Obecność kapitału zagranicznego w systemie bankowym Rosji
Abstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie ewolucji obecności kapitału zagranicznego w systemie bankowym Rosji od początku okresu transformacji do początku lat 20. XXI w. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w okresie 30 lat tych przemian w Rosji można wyróżnić kilka odmiennych kierunków przepływów kapitału właścicielskiego do systemu bankowego i czynników wpływu na te przepływy. W początkowym okresie transformacji występowała silna presja napływu kapitału zagranicznego do rosyjskiej bankowości, która była ograniczana przez formalne i nieformalne działania ze strony rządu i banku centralnego. Należy tu wspomnieć o ustalanych przez rząd limitach obecności kapitału zagranicznego w kapitale systemu bankowego w celu ochrony rodzimej bankowości przed zagraniczną konkurencją. Surowe procedury weryfikacji potencjalnych inwestorów zagranicznych przez bank centralny miały na celu ochronę rosyjskiej bankowości przed napływem kapitału spekulacyjnego oraz nadmiernym i niekontrolowanym dopuszczeniem do rynku usług bankowych wiarygodnych instytucji finansowych. Tendencja wzrostu udziału kapitału zagranicznego w rosyjskiej bankowości zatrzymała się w okresie kryzysu bankowego w 1998 r., kiedy kapitał zagraniczny w obawie przed stratami wycofywał się z Rosji. W latach 1999-2008 można zauważyć wzrost obecności kapitału zagranicznego, który został zatrzymany w okresie światowego kryzysu finansowego w efekcie wycofywania się kapitału z rynków wschodzących. W okresie 2009-2014 kapitał zagraniczny w kapitale własnym rosyjskiego sektora bankowego wyraźnie się umacniał, ale ten trend został przerwany przez sankcje gospodarcze zastosowane wobec Rosji przez Zachód w konsekwencji agresywnej polityki Rosji wobec Ukrainy i wojny rosyjsko-ukraińskiej. Od 2014 r. obserwuje się załamanie ekspansji nowych instytucji finansowych w rosyjskiej bankowości, a jednocześnie silne umocnienie pozycji banków z udziałem kapitału zagranicznego, szczególnie tych działających od dłuższego czasu na rynku rosyjskim i mocno już osadzonych w rosyjskim systemie bankowym. Banki te cieszą się wysoką wiarygodnością i są darzone zaufaniem klientów.
Słowa kluczowe:
bankowość, kapitał zagraniczny, RosjaBibliografia
Bank Rosji. (2005). Otcziot o razwitii bankowskogo siektora i bankowskogo nadzora w 2004 godu. Moskva.
Bank Rosji. (2006). Informacija o kreditnych organizacijach s uczastijem nierezidentow na 1 janwaria 2006 goda. Moskva.
Bank Rosji. (2008). Obzor bankowskogo siektora Rossijskoj Fiedieraciji. Moskva, fievral 2008, nr 46, tab. 9.
Bank Rosji. (2019a). Informacija o diejstwujuszczich kreditnych organizacjach s uczastiem nierezidentov na 1 apriela 2019 goda, [online] https://www.cbr.ru/Collection/Collection/File/15760/PUB_190101.pdf (dostęp: 8.09.2019).
Bank Rosji. (2019b). Otcziot o razwitii bankowskogo sektora i bankowskogo nadzora w 2018 godu, Moskva, [online] www.cbr.ru/statistics/bank_system/print.asp?file=inform_07.htm (dostęp: 14.07.2019).
Bank Rosji. (2020). Informacija o diejstwujuszczich kreditnych organizacjach s uczastiem nierezidentov na 1 apriela 2020 goda, http://old.cbr.ru/Collection/Collection/File/27599/PUB_200101.pdf (dostęp:1.10.2020).
Bartosik L. (2010). Kapitał zagraniczny w systemie bankowym Federacji Rosyjskiej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, nr 16, s. 53-82.
Bażan A.I., Masliennikow A.A. (2000). Sostojanije rossijskoj bankowskoj sistiemy i probliemy jejo restrukturizowanija. Moskva, s. 61-62.
Biuletien Bankovskoj Statystiki. (1998–2020). Moskva: Jeżemiesiacznik. Czast 4. Otdielnyje pokazatieli diejatielnosti finansovych organizacij, tab. 4.1.3., 4.1.4.
Council of the European Union. List of persons and entities under EU restrictive measures over the territorial integrity of Ukraine, [online:] http://www.consilium.europa.eu/media/21891/20170914-list-of-designated-persons-and-entities.pdf (dostęp: 13.12.2017).
Iwanicz – Drozdowska M., Bongini P., Smaga P., Witkowski B. (2017). Rola kapitału zagranicznego w sektorze bankowym dla stabilności finansowej i rozwoju gospodarczego krajów postkomunistycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. LI, 5, s. 129-137.
Kiedy i jak UE przyjmuje sankcje? [online:] http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/ukraine-crisis/ (dostęp: 8.07.2017).
Lepietikov D. W. (2004). Bankovskaja integracija Rossii w Jevropu: pogłoszczenije ili partniorstvo? Moskva, http://www.dcenter.ru/acr_view.cgi?id=576, s. 17.
Ottok kapitała iż Rossii uskoriłsja wtroe, https://www.finanz.ru/novosti/valyuty/ottok-kapitala-iz-rossii-uskorilsya-vtroe-1027528265 (dostęp:20.09.2020).
Portal Banki.ru, https://www.banki.ru/banks/ratings/msfo/ (dostęp: 28.08.2019).
Tschoegl A. E. (2003). Financial Crises & the Presence of Foreign Banks, Philadelphia, 5 December 2003. Speech prepared for and presented at the World Bank conference: Systemic Financial Distress: Containment and Resolution, 7-8 October 2003.
Verzbitsky A. (2019). 100 nadiożnych rosyjskich banków 2019. Ratings Forbes, https://www.forbes.ru/finansy-i-investicii/373477-100-nadezhnyh-rossiyskih-bankov-2019-reyting-forbes (dostęp: 16.09.2019).
Wiernikow A.W. (2002a). Ocienka massztabov prisutswija inostarannych bankov. Diengi i Kredit, nr 1, s. 25-27.
Wiernikow A.W. (2002b). Strategii inostrannych bankov w Rossii, Voprosy Ekonomiki, nr 12, s. 68-85.
Wsie sankcji zapada protiv Rosii, [online:] http://tass.ru/mezdunarodnaja-panorama/1055587/8 (dostęp: 8.10.2017).
Żukowska H. (2018). Sankcje wobec Rosji a gospodarka rosyjska w okresie 2014-2018, Roczniki Ekonomii i Zarządzania KUL, t. 10 (46), nr 3, s. 97-132.
Żukowska H. (2019). System bankowy w Rosji. Ewolucja do początku XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo KUL, s.195-208, 248-255.
Żukowski M., Żukowska H. (2008). Rola banków z kapitałem zagranicznym w systemie bankowym Rosji. W: L. Dziawgo (red.), Współczesne finanse: stan i perspektywy rozwoju bankowości. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 435-453.
