ABMK

‘Medical’ Incunabula from the Library of the Major Seminary in Kielce

Piotr Kardyś

IH UJK Kielce , Poland
https://orcid.org/0000-0003-2939-1466


Abstract

The article discusses five incunabula with medical content that are currentlystored in the Library of the Major Seminary in Kielce. Treatises by the undisputed medieval authorities Michele Savonarola and Gentile da Foligno have been bound together in a single adligat. The binding and contents of the incunabula are characterised and specific sections, tips and prescriptions are cited. The medical achievements and biographies of the two authors mentioned above are discussed in brief. Unfortunately, at the present stage of research it is impossible to explain how the volume found its way to the Library of the Major Seminary in Kielce. It is only possible to ascertain its use in the 16th and 17th centuries through entries made after its renovation.

Keywords:

incunabula, old prints, Michele Savonarola, Gentile da Foligno, medicine, Library of the Major Seminary in Kielce

Bibliografia

Antiphonarium Kielcense. Antyfonarz kolegiaty kieleckiej (ok. 1372 r.), red. K. Bracha, Kielce 2020.

Baader Gerhard, Alderotti, Taddeo, Arzt, w: Lexikon des Mittelalters, red. R. Auty i in., Zürich 1980-1999; od t. 7: München: LexMA Verlag LdM, Bd. 1, 1980.

Biblioteki Kościoła katolickiego w Polsce. Informator, oprac. W. Żurek, Kielce 2005.

Bracha Krzysztof, Statuta vel praecepta scholarium. Przyczynek do dziejów najstarszej szkoły w Kielcach w XV w., „Studia Muzealno-Historyczne” 3 (2011) s. 31-51.

Bracha Krzysztof, Średniowieczne rękopisy dawnej Biblioteki kieleckiej kapituły kolegiackiej. Badania i źródła, w: Rękopiśmienne księgi dawnej Biblioteki kolegiaty kieleckiej, Kielce 2019, s. 9-26.

Calvanico Raffaele, Fonti per la storia della medicina e della chirurgia per il Regno di Napoli, Napoli 1962.

Chmiel Adam, Introligatorzy cudzoziemscy i zamiejscowi w Krakowie w latach 1574-1646, „Exlibris” 7 (1929) z. 2.

Colle Francesco M., Storia scientifico-letteraria dello Studio di Padova del cavaliere, t. 3, Padova 1825.

Cracco Giorgio, Carrara, Franceso da (1325-1393), w: Lexikon des Mittelalters, t. 2, München 1983, kol. 1527.

Ćwikliński Ludwik, Uniwersytet padewski i polscy jego uczniowie (1222–1922), „Dziennik Poznański”, 1922, nr 95, 97-99, 101.

Dobrowolski Jan, Zarys dziejów introligatorstwa w Krakowie, Kraków 1968.

Ermini Giuseppe, Storia della Università di Perugia, Firenze 1971.

Fijałek Jan, Polonia apud Italos scholastica saeculum XV, fasc. 1, Cracoviae 1900.

Flis Stanisław, Kopernikowski inkunabuł w Olsztynie, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 4 (1970) s. 589-606.

Garofano Venosta F., Francesco da Piedimonte, Capua 1967.

Gualdo Ricardo, Per l'edizione delle opere volgari di Michele Savonarola, w: Michele Savonarola, Medicina e cultura di corte, red. Ch. Crisciani, G. Zuccolin, Firenze 2011, s. 15-22.

Incunabula quae in bibliothecis Poloniae asservantur, t. I-II, moderante A. Kawecka-Gryczowa, composuerunt M. Bohonos et E. Szandorowska, Warszawa 1970.

Inkunabuły Biblioteki Jagiellońskiej, oprac. A. Lewicka-Kamińska, Kraków 1962.

Kaczor Ewelina, Peccata matrimoniales. Wykroczenia przeciw moralności małżeńskiej w świetle „Noty penitencjalnej” z rękopisu Bibioteki Wyższego Seminarium Duchowne-go w Kielcach z XV w., „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 30 (2015) s. 104-113.

Kaleta Andrzej, Powstanie i rozwój Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 74 (1998) nr 4, s. 335-341.

Kardyś Piotr, Dwa rękopisy Adama wikarego darowane kolegiacie kieleckiej w 1430 roku, „Między Wisłą a Pilicą” 12 (2011) s. 55-64.

Kardyś Piotr, Inicjały z pieskiem w rękopisie średniowiecznym Rk-41/23 z Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach, w: Zwierzęta w historii, literaturze i sztuce Europy, red. S. Konarska-Zimnicka, L. Kostuch, B. Wojciechowska, Kielce 2017, s. 187-198.

Kardyś Piotr, Przyczynki do dziejów księgozbioru kolegiaty kieleckiej w średniowieczu i okresie wczesnonowożytnym, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 56-57 (2006-2007) s. 17-44.

Kardyś Piotr, Stanisław z Bodzentyna, wikariusz kolegiaty kieleckiej z XVI wieku i jego księgozbiór (w druku).

Kardyś Piotr, Stanisław z Jankowic – kanonik kielecki z XV w. i jego księgozbiór, „Studia Muzealno-Historyczne” 3 (2011) s. 87-97.

Kardyś Piotr, Szyszkowiana/pseudoszyszkowiana z dawnego księgozbioru bernardynów z Karczówki przechowywane obecnie w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Du-chownego w Kielcach, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, 12 (2018) s. 429-442. (Crossref)

Kardyś Piotr, Z dziejów pewnego rękopisu. Przyczynek do związków intelektualnych kanoników regularnych kłodzkich z Małopolską w XIV/XV wieku, w: Realia życia co-dziennego w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Bar-ciak, Katowice-Zabrze 2011, s. 95-106.

Katalog inkunabułów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, opr. T. Dąbrowska, E. Knapek, J. Wojtowicz, Kraków 2015.

Kwaśniewski Andrzej, Księgozbiory prywatne zachowane w Bibliotece Kapituły Kieleckiej (XV-XVIII w.), „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 87 (2011) s. 703-711.

Kwaśniewski Andrzej, Księgozbiory prywatne zachowane w Bibliotece Kapituły Kieleckiej (XV-XVIII wiek), „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 62 (2012) s. 69-95.

Kwaśniewski Andrzej, Księgozbiór kanonika kieleckiego Wojciecha Strzemeskiego (+1602) w świetle inwentarza z 1650 r., „Rocznik Kolbuszowski” 12 (2012) s. 87-107.

Kwaśniewski Andrzej, Księgozbiór kapituły kieleckiej w świetle inwentarza z 1598 r., „Archiwa, Biblioteki i Muzea Koscielne” 99 (2013) s. 43-92. (Crossref)

Kwaśniewski Andrzej, Księgozbiór Kapituły Kieleckiej w świetle inwentarza z roku 1650, w: Książka dawna i jej właściciele, t. 2, red. D. Sidorowicz-Mulak, A. Franczyk-Cegła, Wrocław 2017, s. 207-227.

Lachs Jan, Polscy uczniowie padewskiej szkoły lekarskiej, „Archiwum Historii Filozofi i Medycyny”, 1 (1924) z. 3-4, s. 127-149.

Lauer Hans H., Gentile da Foligno, w: Lexikon des Mittelalters, t. 4, München 1989, kol. 1247-1248.

Leeuwen Jan Storm van, The Golden Age of Bookbindings in Cracow 1400-1600, Kraków 2011.

Lewicka-Kamińska Anna, Rzut oka na rozwój oprawy książkowej w Krakowie, „Roczniki Biblioteczne” 16 (1972) z. 1-2, s. 49-64.

Libellus de magnificis ornamentis Regiae Civitatis Paduae, w: Rerum Italicarum Scriptores, red. A. Segarizzi, t. 24, cz. 15, Roma 1902.

Lieberwierth Rolf, Eike von Repgow, mittelalterlicher deutscher Rechtsdenker und Verfasser des Sachsenspiegels (um 1180 - nach 1233), w: Lexikon des Mittelalters, t. 3, Mün-chen 1986, kol. 1726.

Michele Savonarola, Medicina e cultura di corte, red. Ch. Crisciani, G. Zuccolin, Firenze 2011.

Momigliano Arnaldo, La storia tra medicina e retorica, w: tegoż, Tra storia e storicismo, Pisa 1985, s. 63-64.

Nir Roman, Informator o archiwach, bibliotekach i mueach kościelnych w Polsce, „Chrześcijanin w Świecie” 9 (1977) nr 56/57, s. 62-86.

Olszewski Daniel, Wprowadzenie historyczne, w: Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej, Kielce 1999, s. 19-50.

Ongaro Guido, Medicina, w: L’Università di Padova. Otto secoli di storia, red. P. Del Negro, Padova 2001, s. 153-193.

Ongaro Guido, La medicina nello Studio di Padova e nel Veneto, w: Storia della cultura veneta, III, Dal primo Quattrocento al Concilio di Trento, Vicenza 1981, s. 75-134.

Ostaszewski Adam, O herbach polskich i Polakach w Uniwersytecie padewskim i bolońskim, w: tegoż, Szkice naukowo-literackie z zakresu sztuki i archeologii, Kraków 1887, s. 97-138.

Pesenti Marangon Tiziana, Michele Savonarola a Padova: l’ambiente, le opere, la cultura medica, „Quaderni per la storia del l'università di Padova” 9-10 (1976-1977) s. 45-102.

Przezdziecki Aleksander, O Polakach w Bononii i Padwie, Warszawa 1853.

Quirini-Popławska Danuta, Studia Polaków na Uniwersytecie Padewskim w XV i XVI wieku: stan badań oraz wstępne hipotezy, „Prace Komisji Środkowoeuropejskiej” 21 (2013) s. 19-30.

Regal Wolfgang, Nanut Michael, Vienna – A Doctor’s Guide: 15 walking tours through Vienna’s medical history, Wien-New York 2007. (Crossref)

Rippa Bonati M., Savonarola, Giovanni Michele (1384-1468), w: Lexikon des Mittelalters, t. 7, Münich 1995, kol. 1413-1414.

Simonetti Remy, Filosofia naturale, medicina e pittura nella testimonianza di Michele Savonarola, w: Silvana Collodo, Remy Simonetti, Filosofia naturale e scienze dell’esperienza fra Medioevo e Umanesimo. Studi su Marsilio da Padova, Leon Batti-sta Alberti, Michele Savonarola, Padova 2012, s. 395-430.

Sroka Stanisław A. Stopnie naukowe uzyskane przez Polaków na uniwersytecie w Padwie w drugiej połowie XV wieku, w: Świat historyka: studia ofiarowane prof. Janowi Tysz-kiewiczowi, Pułtusk 2016, s. 381-391.

Stoppelli Pasquale, La Mandragola: storia e filologia. Con l’edizione critica del testo secondo il Laurenziano Redi 129, Roma 2005.

Storia della medicina, red. G. Armocida, E. Bicheno, B. Fox, w: Dizionario di S. Musitelli, Eciclopedia Tematica Aperta, Milano 1993.

Sturlese Loris, Petrus von Abano, w: Lexikon des Mittelalters, t. 6, Münich 1996, kol. 1959-1960.

Thorndike Lynn, A history of magic and experimental science, 3, New York 1934.

Thorndike Lynn, A history of magic and experimental sciense, t. 5, Fourteenth and fifteenth centuries, New York-London 1960.

Thorndike Lynn, Consilia and more works in manuscrypt by Gentile da Foligno, „Medical History” 3 (1959) s. 8-19. (Crossref)

Tondel Janusz, Inkunabuły w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, Pelplin 2007.

Ulewicz Tadeusz, Iter Romano-Italicum Polonorum czyli o związkach umysłowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie, Kraków 1999.

Verger Jacques, Padua, III, Universität, w: Lexikon des Mittelalters, t. 6, München 1996, kol. 1621-1623.

Wegner Wolfgang, Savonarola, Michael, w: Enzyklopädie Medizingeschichte, red. W.E. Gerabek, B.D. Haage, G. Keil, W. Wegner, Berlin-New York 2005, s. 1287-1288.

Windakiewicz Stanisław, Polacy w Padwie, „Przegląd Warszawski” 3 (1922) nr 10, s. 5-21.

Wisłocki Władysław, Liber diligentiarum facultas artisticae Universitatis Cracoviensis, cz. 1, 1487-1563, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, seria I, t. 4, Kraków 1886.

Wolny Józef, Inventaire des manuscrits théologiques médiévaux de la Bibliothèque du chapitre à Kielce, „Mediaevalia Philosophica Polonorum” 16 (1971) s. 43-85.

Wróbel Tomasz, Biblioteka, w: Seminarium Duchowne w Kielcach, BWSDK [mps].

Wróbel Tomasz, Dzieje Seminarium Duchownego w Kielcach na przestrzeni 250 lat, w: Księga jubileuszowa 1727-1977. 250 lat Seminarium Duchownego w Kielcach, Kiel-ce 1977, s. 51-176.

Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce, oprac. D. Kamolowa, współpraca K. Muszyńska (zbiory kościelne), Warszawa 1988.

Zdanowski Józef, Iluminowane rękopisy księgozbiorów kapitularza katedralnego i Seminarium Duchownego w Kielcach oraz kościoła parafialnego w Miechowie, Kiel-ce 1929.

Zuccolin Gabriella, Nascere in latino e in volgare. Tra la „Practica maior” e il „De regimine pregnantium”, w: Michele Savonarola. Medicina e cultura di corte, red. Ch. Crisciani, G. Zuccolin, Firenze 2011, s. 137-210.

Netografia

A Catalogue of the Fifteenth-century Printed Books in the University Library Cambridge, Cambridge 2010, https://www.cambridge.org/core/books/catalogue-of-the-fifteenthcentury-printed-books-in-the-university-library-cambridge/4E7E3C26502907D084BA01F214FFF716 (dostęp: 19.12.2019).

Belloni Luigi, Vergnano Letizia, Alderotti, Taddeo (Thadeus Florentinus), https://www.treccani.it/enciclopedia/taddeo-alderotti_(Dizionario-Biografico)/ (do-stęp: 5.03.2022).

Ceccarelli Lemuit Maria Luisa, Gentile da Foligno, https://www.treccani.it/enciclopedia/gentile-da-foligno_(Dizionario-Biografico)/ (do-stęp: 5.03.2022).

Ganguzza Billanovich Maria Chiara, Carrara, Ubertino da, https://www.treccani.it/enciclopedia/ubertino-da-carrara_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 5.03.2022).

Conti Alessandro D., Paolo Veneto (Paolo Nicoletti), https://www.treccani.it/enciclopedia/paolo-veneto_(Dizionario-Biografico) (dostęp: 5.03.2022).

Ferrari Augusto de, Della Torre (Iacobus a Turre, de la Turre, Dalla Torre, de Forlivio, Forliviensis, Foroliviensis, Ferolivias), https://www.treccani.it/enciclopedia/giacomo-della-torre_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 5.03.2022).

Kohl Benjamin G., Conversini, Giovanni, http://www.treccani.it/enciclopedia/giovanni-conversini_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 19.12.2019).

Lizzini Olga di, Francesco da Piedimonte (Pedemontanus), https://www.treccani.it/enciclopedia/francesco-da-piedimonte_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 5.03. 2022).

Palmerini Agostino di, Gentile da Foligno, https://www.treccani.it/enciclopedia/gentile-da-foligno_%28Enciclopedia-Italiana%29/ (dostęp: 5.03.2022).

Ruggiero Raffaele di, Savonarola Michele, https://www.treccani.it/enciclopedia/michele-savonarola_%28Enciclopedia-machiavelliana%29/ (dostęp: 5.03.2022).

Seprcius Gmertius Tomas, https://www.estreicher.uj.edu.pl/skany/?dir=dane_indeks|27 [skan 0387] (dostęp: 23.12.2019).

Sieprca (z) Gmertius Tomasz, https://www.estreicher.uj.edu.pl/skany/?dir=dane_indeks|28 [skan 0055] (dostęp: 23.12.2019).

Simonetti Remy, Savonarola Michele, https://www.treccani.it/enciclopedia/michele-savonarola_(Dizionario-Biografico) (dostęp: 5.03.2022).

Trocchio Federico di, Antonio Cermisone, https://www.treccani.it/enciclopedia/antonio-cermisone_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 5.03.2022).

Vescovini Graziella Federici, Biagio Pelacani, Blasius de Pelacanis da Parma, https://www.treccani.it/enciclopedia/biagio-pelacani_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 5.03.2022).


Published
2022-06-29


Kardyś, P. (2022). Inkunabuły "medyczne" z Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 118, 141–170. https://doi.org/10.31743/abmk.9353