nr 3, s. 31-39.
Kapłon Marian, Książęta śląscy a klasztor kanoników regularnych w Żaganiu w latach 1217-1439, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia XIX”, (1970) nr 126, s. 133-147.
Karczewska Joanna, Kożuchów. Studia z dziejów średniowiecznego miasta, Kraków 2018.
Karczewska Joanna, Otoczenie księcia kożuchowsko-zielonogórskiego Henryka VIII Wróbla i jego żony księżnej Katarzyny, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 69 (2014) z. 1, s. 59-82.
Karczewska Joanna, Rodzina von Leslav i jej działalność w XIV-XV wieku, „Studia Zachodnie”, 9 (2007) s. 75-80.
Machilek Franz, Das Grosse abendlandische Schisma in der Sicht des Ludolf von Sagan, w: Das Konstanzer Konzil, hrsg. R. Baumer, Darmstadt 1977, s. 37-95.
Machilek Franz, Ludolf von Sagan und seine Stellung in der Auseinandersetzung um Konziliarsmus und Humanismus, München 1967.
Machilek Franz, Ludolf von Sagan, w: Die deutsche Literatur des Mittelalters, Verfassenlexicon, Bd. 5, Berlin-New York 1985, kol. 984.
Neuling Hermann, Schlesiens Kirchorte ihre kirchlichen Stiftungen bis zum Ausgange des Milttelalters, Breslau 1902.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Kanonicy regularni a miasto na przykładzie Żagania, w: Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Wrocław-Opole 2000, s. 383-392.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Kanonicy regularni na Śląsku. Życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, Opole 1999.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Księżniczki śląskie wobec śląskich klasztorów kanoników regularnych, w: Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Wrocław-Opole-Warszawa 2005, s. 57-64.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Kult świętych w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, w: Ecclesia et civitas. Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 2002, s. 439-453.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Kulturotwórcza rola kanoników regularnych w średniowiecznej Polsce, w: Sacrum i profanum. Klasztory i miasta w rzeczywistości Górnego Śląska w średniowieczu, red. E. Bimler-Mackiewicz, Rybnik 2003, s. 107-113.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Uczeni i sławni mężowie w Katalogu opatów żagańskich, w: Rycerze, wędrowcy, kacerze. Studia z dziejów średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy Środkowej, red. B. Wojciechowska, W. Kowalski, Kielce 2013, s. 241-251.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Udział klasztorów w osadnictwie i kolonizacji Śląska w średniowieczu (na przykładzie kanoników regularnych), w: Korzenie środkowoeuropejskiej i górnośląskiej kultury gospodarczej, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 294-302.
Pobóg-Lenartowicz Anna, Z badań nad studiami uniwersyteckimi śląskich kanoników regularnych w średniowieczu, w: Kultura edukacyjna na Górnym Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 248-262.
Proksch Constance, Klosterreform und Geschichtsschreibung im Spätmittelalter, Köln-Weimar-Wien 1994.
Schlesisches Städtebuch, hrsg. H. Stoob, P. Jochanek, Stuttgart-Berlin 1995.
Schmidt Hugo, Geschichte der Stadt Grünberg in Schlesien, Grünberg 1922.
Steller Georg, Die Anfange des Saganer Augustinerstiftes in Naumburg am Bober (1217-1284), „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte”, 26 (1968) s. 19-63; 27 (1969) s. 39-52.
Stelmach Roman, Kopiarz klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Żaganiu, w: Memoriae amici et magistri, red. M. Derwich, W. Mrozowicz, R. Żerelik, Wrocław 2001, s. 177-186.
Świerk Alfred, Średniowieczna biblioteka klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu, Wrocław 1965.
Witczak Zbigniew, Działalność gospodarcza i uposażenie klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu do początku XVI wieku, Opole 2023.
Wolff Otto, Geschichte der Stadt Grünberg in Niederschlesien von Ihrer Entstehung bis zur Einfuhrung der Reformation, Grünberg 1848.
University of Zielona Góra https://orcid.org/0000-0002-2422-1962
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
